Morgunblaðið - 13.06.2018, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. JÚNÍ 2018
Sú var tíðin að ís-
lenskir stjórnmála-
menn gerðu sér grein
fyrir að þjóðin var fá-
menn og herlaus. Við
stofnun lýðveldisins
var lýst yfir ævarandi
hlutleysi. Í samræmi
við það forðaðist lýð-
veldið að blanda sér í
óleysanlegar og ill-
vígar deilur í fjar-
lægum heimshlutum.
Þess í stað stóð hún sem einn maður
vörð um lífshagsmuni þjóðarinnar,
t.d. í landhelgisdeilum. Um þetta var
aldrei teljandi ágreiningur. Því þótti
Ísland ákjósanlegur vettvangur fyr-
ir friðarviðræður stórveldanna,
þrátt fyrir að landið væri í Nató.
Með þessum hætti skóp þjóðin sér
virðingu og lagði í raun meira til
mála en ýmsir sem skóku vopn. Það
er því ekki einskær heppni að Ís-
lendingar eiga sér ekki óvinaþjóðir,
þvert á móti hafa margar reynst
okkur velviljaðar þegar á hefur
reynt. Að öðrum ólöstuðum ber ekki
síst að nefna Rússa.
Hrossakaup við val á ráðherrum
er ekki gallalaus aðferð. Æskilegt
væri að utanríkisráðherrar þekktu
sæmilega til sögu þjóðarinnar, þ.m.t.
samskipta Íslands við
önnur lönd, en á því
hefur verið afleit brota-
löm. Enginn stjórn-
málamaður hefur skýr-
ara umboð frá þjóðinni
en forsetinn, sem kos-
inn er beinni kosningu
af henni sjálfri. Ég vil
því hvetja okkar ágæta
forseta Guðna Th. Jó-
hannesson til að hafa að
engu bann utanríkis-
ráðherrans við því að
fyrirsvarsmenn þjóð-
arinnar fylgi strákunum okkar á
HM, þeir eiga það skilið. Þjóðin er
stolt af strákunum okkar, sem hafa
háleitari markmið en að verða leik-
soppar í hráskinnaleik stórvelda.
Kæri forseti
Eftir Sigurð
Þórðarson
Sigurður
Þórðarson
»Enginn stjórn-
málamaður hefur
skýrara umboð frá þjóð-
inni en forsetinn, sem
kosinn er beinni kosn-
ingu af henni sjálfri.
Höfundur starfar við blaða-
mennsku siggi@ginseng.is
Svo bar við fyrir
nokkru síðan að Ísrael
vann Söngkeppni evr-
ópskra sjónvarps-
stöðva. Úrslitin voru
ekki fyrr kunn en
margir af helstu net-
tröllum, kjaftöskum
netheima og aðrir hófu
upp rödd sína og af heil-
agri vandlætingu lýstu
þeirri skoðun sinni að
Ísland ætti ekki að taka
þátt í keppninni að ári sem fram fer í
Ísrael. Ef ég skil þetta rétt þá er þetta
fólk ekkert á móti þessari keppni per
se heldur á móti Ísrael og Ísraels-
mönnum. Efnt var til undirskrifta-
söfnunar á netinu þar sem þátttaka er
að stórum hluta frá útlöndum, meðal
annars frá fjarlægum löndum eins og
Indónesíu þar sem 90% landsmanna
eru múslimar, eingöngu 10% kristnir
og engir gyðingar, búið að drepa þá
alla eða flæma þá burt.
Netið og Fésbókin
Eins og vanalega þegar „lækin“ og
kjaftavaðallinn fór að streyma inn á
netið fór hluti af kjörnum fulltrúum
þjóðarinnar strax á taugum. Núna var
það stjórn eða hluti stjórnar RÚV sem
kosin er af Alþingi og sumir svignuðu
eins og lauf í vindi undan „læk“-
storminum. Stjórn RÚV er ekkert
smá stjórn, 10 aðalmenn og 10 vara-
menn. Í hasti var ákveðið að eyða tíma
stjórnarinnar í að ræða á stjórn-
arfundi „áskoranir einstaklinga til
RÚV um að sniðganga Söngvakeppni
evrópskra sjónvarpsstöðva“. Af frétt-
um af málinu að dæma má ætla að
„málið“ verði rætt á nokkrum
stjórnarfundum í sumar og fram eftir
hausti.
