Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.04.2019, Qupperneq 4

HEIMURINN
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.4. 2019
Langar þig í ný gleraugu!
Smáralind – Sími 517 0317 – www.plusminus.is
PLUSMINUS | OPTIC
Það fyrsta sem Marilyn Monroe leikkona tók eftir þegar
hún hitti Arthur Miller rithöfund, voru gleraugun!
Aðgengi á að
vera fyrir alla
Við höfum barist fyrir því lengiað sett verði á fót eftirlit meðaðgengi fyrir fatlaða að
opinberum byggingum en þetta eftirlit
hefur í besta falli verið handahófs-
kennt fram að
þessu,“ segir Stefán
Vilbergsson, verk-
efnastjóri aðgengis-
mála hjá Öryrkja-
bandalagi Íslands
(ÖBÍ), í samtali við
Morgunblaðið en
bandalagið er að
hleypa af stokkunum átaki þar sem út-
tekt verður gerð að aðgengismálum
fatlaðra.
Að sögn Stefáns hafa útfærslur á að-
gengi fyrir fatlaða ekki alltaf verið
hugsaðar til enda sem helgast ekki síst
af því að skort hefur ákveðna þekkingu
á þessum málum gegnum tíðina.
„Tilgangurinn með átakinu er að
vekja athygli á þessum málum og
benda á helstu hindranir fyrir fatlað
fólk,“ segir Stefán en tvær konur,
Margrét Lilja Aðalsteinsdóttir og
Guðrún Ósk Maríasdóttir, hafa verið
ráðnar til að gera úttektina. Munu
þær á næstu mánuðum fara á hina
ýmsu staði, svo sem í opinberar bygg-
ingar, stærri verslanir og fleiri staði
sem þurfa að vera aðgengilegir fyrir
fatlaða, og kynna sér hvernig þessum
málum er háttað og í framhaldinu
senda ábendingar til þeirra sem ráða
þessum málum á hverjum stað fyrir
sig.
„Þetta er mjög brýnt,“ segir Margrét
Lilja í samtali við vef ÖBÍ. „Það er ótrú-
lega mikilvægt að allir komist að, hvort
sem það er í heilbrigðiskerfinu eða
menntakerfinu, eða bara alls staðar þar
sem fólk þarf að komast um.“
„Við munum einbeita okkur að opin-
berum stofnunum og öðrum stöðum
þar sem fólk þarf að komast og allir
eiga að geta komist um,“ bætir Guð-
rún Ósk við.
Stefnt er að því að verkefnið verði
áberandi á samfélagsmiðlum og
munu Margrét og Guðrún reglulega
setja inn myndbönd úttektum sínum
til stuðnings. Auk þess að benda á
það sem betur má fara munu þær að
sjálfsögðu einnig vekja athygli á því
sem er í lagi og vel gert.
Átakið mun standa í eitt ár
Fyrstu úttektirnar voru gerðar á
dögunum, við leitarstöð Krabba-
meinsfélagsins annars vegar og við
kvennadeild Landspítalans hins veg-
ar og voru myndbönd sem tekin voru
sýnd á málþingi ÖBÍ í vikunni. Í
framhaldinu voru ábendingar sendar
á viðkomandi aðila.
Að sögn Stefáns verða Margrét og
Guðrún á ferðinni í hálft ár en ÖBÍ
mun að því loknu gefa sér aðra sex
mánuði til að vinna úr gögnum. Átak-
ið mun því standa í heilt ár.
Það segir sig sjálft að ÖBÍ myndi
ekki efna til átaks af þessu tagi ef
hvergi væri pottur brotinn. „Það er
alveg rétt,“ segir Stefán. „Þessum
málum er ekki nægilega vel háttað og
víða má gera betur. Það eru allskonar
brotalamir sem nauðsynlega þarf að
laga. Okkur finnst sjálfsagt að að-
gengi sé fyrir alla en staðreyndin er
eigi að síður sú að húsráðendur hafa
komist upp með að framfylgja ekki
reglugerð. Á móti kemur að við Ís-
lendingar höfum gengist undir samn-
ing Sameinuðu þjóðanna um aðgengi
fatlaðs fólks og þar stendur skýrum
stöfum að stjórnvöldum beri að ryðja
úr vegi hindrunum í samfélaginu.“
Spurður hvort viðhorfið til aðgeng-
ismála sé almennt ekki jákvætt í sam-
félaginu svarar Stefán: „Jú, það er
mín tilfinning. Almenningur hefur
ekki alltaf verið vakandi fyrir þessu,
sem er ósköp eðlilegt, fólk veltir
svona löguðu oft ekki fyrir sér fyrr en
á reynir, en mér finnst þetta smám
saman vera að breytast. Það er að
verða ákveðin vakning gagnvart
þessum aðgengismálum. Einmitt
þess vegna kemur átakið á góðum
tíma og ég hef mikla trú á því að það
skili árangri.“
Aðgengi fyrir fatlað
fólk er misjafnlega
gott eftir byggingum.
