Morgunblaðið - 27.08.2018, Side 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. ÁGÚST 2018
Til í mörgum
stærðum og ge
Nuddpottar
Fullkomnun í líkamlegri vellíðan
rðum
Vagnhöfða 11 | 110 Reykjavík | www.ofnasmidja.is | sími 577 5177
Ég skrifaði pistil í síðustuviku um þá sem eru 60 áraog eldri. Viðbrögðin voru
góð, ég hef heyrt í mörgum 60 ára
og eldri sem hafa lýst yfir ánægju
sinni með hugleiðingarnar. Mér
þótti sérstaklega vænt um 60 ára
plús hjónin sem komu til mín á fót-
boltaleik í síðustu viku og sögðust
vera algerlega sammála mér. Mað-
urinn, 73 ára, hljóp 10 km í mara-
þoninu um síðustu helgi eins og
hann hefur gert undanfarin ár.
Fannst það ekkert erfiðara en síð-
ast, var bara örlítið lengur að því.
Með hans orðum, maður getur
haldið áfram að gera það sem
maður var að gera þegar maður
var þrítugur – er bara aðeins leng-
ur að því. Frábært viðhorf enda
geisla þau hjónin af hreysti og eiga
alveg örugglega mörg góð ár eftir
eins dugleg og þau eru að hreyfa
sig og gera það sem þeim finnst
skemmtilegt. Í sömu viku kom í
fjölmiðlum frétt af 95 ára veð-
urfræðingi sem var nýbúinn að
fara í sitt fyrsta fallhlífarstökk.
Fannst það mjög gaman og auð-
veldara líkamlega en að labba
rösklega 100 metra. Leikur og
gleði er mikilvæg ef maður vill lifa
vel og lengi. Maður verður fyrst
gamall þegar maður hættir að
leika sér, er sagt, og að mínu mati
er það hárrétt. Við hugsum mörg
allt of mikið um hvort þetta sé nú
viðeigandi, hvort við eigum að vera
að standa í þessu á okkar aldri
(sem getur verið hver sem er). Það
er miklu skemmtilegra að láta
vaða, hætta að velta því fyrir sér
hvort einhver sé að spá í hvort við
ættum að vera að leika okkur eða
ekki. Það skiptir bara engu máli.
Og þar fyrir utan er ég viss um að
flestum finnist það meira hvetjandi
en óviðeigandi. Það var allavega
það fyrsta sem ég hugsaði þegar
ég las um fljúgandi veðurfræðing-
inn. Hann er 46 árum eldri en ég.
Næstum tvöfalt eldri. Þvílík fyr-
irmynd! Maður er aldrei of gamall
til að leika sér og maður er aldrei
of gamall til að læra eitthvað nýtt.
Ég ætla til dæmis að skella mér á
4 vikna skriðsundsnámskeið í sept-
ember. Hlakka mikið til þess og
bind miklar væntingar við það.
Kominn tími til að læra skriðsund-
ið almennilega. Ekki fyrir keppni,
heldur fyrir mig sjálfan. Af því að
mig langar til þess.
Njótum ferðalagsins!
60 plús – framhald
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Njóttu ferðalagsins!
Guðjón Svansson
gudjon@njottuferdalagsins.is
Guðjón Svansson er Íslendingur,
ferðalangur, eiginmaður, fjögurra
stráka faðir, rithöfundur, fyrirles-
ari, ráðgjafi, þjálfari, mentor og
nemandi sem heldur úti bloggsíð-
unni njottuferdalagsins.is
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Haustið er minn tími ogmér finnst fáttskemmtilegra enskreppa aðeins út fyrir
bæinn og tína sveppi,“ segir Smári
Pálsson taugasálfræðingur. Fyrir
helgina fóru þau Jóhanna Björk
Weisshappel kona hans upp í
Heiðmörk í leit að sveppum og
fundu kynstrin öll. Mest var af
furusveppi, sem eins og nafnið ber
með sér spretta við furutré. Aðrir
kalla þá reyndar smjörsveppi,
gjarnan smjörsteiktir á pönnu og
þykja vera herramannsmatur.
Annarsstaðar í náttúrunni má svo
finna lerki- og kóngssveppi, en
þær afurðir eru utan þessarar frá-
sagnar.