Spurning
Nú spyr ég sem einn af um 330.000
eigendum fjölmiðils allra landsmanna:
Hefur stjórn RÚV ekkert betra við
tíma sinn að gera? Hvað með að ræða
fjárhag, skuldaklafa,
starfsmannamál,
stefnumótun, afnota-
gjöld, auglýsingatekjur,
dreifikerfi og áætlana-
gerð eins og venjuleg-
um stjórnum er ætlað
að gera? Af fréttum
undanfarin ár að dæma
virðist ekki vanþörf á að
ræða þau mál.
Kjarni þessarar
greinar
Þá er komið að
kjarna þessarar grein-
ar. Úr því að stjórn RÚV ætlar að
sökkva sér ofan í þetta stóra „læk“-
mál og eyða tíma sínum í umræðu um
að kannski eigi RÚV að hunsa Ísrael
og Ísraelsmenn þegar kemur að
næstu Söngvakeppni, er ekki rétt að
stjórnin komi hið snarasta saman og
ræði útsendingar RÚV frá HM í
Rússlandi á sömu nótum? Hvers
vegna? Jú, Rússar hafa á mjög
skömmum tíma ráðist inn á Krím-
skaga og þeir hafa ráðist inn í Austur-
Úkraníu. Í reynd lagt hvoru tveggja
undir sig. Mjög umdeild mál sem hafa
kostað það að Rússar eru nú beittir
viðskiptaþvingunum.
Leikirnir á HM verða að minnsta
kosti 3 hjá íslenska liðinu. Sá fyrsti
16. júní næstkomandi. Ef stjórninni
tekst ekki að ræða HM-málið fyrir
fyrsta leik þá er næsti leikur ekki fyrr
en 22. júní og sá síðasti í riðlinum 26.
júní, svo nægur er tíminn til að hætta
við útsendingu frá HM, alla eða að
hluta.
RÚV – áskorun
til stjórnar
Eftir Magnús
Magnússon
»Núna var það stjórn
eða hluti stjórnar
RÚV sem kosin er af Al-
þingi og sumir svignuðu
eins og lauf í vindi und-
an „læk“-storminum.
Magnús Ægir
Magnússon
Höfundur er rekstrarhagfræðingur
og söngelskur fótboltaaðdáandi.
Stormfuglar Einars
Kárasonar er grípandi
skáldverk, dregið
snilldartaki úr söltum
veruleikanum. Í les-
málinu er titringur úr
skrokki togarans þeg-
ar vélin og brotsjóirnir
takast á. Frásagan er
þétt og hvíldarlaus,
flæðir og brýst áfram
án hiks og miskunnar.
Einar hefur föst tök á öllu og hefur
kynnt sér og rifjað upp það sem
máli skiptir á vettvanginum um
borð. Það er engin leið að hætta
fyrr en lokið er, hverfa inn í söguna
og hrökkva loks upp og varpa önd-
inni. Hér er allt eins og var um
borð forðum, knappt, stöðugt haldið
áfram, harkalegt.
Hér eru átakamiklar en ljómandi
myndir úr íslenskum veruleika.
Skyndimyndum er brugðið upp af
mönnum og þjóðlífi. Í örstuttu máli
er lífsbjörg Íslendinga lýst, togara-
veiðunum sem lyftu þjóðinni upp til
nútíma og velsældar. Hér er lífs-
baráttan hlífðarlaus og slík var hún
á Nýfundnalandsmiðum í febrúar
1959. Höfundur segir í skýringu að
þar sé kveikja verksins. Enn eru
þeir til sem heyrðu af þessu strák-
ar, til dæmis á öðrum togara á
þessum sömu miðum tæpu einu og
hálfu ári síðar.
Margt var um þessa atburði tal-
að þá, sögur raktar nákvæmlega og
hugleitt hvað kynni að hafa gerst
þar sem engir voru til frásagnar,
vegið, metið og lært. Það kom svip-
ur á menn þegar þess var minnst
að björgunarbátunum var sleppt og
sérstaka aðdáun vöktu einurð og
þrek meistarans við
að sjóða davíðurnar
af.
