Morgunblaðið - 28.08.2018, Side 31

spenntur fyrir því að koma og leik-
stýra hér. „Þessi sýning á sér-
kennilega vel við í dag, nú þegar ým-
is teikn eru á lofti um uppgang
fasískrar hugsunar, hvort sem litið
er til Bandaríkjanna, Mið-Evrópu
eða jafnvel Norðurlanda. Samt er
svo ótrúlega skammt síðan heim-
urinn gekk gegnum hörmungar
vegna slíkra hugmynda,“ segir Ari.
„Það er merkilegt að Chaplin skuli
hafa gert þessa kvikmynd, Einræð-
isherrann, árið 1939, en í henni er
svo mikil tilfinning fyrir því sem átti
eftir að gerast. Þetta er satíra en
gríðarlega falleg saga. Og mikið
leikhús, heldur betur, og gleðilegt að
fá að sjá Sigga Sigurjóns leika
Chaplin, þann listamann sem Siggi
hefur dáð mest af öllum. Ilmur
Kristjánsdóttir er í öðru aðal-
hlutverki og margir aðrir frábærir
leikarar taka þátt. Leikgerðin er
ótrúlega skemmtileg og ég hlakka
mikið til.“
Kjósa um framvinduna
Þitt eigið leikrit – Goðsaga eftir
Ævar Þór Benediktsson verður
frumsýnt í Kúlunni seint í janúar, í
leikstjórn Stefáns Halls Stefáns-
sonar. Bókaröð Ævars Þórs „Þín
eigin saga…“ hefur notið mikilla
vinsælda en þar geta lesendur ráðið
miklu um það hvernig sagan þróast.
Eins verður það í leiksýningunni þar
sem áhorfendur fá að kjósa hvaða
stefnu leikurinn tekur.
Ari segir þá Ævar Þór og Stefán
Hall hafa komið til sín og sagst hafa
áhuga á að gera þá spennandi til-
raun, að heimfæra aðferð Ævars í
sögunum upp á leiksviðið. „Og það
er frábær hugmynd,“ segir hann.
„Við leggjum Kúluna undir verkið
og gjörbreytum henni, meðal annars
með því að nota nýja vídeótækni
sem hefur ekki verið reynd hér á
landi áður, en verðum samtímis með
alveg hefðbundið frásagnarleikhús.
En það verða rafrænar kosningar í
sýningunni og engar tvær því eins.“
Í febrúar verður fyrra klassíska
leikritið á leikárinu frumsýnt, Jóns-
messunæturdraumur, einn vinsæl-
asti gamanleikur Williams Shake-
speare í leikstjórn Hilmars
Jónssonar. „Nú heitir verkið ekki
Draumur á Jónsmessunótt heldur
Jónsmessunæturdraumur, í nýrri
þýðingu Þórarins Eldjárns. Við er-
um lánsamari en Englendingarnir
sem sitja alltaf uppi með gömlu
gerðina af leiktextanum,“ segir Ari
og brosir kankvíslega. Við höfum
látið þýða nokkur klassísk verk fyrir
okkur upp á nýtt á síðustu árum en
með nýrri þýðingu færist verkið nær
áhorfendum í samtímanum.
Ég hef sagt í hálfkæringi að það
sé lán okkar hér hvað illa sé búið að
íslenskum höfundum, að við getum
ráðið þá til að þýða fyrir okkur. Þór-
arinn leggur sinn húmor og lífssýn í
þýðinguna. Hann er líka að þýða
Hamlet fyrir okkur og það sem ég
hef séð er frábærlega gert.
Hilmar Jónsson hefur ekki leik-
stýrt hjá okkur í nokkur ár en hefur
verið að gera það gott í Svíþjóð.
Hann hefur mjög skemmtilegar
hugmyndir um sviðsetninguna en
við færum verkið í nútímann. Þess
má geta að Eva Signý Berger gerir
leikmyndina og Karen Briem bún-
ingana; hún er nýliði hér en gerði
frábæra búninga fyrir uppsetningu
Þorleifs Arnar Arnarssonar á Eddu
í Hannover. Í verkinu leika nokkrir
af okkar allra yngstu útskrifuðum
leikurum, ásamt öðrum marg-
reyndum. Þetta er fallegt og
skemmtilegt leikrit, mikið ævintýri.“
Fullt af „gnarrískum“ húmor
Snemma í apríl verður nýtt leikrit
Jóns Gnarr, Súper – þar sem kjöt
snýst um fólk síðan frumsýnt. Það
er sagt bráðfyndið og fullt af „gnarr-
ískum“ húmor og pælingum. Í verk-
inu hittist fólk í stórmarkaði og á í
einlægum samræðum – eða er það
að tala við sjálft sig? Benedikt Erl-
ingsson leikstýrir.
