Fylkir - 01.12.2017, Blaðsíða 9

FYLKIR - jólin 2017


9
„Afi þinn hefur verið einn af þeim
sem er salt jarðar. Samviskusam-
ur maður sem skilaði vel því sem
honum var trúað fyrir. Farsæll og
gæfusamur.“
Ég leyfi mér að gera þessi orð séra
Kjartans Arnar Sigurbjörnssonar að
mínum í upphafi þessarar greinar
um húsið Aðalból, sem við í fjöl-
skyldunni köllum gjarnan „ættar-
óðalið“. Afi var sem sagt Ágúst
Þórðarson, lengstum yfi rfi skmats-
maður hér í Vestmannaeyjum.
Upphafi ð.
Ágúst Þórðarson sækir um bygg-
ingarleyfi fyrir Aðalbóli með bréfi til
bæjarfógetans í Vestmannaeyjum
sem dagsett er 16. ágúst 1922. Þar
óskar hann eftir að „fá að byggja
íbúðarhús í túni Jóhönnu Þórðar-
dóttur í Vestra-Stakagerði, og jafn-
framt að sækja um lóðarrjettindi á
800 ferálna lóð sem nefnd Jóhanna
Þórðardóttir hefi r gefi ð mjer til
leyfi s að nota“
Á beiðnina skrifar einnig „nefnd
Jóhanna“:
„Jeg undirrituð er samþykk ofan-
skráðri beiðni.
Vestra-Stakagerði 16. ágúst 1922
Jóhanna Þórðardóttir“
„Umboðsmaðurinn yfi r Vest-
mannaeyjajörðum“ Kristján Linnet
bæjarfógeti í Vestmannaeyjum
„Gjörir kunnugt: að jeg hjer með
leigi Ágústi Þórðarsyni lóð þá er
fylgja ber húseigninni Aðalból í
Vestmannaeyjum frá fardögum
1924“ og er leigan til 50 ára. (Þess
skal getið að Vestra-Stakagerði var
byggt árið 1912 en rifi ð 1996).
Þau amma og afi fl ytja svo á
Aðalból árið 1923 með þrjú elstu
börnin, Betsý Gíslínu sem fædd var
1919, Magnús Þórð fæddur 1921
og Guðmund Siggeir fæddur 1922,
en síðan fæddust þar systurnar
Elín Jóhanna 1925, Esther 1928 og
Viktoría Ágústa 1937. Aðalból stóð
við Skólaveg 21c (þannig skráð í
fasteignamati 1969) rétt norðan
og vestan megin við Safnahúsið
þar sem nú hefur verið komið fyrir
sýnishorni af stakkstæði og skreið-
arhjalli.
Ætt og uppruni
Ágúst Þórðarson var fæddur 22.
ágúst 1893 að Ámundakoti í Fljóts-
hlíð. Hann var sonur hjónanna
Þórðar Loftssonar og Kristólínu
Gísladóttur. Þau hjónin eignuðust
12 börn og hefur oft verið þröngt
í búi og erfi ðleikar á stóru heimili.
Ágúst var 8 ára þegar hann varð
fyrir þeirri sáru sorg að missa föður
sinn, og fór þá að Bakka í Austur-
Landeyjum og var alinn upp þar.
Ágúst var hjá ekkjunni móður sinni
á Kirkjulandi 1901, var vinnumaður
á Bakka í A-Landeyjum 1910.
Ungur að árum fl uttist Ágúst
til Vestmannaeyja árið 1911, til
bróður síns, Magnúsar í Dal, sem þá
var orðinn útgerðarmaður. Þegar
Magnús drukknar, fór Ágúst til syst-
ur sinnar og mágs í Stakagerði. Enn
var höggvið í sama knérunn árið
1920 þegar mágur hans og einn
bróðir drukkna. Hann var vinnu-
maður í Vestra-Stakagerði 1912.
Þannig var lífi ð áhætta, sem krafð-
ist fórna. Eftir þessa óhamingju
hjálpaði Ágúst systur sinni og tekur
við búinu í Stakagerði.
Ágúst var mikill gæfumaður í
einkalífi . Hann kvæntist Viktoríu
Guðmundsdóttur úr Árnessýslu
1918, og varð þeim sex barna
auðið. Fyrstu árin var heimili þeirra
í Stakagerði, en síðan byggðu þau
Aðalból, og fl ytja þangað. Þar var
heimili þeirra allt þar til eldgos kom
upp á Heimaey 23. janúar 1973, eða
í hálfa öld.
Börn þeirra hjóna voru í aldursröð:
Betsý Gíslína Ágústsdóttir f. 28.
nóvember 1919 d. 22. apríl 2016.
