Morgunblaðið - 18.06.2018, Blaðsíða 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. JÚNÍ 2018
Hlíðasmára 11 · 201 Kópavogur · Sími 534 9600 · heyrn.is
GÓÐ HEYRN
GLÆÐIR SAMSKIPTI!
Með þeim heyrist talmál sérstaklega vel
vegna þess að þau þekkja tal betur
en önnur tæki.
Tæknin sem
þekkir tal
Nýju ReSound LiNX 3D
eru framúrskarandi heyrnartæki
ReSound LiNX3
Tónskáldið Páll Ragnar Pálsson hlaut
í gær styrk úr minningarsjóði Krist-
jáns Eldjárns gítarleikara við verð-
launaathöfn í Listasafni Sigurjóns
Ólafssonar. Um er að ræða sjóð sem
stofnaður var af ættingjum Kristjáns
eftir ótímabært andlát hans þann 22.
apríl 2002.
„Allir á mínum aldri muna eftir
Kristjáni Eldjárn og hvílík ótrúleg
sorg það var að missa hann,“ segir
Páll, „þannig að auðvitað var það ótrú-
lega fallegt framtak hjá fjölskyldunni
að minnast hans svona. Ég held að það
þyki öllum svo vænt um Eldjárnsfjöl-
skylduna. Svo mörg þeirra hafa getið
sér gott orð á sínum sviðum, og ég
held að það sé mikill hlýhugur til
þeirra og þar af leiðandi sjóðsins.“
Páll Ragnar Pálsson útskrifaðist
með doktorsgráðu úr eistnesku tón-
listarakademíunni í Tallinn. Það er
óhætt að segja að þetta sé gott ár fyr-
ir Pál Ragnar því hann vann önnur
verðlaun, aðalverðlaun Alþjóðlega
tónskáldaþingsins, fyrr í mánuðinum.
Næstu helgi mun hann svo halda upp
á brúðkaup sitt og unnustu sinnar.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Úthlutað úr minningar-
sjóði Kristjáns Eldjárns
Tónskáld
Páll Ragnar Pálsson.
smásögu Alexanders Púshkíns.
Háskaleg kynni er hins vegar eftir
Cathy Marston og byggist á öðru
verki; samnefndri bók frá 18. öld
sem síðan varð að vinsælu leikriti og
loks frægri kvikmynd sem m.a.
skartaði Glenn Close og John
Malkovich í aðalhlutverkum,“ út-
skýrir Jón Axel.
Oft í hlutverki vonda karlsins
Í Háskalegum kynnum er Jón Ax-
el í hlutverki óþokkans Valmonts,
þess sama og John Malkovich lék í
kvikmyndinni, en í Spaðadrottning-
unni er hann ástsjúkur saklaus liðs-
foringi. Jón Axel virðist njóta sín
einkar vel í hlutverkum sem reyna
bæði á dans- og leiklistarhæfileik-
ana, og þá sérstaklega sem „vondi
karlinn“ á sviðinu. „Ég hef tekið að
mér mjög fjölbreytt verkefni en til-
hneigingin virðist vera að velja mig í
hlutverk illmennisins, og í þeim hlut-
verkum sem ég fæ oftast bestu um-
sagnirnar.“
Óhætt er að segja að Jón Axel hafi
fengið að vinna fyrir Reumert-
verðlaununum. Dansferillinn hófst
þegar hann var aðeins átta ára gam-
all og hóf nám við Konunglega
danska ballettskólann. „Um er að
ræða skóla sem er í sama húsi og
ballettflokkurinn og börnin þar taka
þátt í sýningum flokksins. Að grunn-
skólastiginu loknu tekur við samn-
ingur sem lærlingur (d. aspirant)
sem snýst um fátt annað en ballett-
æfingar frá morgni til kvölds og sýn-
ingar þar á eftir. Ríkar kröfur eru
gerðar til nemenda og álagið svo
mikið að þeir ýmist gefast upp eða
blómstra sem dansarar.“
Jón Axel flutti til Danmerkur
þriggja ára með móður sinni og syst-
ur. „Ástæðan var að mömmu langaði
að læra tryggingastærðfræði. Síðan
komum við okkur einfaldlega svo vel
fyrir, mér gekk vel í ballettinum og
systir mín var ánægð með vini sína
þannig að við fluttum ekki til baka.“
Skelfingu lostinn á sviðinu
Jón Axel hafði ekki verið lengi í
ballettskólanum þegar hann upp-
götvaði að dansinn ætti vel við hann.