„Hann er í miklu og góðu stuði,
hann Benni,“ segir Ari og það er svo
sannarlega rétt, kvikmynd hans
Kona fer í stríð hefur hlotið verð-
skuldað lof. „Hann er hlýr og góður
leikstjóri og ég hef mikla trú á sam-
starfi þeirra Jóns Gnarr.
Ég hef lengi átt þann draum að
sviðsetja Sköllóttu söngkonuna eft-
ir Ionesco en það er bara klukku-
tíma langt verk og mig vantar ann-
að að sýna á móti því. Jón var hér
og ég fór að ræða hvort hann væri
til í skrifa slíkt verk og hann var
með hugmynd sem við lögðum upp
með. En það stækkaði, karakter-
unum fjölgaði og þegar stefndi í
sýningu í fullri lengd þá var Sköll-
óttu söngkonunni ýtt út.“ Hann
brosir.
„Þetta leikrit er algjörlega í anda
Jóns Gnarr. Það er nokkuð súrt og
fjallar jafnt um þjóðernisrembing
sem ástina og lífið – og það er mjög
skemmtilegt.
Þar á eftir sýnum við svo aðra
klassík, Loddarann eftir Molière,
mjög skemmtilegt leikrit sem er
reglulega sett upp víða um lönd og
er um hræsnarann Tartuffe sem fer
alla leið og fokkar öllu upp!“
Öll almennileg þjóðleikhús verða
reglulega að sýna verk eftir Molière
og það er gaman að geta sýnt verk
eftir þá Shakespeare á sama leik-
árinu. Til að leikstýra því kemur
Stefan Metz sem hefur sett upp
nokkrar sýningar hjá okkur. Hann
hefur undanfarið leikstýrt á
Dramaten og Stadsteater í Stokk-
hólmi, á Spáni og í Þýskalandi.
Hann er frábær leikara-leikstjóri,
bæði kröfuharður og nákvæmur.
Leikarahópurinn er líka frábær,
með Hilmi Snæ fremstan sem Tar-
tuffe.
Við verðum með glænýja þýðingu
eftir Hallgrím Helgason. Karl Guð-
mundsson þýddi leikritið á sínum
tíma í bundnu máli og svo þýddi
Pétur Gunnarsson leikgerð sem var
ekki í bundnu máli og var sýnd í
Borgarleikhúsinu fyrir um 25 árum
– ég lék einmitt í henni. En Hall-
grímur fer eftir bragarhætti Mol-
ière og það er mjög spennandi enda
er Hallgrímur mikill orðsins mað-
ur.“
Forvitnileg samstarfsverkefni
Auk fyrrnefndra sýninga Þjóð-
leikhússins verða nokkur forvitnileg
samstarfsverkefni með ýmsum leik-
hópum færð á svið hússins. Athygli
vekur að hópurinn Leikhúslista-
konur 50+ hefur flutt sig frá Iðnó í
Þjóðleikhúskjallarann og setur í
leikstjórn Maríu Sigurðardóttur í
nóvember upp sýninguna Fjall-
konan fríð – eða hefur hún hátt? Ari
fagnar því að þær séu komnar í hús-
ið og vonar að þær finni þar bæði
skjól og stuðning. „Þetta eru snjall-
ar og þroskaðar listakonur sem
styrkja ásýnd stofnunarinnar og
geta leiðbeint okkur hinum með fal-
legum hætti,“ segir Ari og bætir við
að varðandi samstarfssamninga þá
hafi hann ekki stundað að leita til
þeirra hópa sem fái hæstu styrkina
hjá Leiklistarráði, vegna þess að
þeir séu vel fjármagnaðir. „Ef við
göngum til samstarfs þá styðjum
við hópana eftir megni. Leik-
húslistakonur 50+ verða með tvær
sýningar í kjallaranum í vetur og ég
hlakka til að sjá þær.
