Morgunblaðið - 05.11.2018, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. NÓVEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það eruspennanditímar í
flokkapólitíkinni
núna, bæði austan
hafs og vestan.
Kosningar verða
loks á þriðjudag-
inn vestra og er baráttan með
öðrum brag en við eigum að
venjast. Ekki síst vegna þess
hversu lengi hún stendur og
hve fjölmiðlar fara mikinn. Á
hverjum virkum degi er slegið
upp nýjum „stórfréttum“ og
þannig gengur það óslitið í
heilt ár. Hitt sem einkennir
kosningarnar er ekki í takt við
þetta því það er hversu hlut-
fallslega fáir mæta á kjörstað
(og kjósa utan hans) þegar
stóra stundin rennur upp.
Áhugaleysið sem kjósendur
sýna á þeim kosningum þegar
forsetinn er ekki á kjörseðl-
inum er á skjön við yfirþyrm-
andi áhuga fjölmiðlanna.
Vissulega kjósa heldur fleiri
en láta sjá sig þegar kosið er til
Evrópuþingsins, sem vitað er
að rís ekki undir nafni.
Þessi mikli ákafi fjölmiðl-
anna vestra er þrátt fyrir allt
skiljanlegur. Úrslit kosninga
sem fara fram á miðju kjör-
tímabili forsetans hafa einnig
mikla þýðingu, ekki síst fyrir
forsetann, sem er ekki í fram-
boði.
Obama forseti fékk góða
kosningu í nóvember 2008 í öll-
um skilningi. Hann vann sögu-
legan persónusigur og um leið
vann flokkur hans jafnframt
meirihluta í báðum deildum
þingsins. Forsetinn hafði því
góð færi á að láta mjög til sín
taka næstu tvö árin. Sama má
segja um Donald Trump, sem
einnig hafði meirihluta í báð-
um þingdeildum er hann lagði
úr vör sem forseti. Trump hef-
ur þó haft miklu veikari meiri-
hluta í öldungadeildinni en
Obama hafði sín fyrstu tvö ár.
Í sínum fyrstu „millikosn-
ingum“ haustið 2010 tapaði
Obama hins vegar stórt í
þinginu. Hann missti 6 öld-
ungadeildarþingmenn en hélt
þó alltraustum meirihluta
áfram. Í fulltrúadeildinni unnu
repúblikanar hins vegar 60
þingmenn og var það stærsti
sigur þeirra í rúm 70 ár!
Sumir íslenskir fjölmiðlar
hafa hins vegar margsagt í að-
draganda þessara „millikosn-
inga“ að repúblikanar megi
búast við að bíða afhroð vegna
„óvinsælda Donalds Trumps“.
Ekkert bendir þó enn til þess
að Trump fái aðra eins útreið
og Obama fékk 2010.
Reynslan sýnir þó að hafa
verður fyrirvara á könnunum
um fylgi flokkanna og það jafn-
vel þeim sem birtast skömmu
fyrir kjördag. Það
er óvissan um
kosningaþátttöku
sem er stærsti
skekkjuvaldurinn.
Flestir þeirra sem
þykja hvað mark-
tækastir um þenn-
an talnalega fróðleik virðast þó
hallast að því að repúblikanar
eigi raunhæfa von um að halda
eins atkvæðis meirihluta sín-
um í öldungadeildinni og með
heppni gætu þeir jafnvel hugs-
anlega bætt við sig einu eða
tveimur sætum þar. Sömu að-
ilum þykir hins vegar líklegast
að demókratar nái að vinna
hreinan meirihluta í fulltrúa-
deild þingsins, en hæpið sé þó
að sigur þeirra verði svo afger-
andi að tala megi um bláa
bylgju (demókratar eru merkt-
ir bláir og repúblikanar rauð-
ir!) í þeim kosningum.
Í Evrópu hafa farið fram
merkilegar kosningar síðasta
rúma árið víða hvar. Nefna má
ríkiskosningar Þýskalands s.l.
haust og á þessu ári tvennar
mikilvægar fylkiskosningar
sem saman hafa breytt mjög
hinni stjórnmálalegu stöðu,
svo ekki sér fyrir enda á.
Nýjustu kannanir frá
Þýskalandi sýna að hrun sósí-
aldemókrata heldur áfram og
er fylgi þeirra nú komið niður í
14-15% á landsvísu og þeir
mælast nú sem 4. stærsti
flokkur landsins á eftir CDU,
samanskroppnum flokki Mer-
kel kanslara, Grænum og AfD,
hinum „óhreina“ flokki lands-
ins.
Er heldur ólíklegt að kröt-
um verði vært miklu lengur í
ríkisstjórn í Berlín verði ekki
lát á þessari þróun. Kosningar
annars staðar í álfunni hafa ýtt
enn undir kvíða valdaþjóðanna
tveggja í ESB, Þýskalands og
Frakklands. Þar má nefna
kosningar í Austurríki, Ung-
verjalandi, Svíþjóð og Ítalíu
sem bætast við það sem áður
var óhugsandi, að Stóra-
Bretland sé á leiðinni úr ESB
sem er stóratburður í sögu
beggja.