Fyrsta skiptið á sviðinu gekk samt
ekki þrautalaust fyrir sig. „Ég þurfti
að fara inn á frumsýningu fyrir ann-
an strák sem hafði handleggs-
brotnað og ég átti ekki að gera ann-
að en að ganga yfir sviðið og sitja í
stiga, sveiflandi ljósi. Ég var átta ára
og þetta var mánuði eftir að ég byrj-
aði í dansskólanum. Ég man hvað ég
var lafhræddur og hafði ekki hug-
mynd um til hvers var ætlast af mér.
Þegar upp var staðið fannst mér
þetta samt afskaplega gaman. Ég
var nærri búinn að pissa á mig af
hræðslu en samt bitinn af ballett-
bakteríunni og fljótlega var ég far-
inn að fá mikið út úr því að fá að lifa
mig inn í ólík hlutverk og stíga inn í
ævintýraheim á sviðinu.“
Síðan komst Jón Axel í gegnum
hverja grisjunina á fætur annarri.
„Skólinn hélt próf á hverju ári og
fækkaði í hópnum ef fólk var ekki
nógu duglegt eða kroppurinn ekki í
lagi. Undir lokin var skóladagurinn
orðinn alveg eins og hjá atvinnu-
dönsurum; æfingar frá 10 að morgni
til 16 síðdegis og oft sýningar á
kvöldin.“
Leitun að betra starfi
Vinnuvikan er þannig að Jón Axel
hefur varla tíma fyrir nokkuð annað
en dansinn, en hann kvartar ekki og
vill hvergi annars staðar vera en á
sviðinu. „Þetta virkar allt ósköp
venjulegt á mig því ég þekki ekkert
annað. Stífar æfingar byrja kl. 10 og
oftar en ekki er vinnudeginum ekki
lokið fyrr en að ganga ellefu eða tólf
um kvöld þegar sýning kvöldsins er
að baki,“ segir hann. „Það sem verð-
ur sérstaklega að gæta að er að
halda álagsmeiðslum í skefjum, og
einn kennarinn minn orðaði það
þannig að það væri ávísun á góðan
dag að verkja bara á tveimur stöð-
um. Það er samt óhjákvæmilegt að
verða fyrir meiðslum af og til og
verður þá að finna á því lausn til að
geta samt haldið áfram.“
Streðið truflar Jón Axel ekki, þótt
Dansandi
frá morgni
til kvölds
 Þrátt fyrir langan og strembinn
vinnudag, og litla möguleika á að fá frí
í kringum jól og áramót, getur Jón Ax-
el Fransson ekki hugsað sér neitt betra
en að dansa með Konunglega danska
balletthópnum í Kaupmannahöfn Ljósmynd/Costin Radu
Ljósmynd/Klaus Vedfeldt
Innlifun Jón Axel Fransson dansandi hlutverk Abderam í Raymondu.
Drama Jón Axel í
balletinum Háska-
leg kynni. Hann
hlaut Reumert
verðlaunin m.a.
vegna túlkunar
sinnar á Valmont.
VIÐTAL
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Þegar kynnirinn tilkynnti gestum í
aðalsal Konunglega danska leik-
hússins í Kaupmannahöfn að Jón
Axel Fransson hefði hlotið Reumert-
verðlaunin var þessi ungi íslenski
dansari fjarri góðu gamni. Jón Axel
var þó ekki langt undan, því hann
var í miðri gala-sýningu á gamla
sviði leikhússins ásamt mörgum
fremstu ballettdönsurum heims.
„Drottningin og aðrir góðir gestir
fylgdust með, svo ég gat ekki sleppt
því,“ segir Jón Axel glettinn.
Reumert-verðlaunin eru æðstu
verðlaun danska sviðslistaheimsins
og var Jón Axel valinn dansari árs-
ins. Hann hafði áður verið tilnefndur
til verðlaunanna árið 2015, þá fyrir
túlkun sína á hlutverki galdrakarls-
ins Rothbarts í Svanavatninu, og
hlaut líka sérstaka viðurkenningu,
Reumert talentpris, árið 2011.
Það var frammistaða Jóns Axels í
verkunum Spar Dame (ísl. Spaða-
drottningin) og Farlige For-
bindelser (e. Dangerous Liaisons,
ísl. Háskaleg kynni) sem tryggði
honum verðlaunin en um er að ræða
nokkuð drungaleg og dramatísk
verk. „Spaðadrottningin er eftir Li-
am Scarlett og byggist á samnefndri