Áður, eða í október, setur Pálína
Jónsdóttir í samstarfi við Leikhóp-
inn Leiktóna upp í Kúlunni sýn-
inguna Ég heiti Guðrún. Þetta er
frábært leikrit, sorglegur gaman-
leikur um vináttu fjögurra kvenna
en ein greinist með Alzheimer. Sig-
rún Waage leikur aðalhlutverkið.“
Insomnia eftir Amalie Olesen
verður sett upp í Kassanum í nóv-
ember, í samstarfi við Stertabendu
og í leikstjórn Grétu Kristínar Óm-
arsdóttur. Í verkinu eru skoðuð
áhrifin sem gamanþættirnir Friends
hafa haft á sjálfsmynd kynslóða, í
sýningu sem er sögð bæði beitt og
fyndin. Ari segir Grétu Kristínu
vera einn allra efnilegasta unga leik-
stjórann og kröftugur leikhópurinn
muni leyfa sér að fara út á ystu
mörk í satírunni.
Sviðslistahópurinn Marble Crowd
flytur dansverkið Moving Mount-
ains á sviðslistahátíð í nóvember en
verkið var frumflutt í Hamborg í
fyrra og tilnefnt til verðlauna í
Þýskalandi.
Velkomin heim! eftir Maríu
Thelmu Smáradóttir verður frum-
sýnt í Kassanum í febrúar, í leik-
stjórn Andreu Vilhjálmsdóttur og í
samstarfi við leikhópinn Trigger
Warning. Ari segir verkið byggt á
einleik sem María Thelma flutti í
leiklistarnámi og hefur unnið áfram.
„Hann byggist á ævi og sögu móður
hennar sem var fátæk og mun-
aðarlaus í Taílandi og veit ekki einu
sinni hvaða dag hún fæddist, bara að
það hafi verið á monsúntímanum,“
segir Ari. „Nú mun dóttir hennar
flytja verkið hér á sviði, fyrsta leik-
konan af asískum uppruna sem út-
skrifast hér úr leiklistardeildinni.
Hún er hæfileikarík, lék hjá okkur í
vetur og ég vona að hún geri það
áfram.“
Ari bætir við að Þjóðleikhúsið eigi
að vera fyrir alla Íslendinga, jöfnum
höndum bókmenntafræðinga og tré-
smiði; allir séu velkomnir í húsið. „Í
kjallaranum starfa tveir frábærir
hópar til, Improv Ísland og Mið-
Ísland. Á sýningar þess síðarnefnda
komu þúsundir gesta árlega og þar á
meðal fólk sem hefur aldrei áður
komið í húsið; ég vona að það öðlist
áhuga á að koma víðar hér við í hús-
inu og sjá fleiri sýningar.“
Fólk sem brennur fyrir listina
Athygli vekur að þegar litið er til
kynjaskiptingar höfunda og leik-
stjóra verkanna sem fara á svið í
vetur þá virðist hún vera hnífjöfn.
„Það er eins og best verður á kosið,“
segir Ari. „Stundum hallar aðeins í
aðra áttina, eða hina. Samfélagið er
byggt til helminga af körlum og kon-
um og það er eðlilegt að við segjum
til jafns sögur karla og kvenna og að
sjónarmið karla og kvenna ráði jafnt
för um listræna útfærslu. Stundum
tekst það vel, stundum aðeins verr,
og þá er markmiðið að lagfæra það.
Þá er líka mikilvægt að gefa bæði
tækifæri yngri sem eldri listrænum
stjórnendum. Það er markmið mitt
að hér í Þjóðleikhúsinu sé breiðfylk-
ing ólíkra listrænna stjórnenda.
Þetta er mjög stór menningar-
stofnun, hvernig sem á er litið, og
um 300 manns á launaskrá. Fólk
sem býr yfir miklu listfengi, í raun
brennur fyrir listina, og gerir eins
og það getur í að skapa mikilvægar
og eftirminnilegar sýningar fyrir
gesti okkar,“ segir Ari.
verði frábært“
Morgunblaðið/Einar Falur
» Það er eðlilegt að viðsegjum til jafns sög-
ur karla og kvenna og
að sjónarmið karla og
kvenna ráði jafnt för um
listræna útfærslu.
Þjóðleikhússtjórinn Ari Matt-
híasson við innganginn að leik-
húsinu, þar sem stórsýningin
Ronja Ræningjadóttir er aug-
lýst. „Það verður risastór sýn-
ing, 30 manns á sviðinu og öllu
tjaldað til!“ segir hann.
MENNING 31
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2018
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////