Verslunartíðindi - 01.12.1930, Blaðsíða 12

114
VERSLUNAIíTÍÐINDI
gildið, ef aðalbankarnir sæu ekki um,
að koma í veg fyrir þetta, og í annan
stað hefir verið svo mikil bylting á ýms-
um framleiðslusviðum, sem hefir gert
vöruframleiðsluna svo miklu ódýrari,
en menn bjuggust við fyrir stuttu síðan.
Má þar t. d. benda á ýmsar vjelar, sem
draga úr framleiðslukostnaðinum, og enn-
fremur ýmsar framfarir, sem gjöra flutn-
ingskostnaðinn mun minni en áður átti
sjer stað. — Alt þetta bendir í áttina t:l
])ess, að vöruverð myndi fara lækkandi,
en jafn mikið og á jafn stuttum tíma og
reynd hefir orðið á, myndi það þó ekki
hafa orðið, ef ekki lægju fleiri orsakir til,
en þær, sem þegar hefir verið minst á.
Á mörgum framleiðslusviðum — má t.
d. nefna hveiti, kaffi og gúmmí — höfðu
hrúgast saman miklar birgðir, ýmist sem
afleiðing af sjerlega góðri uppskeru, eða
af því að sáðlöndin höfðu verið stækkuð
hlutfallslega meira en á þurfti að halda.
Með ýmsum ráðum höfðu framleiðendur
reynt að hindra verðfallið. En þegar upp-
])otið varð í Wall-street haustið 1929,
komst vörumarkaðurinn ekki undan ])eim
óróleikabylgjum, er þaðan stöfuðu, og
áhrifin komu fljótt í ljós, því nú var eng-
inn kaupandi sjáanlegur. 1 heilt ár hefir
lækkun haldið áfram, og undir hana hef-
ir ýmislegt utanaðkomandi ýtt, svo sem
ýmsar pólitískar sveiflur, bæði í Rúss-
landi og í Þýskalandi, og ennfremur hefir
verndarstefna sú, sem nú er allvíðast
ríkjandi, átt sinn þátt í þessu.
Af eftirfarandi yfirliti má bæði sjá
hvað verð hefir lækkað á eftirtöldum
vörutegundum og birgðir aukist frá ])ví
um miðbik ársins 1923 til jafnlengdar
1930.
VeríS. BirgtSir.
M. ágúst 1929= 100
Kopar............... 59.2 166
Zink .............. 63.0 234
Tin : . . . . 63.5 179
Blý . . 81.5 88
Bómull . . 62.8 133
Silki (óunnið) . . . . 59.1 362
Hveiti . . 66.6 109
Sykur . . 54.7 125
Kaffi . . 38.5 203
Gúmmí . . 38.1 152
Eins og sjá má, hafa margar af þess-
um vörum fallið í verði um meira en
])ríðjung, og samt aukast birgðirnar mán
uð eftir mánuð, af því að enginn treysti
])ví, að enn])á sje komið til botnsins. Þab
er ljóst, að þetta núverandi lága verðlag
getur ekki haldist til lengdar, en hvenær
breytingin kemur, veit enginn, nje held-
ur hve hátt stigið verður ])á, þar til
jafnvægispunktinum verður svo aftur
náð. Aðeins má segja svo mikið, að eftir
öllum líkum kemur afturkippur fyr eða
seinna, og hann sennilega talsvert roikill,
vegna þess að vaxandi vörubirgðir hjá
framleiðendum hljóta að leiða til ]>ess að
birgðirnar minka hjá kaupmönnum og
nejdendum. En eins og nú er ástatt, má
samt varla búast við því, að vöruverðið
komist fyrst um sinn á sama stig og það
var haustið 1929.
Hi'er á eftir eru nokkrar tölur, sem
sýna nánar verðlagsbreytingar frá því á
árinu 1913.
Amerískar vftru- ágúst max.síð. min.síð. ágúst ágúst
skráningar 1913 1913 1913 1929 1930
Cement, Portl. (doll. pr. bbl.). 0.90 2.50 145 1.45 1.75
Kopar, elektr. (cents pr. lb.). 15.68 35 74 10.50 17.79 10.50
Bómull, Middl. (cents pr. lb.). 12.11 43.75 11.00 18.90 11.70
Húðir (cents pr. lb.). 18.75 53.50 11.00 19.50 13.50
Kálfsskinn (cents pr. lb.). 19.00 100.00 12.50 21,50116.25