Morgunblaðið - 28.02.2019, Qupperneq 1

SÖNGURINNVEITIR GLEÐILÉTTARI LAXAKASSAR
yrir úlnliðinn í svörtum og gylltum lit. 3
Unnið í samvinnu
Nýir frauðplastkassar eru væntanlegir
innan skamms, sem nota 5-12% minna
plast en hefðbundnir kassar. 7
VIÐSKIPTA
3
Nýr forstjóri Daga fékk næringu fyrir sál og líkama
á þriggja daga núvitundarnámskeiði. Hann segir
rekstrarumhverfið nokkuð sveigjanlegt.
Farsími f
við
FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2019
Endurskoðun | Skattur | Ráðgjöf
Ernst & Young ehf. Borgartúni 30, 105 Reykjavík
ey.is
Alþjóðleg þekking - persónuleg þjónusta
Endurskoðun • Skattur • Ráðgjöf www.grantthornton.is
Grant Thornton endurskoðun ehf. er íslenskt aðildarfélag Grant Thornton International Ltd., sem er eitt af fremstu alþjóðlegu samtökum sjálfstæðra endurskoðunar og ráðgjafarfyrirtækja. Grant Thornton
endurskoðun ehf. sérhæfir sig í að aðstoða rekstraraðila við að nýta tækifæri til vaxtar og bættrar afkomu með skilvirkri ráðgjöf. Framsýnn hópur starfsmanna, undir stjórn eigenda, sem ávallt eru aðgengilegir
viðskiptavinum, nýta þekkingu og reynslu sína til að greina flókin málefni og finna lausnir fyrir viðskiptavini sína, hvort sem það eru einkarekin, skráð félög eða opinberar stofnanir. Yfir 35.000 starfsmenn Grant
Thornton fyrirtækja í meira en 100 þjóðlöndum, leggja metnað sinn í að vinna að hag viðskiptavina, samstarfsmanna og samfélagsins sem þeir starfa í.
Minni útlánageta bankanna
Hrein ný útlán viðskiptabankanna
til atvinnufyrirtækja námu 5,4 millj-
örðum í janúar og hafa þau ekki
reynst minni í einum mánuði frá því í
ágúst 2016. Með hreinum nýjum út-
lánum er átt við útlán umfram upp-
greiðslur lána. Sé litið til meðaltals-
fjárhæðar útlána síðasta árið virðist
sem mjög hafi hægst á útlánum í
kerfinu til fyrirtækja. Að meðaltali
voru hrein ný útlán bankanna til fyr-
irtækja um 17,4 milljarðar í mánuði
2018. Talsverður samdráttur varð þó
í desember þegar útlánin námu að-
eins 6,2 milljörðum króna.
Ásdís Kristjánsdóttir forstöðu-
maður efnahagssviðs Samtaka at-
vinnulífsins segir þessar tölur tala
sínu máli og að útlánageta bankanna
fari minnkandi.
„Útlánageta bankanna er einfald-
lega að dragast saman. Þetta er auð-
vitað áhyggjuefni, einkum nú þegar
allir hagvísar eru á hraðri niðurleið,
kólnun framundan í hagkerfinu.
Krónuskortur í bankakerfinu er að-
eins til þess fallinn að kæla hag-
kerfið enn hraðar og meira en
ástæða er til.“
Spurð út í ástæður þess að vart sé
við krónuskort í kerfinu segir hún að
þar sé samverkandi þáttum um að
kenna.
„Það má í raun segja að aðhald
peningastefnunnar sé m.a. að koma
þarna fram af fullum þunga. Hér áð-
ur fyrr höfðu seðlabankar eitt
stjórntæki, stýrivexti, en í dag eru
stjórntækin fleiri og ýmis þjóðhags-
varúðartæki einnig í notkun á sama
tíma sem áhrif hafa á útlánagetu
bankanna og þar með útlánavöxtinn.
