Morgunblaðið - 13.02.2019, Blaðsíða 6

Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Árin 2015, 2016, 2017 og 2018 eru
fjögur hlýjustu árin á jörðinni frá
því samfelldar mælingar hófust. Ár-
ið 2018 var um einni gráðu hlýrra en
meðalhiti jarðar fyrir iðnbyltingu,
með óvissu um plús/mínus 0,3 gráð-
ur, og er fjórða hlýjasta árið.
Eru þetta niðurstöður frá fimm
stofnunum sem meta þróun hnatt-
ræns meðalhita, en greint er frá
þessu á vefsíðu Veðurstofu Íslands.
Petteri Taalas, framkvæmda-
stjóri Alþjóðaveðurfræðistofnunar-
innar (WMO) segir í tilkynningu frá
WMO langtímahneigð meðalhita
skipta meiru máli en röðun ein-
stakra ára og að hneigðin sé sú að
meðalhiti sé einungis á uppleið.
Hlýnun bæði í hafi og á landi sé for-
dæmalaus og 20 hlýjustu árin hafi
átt sér stað á síðustu 22 árum.
„Hitastig er einungis hluti af
sögunni. Öfgafullt veður hefur haft
áhrif á mörg ríki og milljónir manna
með skelfilegum afleiðingum fyrir
efnahag og vistkerfi,“ segir hann og
heldur áfram: „Stór hluti þessara
veðuröfga eru í samræmi við það
sem búast má við af breytingum á
loftslagi. Þetta er sá veruleiki sem
við verðum að horfast í augu við.
Samdráttur í losun gróðurhúsa-
lofttegunda og aðlögun að áhrifum
loftslagsbreytinga ættu að vera for-
gangsmál á heimsvísu.“
Veður þá og nú á SV-horninu
Í gær, 12. febrúar, vöknuðu íbú-
ar suðvestan til á landinu við hvass-
viðri og bleytu og tókust sums stað-
ar þakplötur á loft. Má nú búast við
mildu veðri eða vægu frosti með of-
ankomu og þurru á víxl næstu daga.
Á sama tíma í fyrra, 11. febrúar
2018, gekk aftakaveður yfir landið
og sátu margir fastir vegna ófærðar,
lokana, slysa og seinkaðra eða af-
lýstra flugferða. Þannig urðu til að
mynda um ellefu þúsund flug-
farþegar fyrir truflunum vegna
röskunar á flugi.
Mest voru 330 björgunarsveit-
armenn að störfum víðs vegar um
landið á þessum degi, þar af 138 á
höfuðborgarsvæðinu, og sinntu þar
útköllum vegna árekstra, fastra bíla
og umferðarteppu. Þá voru þak-
plötur að fjúka og vandræði sköp-
uðust á sumum byggingarsvæðum
vegna veðurofsans.
Ári þar á undan, 13. febrúar
2017, greindi Morgunblaðið frá því
að vorverk væru hafin í borginni.
„Hópur fólks fór um götur og
garða við Laugarnestanga um
helgina í þeim tilgangi að hirða rusl
sem liggur á víðavangi. [...] Þótt
febrúar sé tæplega hálfnaður var
eins og vorverkin væru hafin. Veðrið
var gott og fólk að hreinsa til eftir
veturinn,“ sagði á forsíðu blaðsins.
Í sama blaði var einnig greint
frá því að hitamet frá árinu 1998 hafi
fallið þegar hiti mældist hæstur 19,1
gráða á Eyjabökkum, sem er sjálf-
virk veðurstöð í rúmlega 650 metra
hæð norðan Vatnajökuls. Ástæða
þessa veðurs var sagt mjög hlýtt loft
sem hafi farið yfir og skilað sér vel
niður á Austfjörðum og sums staðar
við norðausturströndina.
Þá var enn fremur sagt frá því
að um 70 manns hafi sofið utandyra í
biðröð fyrir utan verslun í Reykja-
vík í von um að ná sér í Kanye West-
skó. Hvort það tengist beinlínis
mildu veðri skal þó ósagt látið.
Sveiflur milli ára skipta litlu
Einar Sveinbjörnsson veður-
fræðingur segir mælingar sýna að
hitastig á jörðinni hafi meira og
minna verið á uppleið undanfarin ár.
„En þetta er þó auðvitað ekki
allt bein lína. Þannig var síðasta ár
ívið svalara en 2017, en samt hlýrra
en 2015. Það er því alltaf einhver
tröppugangur í þessu enda er ekk-
ert í náttúrunni bein lína upp á við
eða niður á við – það eru alltaf sveifl-
ur í þessu sem öðru,“ segir Einar í
samtali við Morgunblaðið og bætir
við að breytileiki á milli ára skipti í
raun ekki máli þegar horft sé á stóru
myndina. Þróunin sé á einn veg. „Til
lengri tíma litið skiptir þetta ekki
máli. Við sjáum mjög greinilega
hlýna á 20 til 30 árum,“ segir hann.