Magnús Þórður Ágústsson f. 7. maí
1921 d. 17. júlí 1986.
Guðmundur Siggeir Ágústsson
f. 25. október 1922 d. 17. október
2006.
Elín Jóhanna Ágústsdóttir f. 12.
júní 1925.
Esther Ágústsdóttir f. 30. septem-
ber 1928 d. 31. júlí.1967.
Viktoría Ágústa Ágústsdóttir f. 9.
október.1937.
Betsý Gíslína var tvígift, fyrri
maður hennar var Karl Kristmanns
f. 11. nóvember 1911 d. 19. janúar
1958 umboðsmaður Flugfélags Ís-
lands og stórkaupmaður og eru
afkomendur þeirra 105 talsins.
Seinni maður var Böðvar Jónsson
(frá Háagarði), f. 8. desember 1911,
d. 18. febrúar 1997.
Þess skal getið að eftir gos,
nánar tiltekið frá árinu 1974 til
1977, bjuggu þau Magnús Þórður
Ágústsson (Dengsi), sem lengst af
starfaði sem vörubílstjóri, og Guð-
rún Ólafsdóttir á Aðalbóli. Guðrún
hélt áfram störfum sem ljósmóðir
(starfaði í Eyjum frá 30. apríl 1949 til
dauðadags, 22. maí 1978) og leigði
Vestmannaeyjabær þeim Magnúsi
Aðalból þar sem „Bærinn“ hafði
eignast húsið. Dóttir þeirra, Val-
gerður Ólöf Magnúsdóttir ásamt
eignmanni, Haraldi Júlíussyni, og
syninum, Magnúsi Hlyni Haralds-
syni, leigðu í kjallaranum. Magnús
og Guðrún eiga 14 afkomendur.
Guðmundur Siggeir (Bubbur) var
starfsmaður hjá Karli mági sínum
og síðar matsveinn til sjós. Eftir
að hann fl utti til Reykjavíkur vann
hann hjá Þ. Þorgrímssyni og Co.
Hann var giftur Johnnu Andersen, f.
30. janúar 1931, d. 7. ágúst 1971 og
þeirra afkomendur eru orðnir 32.
Elín Jóhanna giftist Sighvati Bjarna-
syni, gjalkera í Útvegsbanka Íslands.
Elín var lengstum húsmóðir, vann á
Símanum og eftir að þau fl uttu til
Reykjavíkur vann hún í Blómabúð-
inni Alaska og hjá Þvottahúi ríkis-
spítalanna. Þeirra afkomendur eru
alls 16.
Esther lærði ljósmyndun í Reykja-
vík hjá Lofti Guðmundssyni og
vann síðar í New York við fag sitt.
Hún var þrígift og eignaðist dreng
sem lést 19 daga gamall.
Viktoría Ágústa var kennari og
húsmóðir og á seinni árum starfs-
maður í 22 ár á Bókasafni Vest-
mannaeyja. Hún var gift Einari
Ólafssyni skipstjóra (f. 23. desember
1933, d. 30. nóvember 2014) og eru
afkomendur þeirra 24.
Í gosinu fl uttu Viktoría og Ágúst
til Reykjavíkur og þar var heimili
þeirra upp frá því.
Byggingin
Fasteignamat fyrir Aðalból var gert
21. október 1969 undirritað af Ólafi
Gunnarssyni, tæknifræðingi Vest-
mannaeyjabæjar, Óskari Kárasyni,
sem var byggingafulltrúi Vest-
mannaeyja (frá árinu 1938 til 1971)
og Ólafi Á Kristjánssyni, fyrrverandi
bæjarstjóra í Vestmannaeyjum
(árin 1946-1954). Samkvæmt mat-
inu er Aðalból timburhús á steypt-
um kjallara og ris, samtals 136,6 m2
að stærð (grunnfl ötur hæðarinnar
er 51m2) og byggingarárið er 1922.
Í matsgerðinni eru ýmsar nánari
Hús og fólk:
Aðalból – byggt árið 1922
GREINARHÖFUNDUR:
ÁGÚST
KARLSSON
Jóhanna Þórðardóttir
Hér blasir Aðalból við af Stakkagerðistúni.
Stærð Aðalbóls er 51m2 samkvæmt uppdrætti sem til er hjá bygging-
arfulltrúanum í Vestmannaeyjum og fasteignamatsgerð frá október
1969, og kjallari 42,8m2 og risið sömuleiðis 42,8m2.
Fjölskyldan þegar fl utt var á Aðalból 1923: Magnús Þórður, Ágúst, Betsý Gíslína, Viktoría og Guðmundur
Siggeir.
Aðalból var rifi ð í febrúar árið 2001 ( mynd úr vikublaðinu Dagskrá, 2. mars 2001).