Hér er um að ræða stjórntæki eins
og innflæðishöftin sem loka á fjár-
festingar erlendra aðila í íslenskum
skuldabréfum og þar með fjár-
mögnun erlendra aðila sem dæmi í
innlendum bankabréfum,“ segir Ás-
dís. Hún segir að þá hafi það einnig
áhrif að innlendir fjárfestar, ekki
síst lífeyrissjóðir, séu í auknum mæli
að færa fjármagn sitt til útlanda.
„Eftir stendur að bankarnir eiga
erfitt með að fjármagna sig innan-
lands. Lausar eignir bankanna
lækkuðu töluvert á árinu 2018 m.a.
vegna arðgreiðslna eigenda. Þá eru
hér háar kröfur um eiginfjárauka á
sama tíma, sem er langt umfram það
sem við sjáum á öðrum Norð-
urlöndum sem dæmi.“
Stefán Broddi Guðjónsson, for-
stöðumaður greiningardeildar Arion
banka, tekur í sama streng. Hann
segir að jákvæðu tíðindin séu þó þau
að vegna mikilla eiginfjárkrafna á
hendur bönkunum sé til staðar
stjórntæki sem geti nýst nú þegar
hægi á hagkerfinu. „Á þessu ári og í
byrjun þess næsta er verið að
hækka eiginfjárkröfur nánast upp í
topp til að hægja á útlánum bank-
anna, þvert ofan í þróun sem ég held
að núna sé að eiga sér stað. Þær
bæði draga úr útlánagetu og hækka
vexti. Nú þegar talsverð kólnun á
sér stað í hagkerfinu held ég að það
sé alveg óhætt að stíga lausar á
bremsuna,“ segir Stefán Broddi.
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Hrein ný útlán bankakerfi-
sins hafa ekki reynst
minni í einum mánuði
frá því í ágúst árið 2016.
Hrein ný útlán bankakerfisins til atvinnufyrirtækja námu 5,4 milljörðum í janúar.
Úrvalsvísitalan
EUR/ISK
1.900
1.800
1.700
1.600
1.500
1.400
28.8.‘18
28.8.‘18
27.2.‘19
27.2.‘19
1.598,96
1.829,83
140
135
130
125
120
124,75
136,0
Það var árið 2012 sem Fida Abu
Libdeh stofnaði fyrirtækið geoSilica
ásamt Burkna Sigurðssyni skóla-
bróður sínum. Nú sjö árum síðar er
fyrirtækið metið á ríflega 800 millj-
ónir króna. Fyrirtækið seldi 30 þús-
und einingar af vörum sínum í fyrra
en Fida segir að raunhæft markmið
sé að salan muni nema einni milljón
eininga að fimm árum liðnum. Hún
heldur nú í maí á stærstu hráefnis-
sýningu í heimi. Hún hefur trú á því
að þar muni fyrirtækið landa stórum
sölusamningum og færa út kvíarnar,
sem í dag séu einkum bundnar við Ís-
land og þýskumælandi lönd í Evrópu.
En saga Fidu er eftirtektarverð. Þeg-
ar hún kom til Íslands ásamt móður
sinni og fimm systkinum, var fátt sem
benti til þess að hún myndi stofna
einn mest spennandi vaxtarsprota ís-
lensks viðskiptalífs 17 árum
síðar. En það gerðist samt.
Hyggst margfalda söluna
Morgunblaðið/RAX
Fida er frá Palestínu en hefur búið
hér nær óslitið frá árinu 1995.
Mikil eftirspurn er eftir
vönduðum steinefnum á
markaði með fæðubótar-
efni. geoSilica hyggst ná
dágóðum skerfi af honum.
8
VW er að setja sig í stellingar
til að ná ráðandi stöðu á raf-
bílamarkaði. Skutl og sjálf-
akandi bílar eru
líka í sigtinu.
Áfallið markaði
upphaf sóknar
10
Véfréttin frá Omaha ætlar
ekki lengur að einblína á
breytingar á bókfærðu virði
eigna Berkshire
Hathaway.
LEX: Buffett
breytir um nálgun
11