Morgunblaðið - 01.10.2018, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. OKTÓBER 2018
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Fæðingarorlof mæðra en ekki
síður feðra, bylting í leikskóla-
málum og jafnlaunavottun eru allt
gríðarlega mikilvægir áfangar í
jafnréttismálum en betur má ef
duga skal. Kvennafrí er nauðsyn-
legt,“ segir Maríanna Clara Lúth-
ersdóttir verkefnisstýra Kvenna-
frís 2018. „Enn er eftir að brúa
bilið milli fæðingarorlofs og leik-
skóla og loka launabilinu. Sam-
kvæmt rannsóknum er Ísland á
toppnum yfir þau lönd heimsins
þar sem best er að vera kona sem
þýðir fyrir mér að við verðum að
spýta í lófana og berjast sem aldrei
fyrr. Íslenskar konur bera líka
ábyrgð gagnvart öðrum konum
heimsins sem margar hafa ekki til
frelsi til að berjast og svo er víða
bakslag í réttindamálum kvenna.
Þess þá heldur verður að varða
brautina og sýna að hægt sé að búa
til réttlátt samfélag.“
Ganga út kl. 14:55
Konur eru hvattar til að
leggja niður vinnu kl. 14:55 mið-
vikudaginn 24. október og fylkja
liði á samstöðufund á Arnarhóli kl.
15:30 undir kjörorðinu Breytum
ekki konum, breytum samfélaginu.
Kvennafrídagur á Íslandi var fyrst
haldinn 24. október árið 1975 á
kvennaári Sameinuðu þjóðanna –
en síðan hafa konur komið saman
og krafist kjarajafnréttis og sam-
félags án ofbeldis fjórum sinnum
það er, árin 1985, 2005, 2010 og
2016. Að þessu sinni verður sjón-
um og baráttu sérstaklega beint að
ofbeldi gagnvart konum, sbr. þær
frásagnir sem komu fram í #Me
too byltingunni. Einnig verður
launamisréttið í brennidepli. Sam-
kvæmt nýjustu tölum Hagstofu Ís-
lands eru meðalatvinnutekjur
kvenna 74% af tekjum karla. Það
þýðir að konur hafa unnið fyrir
launum sínum eftir 5 klukkustund-
ir og 55 mínútur miðað við átta
stunda vinnudag. Þess vegna er
miðað við að konur gangi út um-
ræddan dag kl. 14:55
Kjörorð Kvennafrís 2018 seg-
ir Maríanna Clara vera niðurstöðu
af umræðu síðustu ára. Talskonur
#MeToo, Druslugöngunnar,
Kvennaathvarfsins og Stígamóta
hafi allar lagt áherslu á að færa
kastljósið af þolendum yfir á ger-
endur og þaðan yfir á samfélagið
sjálft.
Gerendur sem brjóta af sér
„Vandamálið er ekki hvernig
konur klæða sig, hvað þær segja
eða hvað þær gera heldur þeir ger-
endur sem brjóta af sér. Gerend-
urnir eru ekki einangraðir þættir
eða mein sem þarf að skera út úr
samfélaginu, miklu fremur eru
þeir eða þau afkvæmi menningar
og kerfa sem hafa fengið að dafna
óáreitt alltof lengi. Þess vegna
leggjum við áherslu á að breyta
samfélaginu og kerfinu. Við vitum
líka að oft er mikil pressa á karla
að vera sterkir, marka spor, sýna
vald sitt og svo framvegis Ef þú
kemur inn í einhverja starfsstétt,
blautur á bak við eyrun og sérð þá
sem þú lítur upp til haga sér á
ákveðinn máta og fá klapp á bakið
fyrir það er að sjálfsögðu verið að
ala menn upp í ákveðnu hegð-
unarmunstri. Þetta afsakar ekki
slæma framkomu heldur er ég að
leggja áherslu á hversu mikilvægt
sé að breyta kerfinu, breyta sam-
félaginu, taka slíkar fyrirmyndir
út og sýna fram á að ákveðin fram-
koma sé ekki í boði.“
Bláköld staðreynd
Um launamun kynjanna segir
Maríanna það vera blákalda stað-
reynd að að sumar stéttir og þá
sérstaklega umönnunarstéttir séu
minna metnar en aðrar þegar
verðmiði er settur á störfin. Þetta
séu í flestum tilvikum störf sem
konur sinna þó karlar geti að sjálf-
sögðu líka sinnt þeim.
„Hvort ástæðan fyrir þessum
mun liggur í fortíðinni, þegar kon-
ur sinntu öldruðum, sjúkum, börn-
um og heimili launalaust, er ekki
gott að segja. Að minnsta kosti má
velta þessum punkti fyrir sér. En
það er sífellt verið að vinna í að
breyta þessu, meðal annars í kjara-
samningum. Sú vegferð hefur
samt ekki gengið áfallalaust fyrir
sig eins og nýleg barátta ljós-
mæðra fyrir launaleiðréttingu sýn-
ir ágætlega.“
Mörg brýn mál í réttindabaráttu kvenna eru í deiglunni
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kvennafrí Varða leiðina og sýna að hægt sé að búa til réttlátt samfélag, segir Maríanna Clara Lúthersdóttir.
Kvennafrí er nauðsyn
 Maríanna Clara Lúthers-
dóttir er fædd 1977 og ólst upp
í Þingholtunum. Hún útskrif-
aðist með BFA-próf í leiklist frá
Listaháskóla Íslands 2003 og
er einnig með BA- og MA-próf í
bókmenntafræði.
 Eftir útskrift hefur hún
starfað með sjálfstæðu leik-
húsunum, Leikfélagi Akureyrar,
Þjóðleikhúsinu og svo síðustu
sex ár hjá Borgarleikhúsinu. Þá
hefur hún meðfram leikhús-
störfum skrifað um bækur á
bloggsíðuna Druslubækur og
doðranta.