Það róar ekki þandar taugar
forseta Frakklands að per-
sónulegt fylgi hans minnkar
jafnt og þétt og í mælingum
síðustu daga fær flokkur for-
setans einnig slaka útkomu.
Þannig yrði flokkur Marine Le
Pen stærri flokkur í kosning-
um til Evrópuþingsins en
hans, þótt mælingar sýni að
Macron myndi enn ná að merja
frúna í forsetakosningum.
Á þessu má sjá að sérvitr-
ingahópurinn „áhugamenn um
stjórnmál“ þarf ekki að kvarta
yfir skorti á viðfangsefnum á
komandi vikum, mánuðum og
misserum.
Spakvitrir telja að
Trump missi meiri-
hluta í fulltrúadeild
en bíði ekki það af-
hroð sem spáð var }
Skjálftamælar sýna
aukinn titring
S
íðastliðinn föstudag, 2. nóvember,
var efnt til opins heilbrigðisþings á
vegum velferðarráðuneytisins.
Markmið þingsins var að ræða
drög að heilbrigðisstefnu, stefnu
fyrir íslenskt heilbrigðiskerfi til ársins 2030.
Þingið var opið öllum og stefnudrögin eins og
þau liggja fyrir nú voru kynnt og rædd, með
það fyrir augum að fá athugasemdir og ábend-
ingar við þau. Niðurstöður heilbrigðisþings
verða svo notaðar til að uppfæra stefnudrögin.
Með innleiðingu heilbrigðisstefnu mun Ísland
bætast í hóp fjölda Evrópuþjóða sem hafa sett
sér slíka stefnu. Heilbrigðisstefna á að vera
leiðarljós sem sameinar krafta þeirra sem
veita heilbrigðisþjónustu og tryggir sjúkling-
um bestu þjónustu sem völ er á, þar sem ör-
yggi, gæði og jöfnuður eru í fyrirrúmi.
Fulltrúar sjúklingasamtaka, hagsmunafélaga, veit-
enda heilbrigðisþjónustu, fagfélaga, allra heilbrigðis-
stétta og fleiri voru sérstaklega hvattir til að mæta á
þingið. Rúmlega 250 manns með fjölbreyttan bakgrunn
mættu til þess að ræða stefnudrögin. Mikil þekking
komst til skila til okkar sem nú vinnum stefnuna áfram,
þekking sem fer inn í straum ferilsins sem sköpun heil-
brigðisstefnunnar er. Við verðum að fá mismunandi
sjónarmið fram til þess að geta stillt saman strengi inn í
framtíðina því það er lykilatriðið að heilbrigðisstefnan
geti lifað af mörg kjörtímabil og að hún verði skjal sem
samfélagið sé sammála um og alþingi getur lokið í þver-
pólitískri sátt og sem síðar verði vinnuskjal
margra heilbrigðisráðherra.
Næstu skref eru að setja drögin að stefn-
unni í opna samráðsgátt til þess að tryggja
enn frekar að allir geti komið sínum ábend-
ingum á framfæri, ekki síður heilbrigðis-
stéttir og sjúklingasamtök. Því næst verður
stefnan lögð fram í formi þingsályktunar-
tillögu sem byggist á skýrslu um heilbrigðis-
stefnu fyrir Ísland til ársins 2030 og mælt
verður fyrir tillögunni á vorþingi.
Heilbrigðisþjónustan snýst um kjarnann í
samfélaginu. Það er hluti af ákvörðun fólks
þegar það velur sér stað til að lifa og búa og
starfa hvernig heilbrigðisþjónusta er veitt á
þeim stað. Ungt fólk horfir á grunnþjón-
ustuna þegar það velur sér stað til að búa á.
Ísland þarf að standast bestu kröfur til heil-
brigðisþjónustu fyrir alla og standast samanburð við það
sem best gerist í heiminum. Með setningu heilbrigðis-
stefnu stígum við mikilvægt skref í átt að því að móta
heilbrigðisþjónustunni grunn og bæta þjónustuna.
Við höfum alla möguleika á því að hér sé öflugt heil-
brigðiskerfi í fremstu röð. Þannig verður Ísland enn
meira spennandi og öruggari valkostur til búsetu kom-
andi kynslóða. Skýr heilbrigðisstefna er varða á þeirri
leið. Við getum lokið gerð hennar í víðtækri sátt og við
eigum að gera það.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Heilbrigðisþing
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Bílstjórar og stjórnendurflutningafyrirtækja látamisvel af endurmennt-unarnámskeiðum fyrir bíl-
stjóra sem eru skilyrði fyrir endur-
nýjun réttinda til að aka vöru-
flutningabílum og rútum. Meðal
annars er gagnrýnt að námskeiðin
séu ekki nógu vel undirbúin og verið
sé að teygja lopann að óþörfu, til þess
að fylla í tímann sem krafist er.
Sumir bílstjórar sem rætt er við segj-
ast hafa gagn af endurmenntunar-
námskeiðunum en aðrir telja að tíma
sínum sé illa varið.