Þessir menn voru
hetjur. Það ljómaði
um nöfn þeirra. Enn
er eftir að reisa þeim
minnisvarða, en þessi
bók Einars Kárasonar
er skjöldur á þann
varða. Þessir menn
urðu mikilvægar fyrir-
myndir. Flotinn
þekkti auðvitað vél-
stjórana, snillingana
sem allt gátu og kunnu, og kallana,
skipstjórana sem aldrei virtust
þurfa svefn. Ljóðelskur og hrjúfur
bátsmaðurinn með krumluna og
rakspírann, stýrimennirnir, loft-
skeytamaðurinn með bókmennt-
irnar, netamennirnir, lestarmenn-
irnir og hinir hásetarnir, kokkarnir;
– svo fáorðar og skarpar sem lýs-
ingar Einars eru stíga þessir menn
fram eins og gamlir kunningjar. Og
ekki gleyma þessu: kaffið, neftób-
akið, sígarettan, brennivínið... Og
eins og Færeyingarnir á flotanum
sögðu: Ófullur Íslendingur er alltaf
lokaður inni í brynju.
Þessa bók eiga allir uppvaxandi
Íslendingar að lesa – og fá orða-
skýringar með enda eru hér stór-
fróðlegar lýsingar á aðstöðu, vinnu-
brögðum og veiðarfærum. Hvar
væri þjóðin ef ekki væri skips-
skrúfan, botnvarpan og rafmagnið?
Stormfuglar Einars Kárasonar er
hrífandi skáldskapur í knappasta
og harðneskjulegasta móti. Hér eru
leifturmyndir sem sýna hugsunar-
hátt, seiglu, mennsku, harðneskju á
ytra borði, orðfæri og viðmót. Hér
er slegið ljósi á viðbrögðin og á
vandann við að ná sér aftur eftir
á... Hugmyndin um áfallahjálp var
ekki til. Þessir menn hefðu bölvað
öllu slíku.
Sögumaður kveðst vera nafni
togarans. Sagan er samþjöppuð
endurminning hans. Að nokkru
blandast vitund hans í frásögunni
við yngsta manninn um borð, sem
nefndur er Lárus. Föður Lárusar
er lýst og örstutt vikið að móður
hans og öðrum konum í landi. Auk
Lárusar stígur bátsmaðurinn sterk-
ast fram, hetjudáð hans, ævikjör og
örlög í viðjum sem honum eru sett.
Sögumaðurinn lýkur verkinu með
þessum orðum: „enn sé ég á nótt-
um sjálfan mig koma þannig upp
með þeim hinum í trollinu“. Erfiðir
draumar og martraðir fylgja því að
þessi reynsla losar aldrei takið.
Sagan er kafli í þroska- og mót-
unarsögu ungs manns og heillar
þjóðar. Hún á sterkt erindi við okk-
ur, nú þegar langt er liðið frá og
allar lífsaðstæður eru breyttar. Það
er hægt að hugleiða ýmsar sam-
svaranir við þetta verk. En það
stendur alveg eitt undir sér. Hér er
geisli sem skellur inn í kvikuna. Í
ískaldri andrá bregður Einar Kára-
son upp myndinni af Íslending-
unum. Þessi bók er sönn – hún er
ekta.
Sönn – ekta
Eftir Jón
Sigurðsson
» Stormfuglar Einars
Kárasonar er gríp-
andi skáldverk, dregið
snilldartaki úr söltum
veruleikanum. Þessa
bók eiga allir uppvax-
andi Íslendingar að
lesa.
Jón Sigurðsson
Höfundur er fv. skólastjóri.
jsi@simnet.is
Móttaka
aðsendra
greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notk-
un og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins
og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru send-
ar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn. Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf notand-
inn að nýskrá sig inn í kerfið. Ít-
arlegar leiðbeiningar fylgja hverju
þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem
notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til
að opna svæðið. Hægt er að
senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfs-
fólk Morgunblaðsins alla virka
daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18.
Dag einn verður
kominn tími á Miele.
Meðhöndlaðu leirtauið þitt á besta mögulega hátt
sem völ er á. Treystu Miele uppþvottavélum, sem
innihalda upprunalegu 3D hnífaparaskúffuna, til
verksins. Fyrir allt sem þér þykir virkilega vænt um.
Miele. Immer Besser.
Frítt þvottaefni
í 1 ár*
* Eirvík gefur frítt
þvottaefni í töfluformi,
15x20 Miele UltraTabs
Multi. Gildir frá
01.05.2018 –
30.04.2019 og er
ársnotkun miðuð við
300 þvotta á ári.
miele.com
atvinna@mbl.is
Pantaðu pláss fyrir þína atvinnuauglýsingu á