Hver er hún
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Bæjarstjórn sameinaðs sveitarfé-
lags Sandgerðis og Garðs mun á mið-
vikudag ákveða hvaða nöfn verði á
kjörseðli í íbúakosningu um nýtt
nafn sveitarfélagsins.
Í maí var kosið milli fimm nafna og
síðan tveggja. Fyrst voru á kjörseðl-
inum nöfnin Heiðarbyggð, Suður-
byggð, Nesjabyggð, Ystabyggð og
Útnesjabyggð. Flestir völdu Heiðar-
byggð, 51,4% þátttakenda og næst-
flestir völdu Suðurbyggð, 23,4%. Í
atkvæðagreiðslu milli nafnanna
tveggja fékk Heiðarbyggð aftur
fleiri atkvæði en Suðurbyggð, en
64% þeirra sem tóku afstöðu völdu
Heiðarbyggð. Auðir seðlar voru aft-
ur á móti flestir, 45%. Sagði Róbert
Ragnarsson verkefnastjóri að fjöldi
auðra benti til þess að margir hefðu
ekki viljað þessi nöfn. Þá fengu nöfn-
in Heiðarbyggð og Suðurbyggð mun
færri atkvæði en í fyrri kosningunni
sem bendir til þess að margir hafi
fallið frá stuðningi við þau.
Stefnt að kosningu í nóvember
„Það er bæjarstjórnarfundur á
miðvikudaginn og meiningin er að
afgreiða þar hvaða tillögur að nöfn-
um verða á kjörseðli þegar kosið
verður,“ segir Magnús Stefánsson,
bæjarstjóri Garðs og Sandgerðis.
„Bæjarstjórnin hefur farið gegnum
tillögur að nöfnum sem hafa legið
fyrir og mun ákveða hvaða tillögur
verða á seðlinum,“ bætir Magnús
við, en hann vill ekki gefa upp hvaða
nöfn séu í spilunum að þessu sinni.
Nafnið Suðurnesjabyggð var í um-
ræðunni þegar kosið var fyrr á árinu
en örnefnanefnd hafnaði þeirri til-
lögu. Nafnið Útgarðar hefur einnig
verið nefnt.
Á fundinum verður einnig ákveðið
hvenær íbúakosningin verður, en
stefnt er að því að hún verði 3. nóv-
ember nk.
Leggja til nöfn á miðvikudag
 Tíðinda að vænta í vali á nafni sameinaðs sveitarfélags Sandgerðis og Garðs
Sandgerði Frá árlegri Loddugöngu
bæjarhátíðarinnar Sandgerðisdaga.
Margrét Kristín
Blöndal tónlist-
arkona, betur
þekkt sem
Magga Stína, var
kjörin nýr for-
maður Samtaka
leigjenda á aðal-
fundi samtak-
anna. Margréti
finnst óhugnan-
legt að heyra af
aðbúnaði innflytjenda í láglauna-
störfum sem greiði starfsmanna-
leigum háar fjárhæðir fyrir rúm-
stæði, að því er fram kemur í
tilkynningu frá samtökunum. Sam-
tals sitja 34 í stjórn samtakanna.
Magga Stína kjörin
nýr formaður
Samtaka leigjenda
Margrét Kristín
Blöndal
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
„Það sem er verið að leggja til hér
er lítil aðgerð til að framkvæma.
Þ.e.a.s. að setja niður vind- og veð-
urfarsmæla og að umræðan fari í
gang. Eru menn sáttir eins og þetta
er eða eigum við að stefna að því að
auka möguleika Vestfjarða sem eins
atvinnu- og búsetusvæðis með
þessu?“ Þetta segir Guðjón S.
Brjánsson, þingmaður Samfylking-
arinnar í Norðvesturkjördæmi, um
tillögu sína til þingsályktunar um
staðarvalskönnun fyrir nýjan flug-
völl á Vestfjörðum.
Enginn góður flugvöllur
í fjórðungnum
Guðjón segir kveikjuna að tillög-
unni m.a. vera þá að á sjöunda og
áttunda áratug síðustu aldar hafi
um 25 flugvellir á Vestfjörðum ver-
ið í notkun en nú séu einungis sjö
vellir eftir á skrá hjá flugmála-
yfirvöldum og þeir flugvellir sem
eru í mestri notkun séu allir mjög
ófullkomnir.
„Vestfirðir hafa algjöra sérstöðu
varðandi flugsamgöngur. Það er
enginn góður flugvöllur í þessum
landsfjórðungi, þrátt fyrir mjög erf-
ið samgönguskilyrði,“ segir Guðjón
og bætir við: „Ísafjarðarflugvöllur
hefur miklar takmarkanir. Þar er
ekki hægt að lenda á kvöldin eða á
nóttunni og þar er mjög þröngt að-
flug. Menn hafa bent á að þetta sé
bara mest krefjandi flugvöllur í ver-
öldinni. Eins er með Bíldudals-
flugvöll, sem er ágætur á sína vísu,
hann er lítill. Þetta eru þeir tveir
flugvellir sem eru í mestri notkun.“
Að mati Guðjóns er ekki raun-
hæft að starfrækja marga flugvelli
á Vestfjörðum. Frekar vilji hann sjá
einn vel búinn flugvöll og nefnir að
með opnun Dýrafjarðarganga og
vegabótum sem þeim fylgja megi
skoða möguleikann á að hafa þann
flugvöll miðsvæðis á Vestfjörðum.
„Sem gæti t.d. tekið á móti 70-100
sæta flugvél,“ segir Guðjón.
Vilja úttekt á flugi
á Vestfjörðum
 „Vestfirðir hafa algjöra sérstöðu“