- En hvaða breytingar sjáum
við nú þegar í okkar nærumhverfi
sem rekja má til hlýnandi veðurs?
„Það sjá það allir að landið er
að gróa upp. Nú vex birkikjarr um
allt og á hærri svæðum en áður. En
auðvitað spilar landnýting og beit
inn í þetta líka. Svo sjáum við hvern-
ig jöklar hafa rýrnað beint fyrir
framan nefið á okkur,“ segir hann
og bendir einnig á breytingar í líf-
ríki hafsins. „Þar má til dæmis
nefna breytingar á göngumynstri
loðnu.“
Morgunblaðið/Hari
12. febrúar 2019 Á sama stað liggur nú smá snjóföl eftir frosthörkur og lítið um vorverk.
Morgunblaðið/Golli
Langtímaþróun er sögð á einn veg
1,25°
1,00°
0,75°
0,50°
0,25°
0,0°
-0,25°
Þróun hnattræns meðalhita frá 1850
1850 1875 1900 1925 1950 1975 2000 2025
Heimild: Met Office
Hitavik (°C) miðuð við 1850-1900
Meðaltal þriggja hnattrænna mælinga
 Síðustu fjögur ár eru þau hlýjustu á jörðinni frá því
samfelldar mælingar hófust  Sveiflur milli ára segja lítið
12. febrúar 2017 Hópur fólks sinnti vorverkum við þessa hljóðmön við Sæbraut í Reykjavík.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRÚAR 2019
Dalvegi 10-14, 201 Kópavogi - Sími: 555-1212 - handverkshusid.is
Opið frá kl. 8 - 18 virka daga og 12 - 16 laugardaga
VILTU LÆRA SILFURSMÍÐI,
TÁLGUN EÐA TRÉRENNSLI?
Fjölmör
stuttnáms
í handve
g
keið
rki.
Skráning og upplýsingar á
www.handverkshusid.is
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Við tökum þessar athugasemdir Orkustofn-
unar alvarlega og munum breyta okkar vinnu-
lagi,“ segir Ólöf Snæhólm
Baldursdóttir, upplýsinga-
fulltrúi Veitna. Fyrirtæk-
inu var óheimilt að hækka
orkureikning viðskiptavin-
ar um ríflega helming í því
skyni að þrýsta á viðkom-
andi um að skila upplýsing-
um af rafmagns- og heita-
vatnsmælum.
Sá kvartaði til Orku-
stofnunar sem fór yfir mál-
ið og sagði heimild til
hækkunar, eins og framan er lýst, ekki vera til
staðar, eins og fram kom í blaðinu í gær.
Það var síðasta vor sem starfsmaður Veitna
fór að íbúðarhúsi í Garðabæ í því skyni að lesa
af mælum fyrir heitt vatn og rafmagn. Enginn
var heima og því var skilið eftir bréf þar sem
húsráðandi var beðinn um að senda upplýs-
ingar. Skilaboðum þessum var ekki sinnt og
því fór svo að Veitur hækkuðu reikninginn til
að ná sínu fram. Hækkunin var rúmlega 100%
og upphæðin, tæplega 38 þúsund krónur, var
gjaldfærð á kreditkort viðskiptavinarins, sem
þá fyrst tók við sér. Þetta mátti fyrirtækið
hins vegar ekki, samkvæmt úrskurði Orku-
stofnunar, sem þó tekur undir að dreifiveitum
séu verulegar skorður settar að þetta megi
ekki.
Förum alltaf mildustu leiðina
„Við reynum alltaf að fara mildustu leiðina
til þess að fá upplýsingar um mælastöðu og
um þetta hafa gilt ákveðnir ferlar. Á minnst
fjögurra ára fresti þarf starfsmaður frá okkur
svo að fara á staðinn og lesa af mælum til að
staðfesta allt. Almenna reglan er að viðskipta-
vinir lesa sjálfir af mælum og senda okkur
upplýsingar. Út frá því og almennri viðskipta-
sögu eru reikningar gerðir. Ef fólk skilar ekki
upplýsingum þá reynum við með öllum leiðum
að ná til viðkomandi, skilja eftir skilaboð,
sendum tölvupóst eða smáskilaboð eða þá
hringjum,“ segir Ólöf og heldur áfram:
Endurgreiðum strax
„Ef þetta skilar engu höfum við eftir nokk-
urra mánaða ferli hækkað reikninginn, en
endurgreiðum viðkomandi álagninguna strax
og upplýsingar berast. En nú liggur fyrir að
ekki megi hækka reikninginn til að skapa
þrýsting og hefur þessu verklagi verið breytt.
Við hækkum ekki lengur áætlun og vinnum nú
í því að koma upp breyttu fyrirkomulagi.“
Veitur breyta vinnulagi við álestur
 Brugðist við úrskurði Orkustofnunar  Mega ekki hækka reikninga til að skapa þrýsting um álestur
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Orkuveituhúsið Reikningarnir séu réttir.
Ólöf Snæhólm
Baldursdóttir