Fréttablaðið - 01.12.2018, Page 118

verða verða veitt mánudaginn 3. des. nk.
á Grand hóteli (salnum Háteig) kl. 17-19.
Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson
afhendir Hvatningarverðlaunin og

Hvatningarverðlaun
ÖBÍ 2018
ALLIR ERU VELKOMNIR
Við áttum okkur kannski ekki á því í dag hversu kven-réttindabaráttan var hörð, skipulögð og markviss á þriðja
áratug síðustu aldar,“ segir Sigríð-
ur Matthíasdóttir sagnfræðingur
þegar ég bið hana að lýsa í fáum
orðum því sem hún ber fram á mál-
þingi Vísindafélagsins sem haldið
er á Kjarvalsstöðum í dag og hefst
klukkan 13.
„Kvennahreyfingin var sterkt afl
á þessum tíma,“ lýsir hún. „Áber-
andi þar voru meðal annarra Ingi-
björg H. Bjarnason, fyrsta íslenska
alþingiskonan, og Inga Lára Lárus-
dóttir sem gaf út tímaritið 19. júní. Á
fyrsta útgáfuárinu 1917 fagnar Inga
Lára því að kosningaréttur kvenna
sé fenginn og telur að konur muni
brátt starfa á öllum sviðum þjóð-
félagsins. En 1929 hættir hún að gefa
út blaðið og þá er bjartsýnin horfin,
þar skrifar hún að í síbreytilegum
heimi virðist konan vera það eina
sem eigi að standa grafkyrrt.“
Sigríður segir stöðu kvenna
á fyrstu áratugum síðustu aldar
kristallast í baráttu þeirra um að
komast í Alþingshátíðarnefnd. „Sú
barátta skilaði engu. Þó börðust
þær skipulega, ötullega og faglega,“
segir hún.  „Landsfundur kvenna
á Akureyri 1926 skoraði á þing og
stjórn að skipa konur, jafnt körlum,
í nefndina. Almennur kvennafundur
í Reykjavík var með svipaða áskorun
og Ingibjörg H. Bjarnason bar þetta
upp á Alþingi, ásamt öðru og segir
það ekki sanngjarnt að einungis
karlar setji svip sinn á hátíðahöldin.
Það var bókstaflega ekkert hlustað
á konurnar. Þetta tengist, að mínu
mati, sterkum þráðum milli þjóð-
ernishugmynda og karlmennsku.“
Alþingishátíðin var stór við-
burður, bendir Sigríður á. „Hátíðin
átti að bera vitni um að við værum
menningarþjóð og skipti að því
leyti miklu máli í sjálfstæðisbarátt-
unni. Hún var mikið umræðuefni í
íslensku þjóðlífi árin á undan. Henni
er stillt upp sem hátíð fyrir alla en
karlarnir einokuðu pallana. Þetta
er dæmigert fyrir hvernig kvenna-
hreyfingin þróaðist á þessum
tíma. Konum var markvisst haldið
utan hins opinbera sviðs. Allt var
stílað á móðureðli, umönnun,
heimilishald og húsmæðrafræðslu.
Þar var ríkisstjórnin í fararbroddi
og ákveðinn hópur kvenna. Konur
fóru að beita sér í líknarmálum en
stjórnmálabaráttan rann svolítið út
í sandinn.
Hógvær skoðun Ingibjargar H. og
hennar skoðanasystra var þó sú að
konur gætu bæði verið mæður og
líka verið á hinu opinbera sviði. Þær
„þrífist ekki bara undir askloki því
sem kallað er að gæta bús og barna“,
eins og  hún orðaði það á Alþingi
þegar hún lenti í deilum við Jónas
frá Hriflu og fleiri herra.“
Börðust skipulega, ötullega og faglega
 Málþing verður á Kjarvalsstöðum í dag í tilefni aldarafmælis Vísindafélags Íslands. Meðal frummælenda
er Sigríður Matthíasdóttir sagnfræðingur. Hún fjallar um kvennabaráttu á Íslandi á fyrri hluta 20. aldar. 
„Það var ekkert hlustað á konurnar,“ segir Sigríður um aðdraganda Alþingishátíðarinnar. FréttAblAðið/Sigtryggur Ari
Aðrir
málshefjendur:
guðmundur Oddur Magnússon
(goddur), rannsóknarprófessor
við lHÍ, unnur Dís Skaptadóttir,
prófessor í stjórnmálafræði
við HÍ, og Eiríkur bergmann,
prófessor í stjórnmálafræði við
Háskólann á bifröst
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
1 . d e s e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r d A G U r78 m e n n i n G ∙ F r É T T A b L A ð i ð
0
1
-1
2
-2
0
1
8
0
4
:4
8
F
B
1
3
6
s
_
P
1
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
3
6
s
_
P
1
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
3
6
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
3
6
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
9
B
-7
2
F
8
2
1
9
B
-7
1
B
C
2
1
9
B
-7
0
8
0
2
1
9
B
-6
F
4
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
1
3
6
s
_
3
0
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K