Innleiðing endurmenntunar
þeirra ökumanna sem hafa réttindi á
stórum bílum til farþegaflutninga og
vöruflutninga í atvinnuskyni kemur
frá Evrópu. Ísland var einna síðast
EES-ríkja til að taka hana upp og var
reyndar lengi reynt að komast hjá því
að gera það. Þórhildur Elín Elínar-
dóttir, upplýsingafulltrúi Samgöngu-
stofu, segir að réttindi atvinnuöku-
manna séu samræmd á öllu atvinnu-
svæðinu, eins og í öðrum greinum
samgangna, svo sem í flugi og sigl-
ingum. Á sama hátt sé gert ráð fyrir
endurmenntun í þágu umferðarör-
yggis og til þess að ökumenn geti við-
haldið hæfni í hæsta gæðaflokki.
Allir á námskeið á sama tíma
10. september sl. var eins konar
D-dagur í þessari endurmenntun. Þá
lauk fresti þeirra ökumanna sem
fengu réttindi fyrir 10. september
2013 til að ljúka námskeiðum. Þeir
sem fengu ökuréttindi seinna þurfa
að sækja námskeið áður en fimm ár
eru liðin frá því þeir öðluðust rétt-
indin. Námskeiðahaldið fór ekki af
stað af alvöru fyrr en á síðasta ári og
hefur því mikið verið að gera hjá
þeim fyrirtækjum sem annast nám-
skeiðahald á þessu sviði. Þeir sem
ekki náðu að sækja námskeið fyrir
þann tíma geta átt á hættu að vera
kyrrsettir af lögreglu og sektaðir.
Dæmi er um að lögreglumenn hafi
stöðvað ökumenn sem ekki voru með
gild atvinnuréttindi af þessum sökum
og aðvarað þá, sagt að þeir yrðu kyrr-
settir næst.
Lögreglan hefur aðgang að
gagnagrunni Samgöngustofu um
endurmenntun.
Sækja skal fimm námskeið sem
hvert tekur sjö klukkustundir, í
heildina 35 tímar. Mögulegt er að
dreifa þeim á fimm ár. Engin próf eru
í lok námskeiðs þannig að nóg er að
geta sýnt fram á að hafa verið á
staðnum.
Misjöfn reynsla
Rúnar Garðarsson, formaður
hópferðanefndar Samtaka ferðaþjón-
ustunnar, segir að allir hafi gott af
endurmenntun en reynslan af nám-
skeiðunum sé misjöfn. Þau auki ekki
mikið við þekkingu bílstjóra. Stund-
um sé eins og verið sé að búa til nám-
skeið til að fylla ákveðinn tíma-
ramma, án þess að nokkurt nýtt efni
komi fram. Þá vanti fjölbreytni í
námskeiðin, þannig að ökumenn geti
valið úr.
„Ég hafði mjög gott af þessu,“
segir Símon Hrafn Vilbergsson, rútu-
bílstjóri á Akureyri, „maður lærir
alltaf eitthvað nýtt.“ Hann segir að
flestir bílstjórar hjá SBA séu jákvæð-
ir gagnvart þessari nýjung. Menn
hafi skilning á því að eftir sé að koma
betra skipulagi á námskeiðahaldið.
Óskar Stefánsson, formaður Bíl-
stjórafélagsins Sleipnis, tekur mjög í
sama streng. Segir að námskeiðin
séu þörf upprifjun og menn innan
hans raða séu almennt hlynntir þeim.
Sumir viðmælendur nefna að
vandræði gætu skapast næsta sumar
þegar fyrirtækin fari að kalla til af-
leysingamenn. Þá sé lítið um nám-
skeið fyrir ensku- eða pólskumælandi
ökumenn.
Stöðvaðir ef þeir hafa
ekki sótt námskeið
Morgunblaðið/Ómar
Rútur Atvinnubílstjórar á stórum bílum þurfa að sækja tæplega vikulangt
námskeið á fimm ára fresti til að halda atvinnuréttindum sínum.
„Þetta kom
mér fyrir sjón-
ir nánast eins
og afplánun.
Mér fannst
tíma mínum
heldur illa var-
ið. Fólk þarf að
vera á staðn-
um en ekki er
gerð krafa um
að það taki þátt eða geri nokkuð.
Ég hugsa til þess með hryllingi
að þurfa að fara á annað nám-
skeið eftir fimm ár,“ segir Logi
Óttarsson, rútubílstjóri og leið-
sögumaður á Akureyri.
Hann segist fara á námskeið
annað hvert ár sem leiðsögu-
maður. Það sé ekki metið í
endurmenntun ökumanna þótt
efnið sé að hluta til svipað. Hann
segir nauðsynlegt að halda sér
við í skyndihjálp en hin nám-
skeiðin hafi ekki verið markviss.
Kennarar hafi ekki verið klárir á
hvað þeir voru að fara yfir í hluta
þeirra og önnur hafi verið alger
tímaeyðsla.
Tímanum
var illa varið
RÚTUBÍLSTJÓRI
Logi Óttarsson