Ysta lagið flysjað
Smári kynntist sveppatínslu
fyrir margt löngu og minnist þess
til dæmis að hafa farið með for-
eldrum sínum í slíkan leiðangur í
Hallormsstaðaskógi fyrir um 40
árum. Sem fulltíða maður tók
hann með fjölskyldu sinni upp sið-
inn og er farið í uppskeruferðir á
hverju hausti.
„Ég vil fara upp á heiðar eða
í skógana við sveppaleit. Alls ekki
vera niðri í byggð eða nærri um-
ferð því þá er alltaf hætta á meng-
un. Í Heiðmörk, á Hólmsheiði og
þar í kring er mest að hafa af
furusveppunum og þegar heim er
komið flysja ég af þeim ysta lagið;
bæði stilkinn og hattinn. Eftir það
þurrkar maður sveppinn við til
dæmis lágan hita í hálfopnum bak-
arofni og setur í krukku. Hin að-
ferðin er síðan sú að setja svepp-
ina hreinsaða í krukkur eða slík
ílát og geyma í frysti og raunar
geri ég talsvert af því,“ segir
Smári.
Smekkur og tilfinning
Sveppir nýtast með flestum
mat og bragðast vel. Matreiðslan
getur verið eftir höfði, smekk og
tilfinningu hvers og eins en sjálf-
um finnst Smára hreindýrakjöt og
íslenskir furusveppir fara einkar
vel saman.
„Með ýmsum réttum, til
dæmis lambakjötinu, er svo alveg
frábært að vera með sveppasósu,
sem er einfalt að útbúa. Í pottinn
þarf svo sem 250 dl. af rjóma, ost,
salt, pipar og tíu sveppi og ef vel
er hrært í getur ekkert klikkað,“
segir Smári sem hvetur fólk til að
leita sér upplýsinga á netinu um
sveppi og matreiðslu á þeim áður
en farið er í skóginn – hvað þá
eldamennskuna.
Í náttúru landsins má víða
finna fjallagrös og margir leggja
sig eftir að ná þeim, en í íslenskri
alþýðumenningu frá fyrri tíð er
rík hefð fyrir að nýta þau.
„Fjallagrösin eru víða, til dæmis í
mólendi nálægt mosa og kræki-
berjalyngi við skóga og ég tíni
alltaf svolítið af þeim á haustin og
þurrka. Set þau svo í pott með
mjólk, sýð við vægan hita og mixa
grösin svo niður með matvinnslu-
sprota. Blanda svo í þetta púð-
ursykri, vanillu og ögn af salti.
Hægt er að blanda í þetta smá
Baileýs fyrir fullorðna og íssósu
með karamellubragði fyrir börn –
svo útkoman er heimsins besta
bragð,“ segir Smári Pálsson.
Stilkur og hattur
Sveppatíðin er snemma
á haustin. Í skógum
landsins má finna ýmsar
tegundir matarsveppa,
og þá er hægt að matbúa
af list og borða með góðri
lyst. Margt þarf þó að
hafa í huga þegar svepp-
irnir eru tíndir.
Ljósmynd/Úr einkasafni
Skógarferð Smári Pálsson í Heiðmerkurskógi með furusvepp, en kynstrin öll
af slíku má finna þar og í öðrum skógum sem nú eru að taka á sig haustsvip.
Bragðgott Góður svepparéttur. Matargerð Sveppirnir í pottinum.
Á Íslandi vaxa nær 700 tegundir kófsveppa og fæstar þeirra eru mat-
ur. Margar raunar eitraðar og eða bera hættuleg eiturefni, segir á vef
Skógræktarinnar. Einkennandi er fyrir sveppi að þeir eiga eigið lífríki –
svepparíkið – og eru ófrumbjarga lífveru sem geta ekki ljóstillífað og
myndað þannig sína eigin næringu eins og aðrar plöntur gera. Þurfa
að lifa á og með öðrum plöntum, þá einkum og helst trjám í skógum.
Til að ná sveppum óskemmdum úr jarðvegi er best að taka neðst
um stilkinn, snúa upp á hann og lyfta upp. Við það losnar sveppurinn í
heilu lagi. Gott er að hafa hníf meðferðis og skera burt skemmdir á
sveppunum sem eru rakaríkir. Því þarf loft að geta leikið um þá. Ber
því að varast að tína sveppi í plastpoka; körfur, eða pappakassar
henta betur.
Rakaríkir og sumir eitraðir
ÍSLENSKA SVEPPAFLÓRAN ER HUNDRUÐ TEGUNDA