Morgunblaðið/Golli
Öryrkjabandalagið hefur hleypt af stokkunum
átaki sem hefur það markmið að bæta aðgengi
fyrir fatlaða að opinberum byggingum, stórversl-
unum og fleiri stöðum víðsvegar um samfélagið.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Stefán Vilbergsson
Fyrsti apríl var á mánudaginn. Sú var tíð aðdagurinn var hátíð hrekkjalóma, fullur affegurðinni sem fylgir bjánalegum lygum
sem fá fólk til að hlaupa apríl. Gamall siður þar
sem öllum bönnum var aflétt og enginn var
óhultur. Fjölmiðlar lögðu metnað og mikla pæl-
ingu í djúp aprílgöbb sem gátu fengið fólk til að
gera sig að fífli í hundraðatali.
Það er búið.
Höskuldarnir hafa eyðilagt aprílgabbið með
því að hreinlega geta ekki haldið kjafti. Þeir
þurftu að vera eins og óþolandi fólkið sem fer
aftur í bíó bara til að geta blaðrað yfir allan sal-
inn hvað gerist næst. Þessi sjálfbirgingsháttur
hefur eyðilagt þennan fallega hátíðisdag. (Já ég
veit að ég er kannski fulldramatískur.)
Þetta byrjaði jafnvel fyrir helgi. Sérfræðing-
arnir þurftu að giska á hvert aprílgabbið yrði.
Láta vita hversu klárir þeir væru að vera búnir
að reikna allt út og ekkert gæti komið þeim á
óvart með svona: „Hahaha. Hvaða fjölmiðill ætli
verði fyrstur með aprílgabbið og nýja lággjalda-
flugfélagið?“ Þar með tókst þeim að stela bestu
hugmyndunum og, það sem verra er, minna fólk
á það hvaða dagur væri fram undan.
Aprílgöbb ársins voru því flest frá fyr-
irtækjum og báru á sér auglýsingabrag í stað
þess að vera til þess fallin að láta fólk hlaupa.
Sem er náttúrlega algjört lykilatriði í þessu öllu.
Árum saman höfum við, sem þjóð, náð að
þegja yfir aprílgöbbum. Alveg eins og hér áður
fyrr þegar fjölmiðlar gerðu með sér það heið-
urssamkomulag að segja ekki frá úrslitum
Eurovision fyrr en Sjónvarpinu þóknaðist að
sýna keppnina.
Ég held að það skilji ekki allir fegurðina sem
felst í góðu aprílgabbi. Í metsölubók (já ég má
kalla hana það) minni: Handbók hrekkjalómsins
rakti ég sögu þessa fyrirbæris og þau göbb sem
staðið hafa upp úr í sögunni í meira en hálfa öld.
Oft lýsa þau tíðarandanum vel. Til dæmis þegar
fólk gat fengið ódýrt púrtvín frá bannárunum,
ef það kæmi með ílát fyrir það. Eða þegar ríkið
keypti þriðjung af Mallorca. Eða þegar trans-
istor í gengisreiknivél Seðlabankans bilaði og
aðeins fengust varahlutir frá Rússlandi sem
reiknuðu allt í rúblum. Gengið hafði verið lækk-
að en hefði átt að hækka. Eða þegar hægt var
að kaupa lítið tæki sem breytti svarthvítu sjón-
varpstæki í litasjónvarp.
Árið 1980 tóku öll blöðin sig saman og birtu
gabb um ódýra japanska bíla, Mihitzu, sem
kostuðu nánast ekki neitt. Og svo allt hitt: Af-
ruglunargleraugun, gæludýratalning (þar sem
fólk átti að standa í dyragættinni með gæludýr-
ið), bjórsmökkun, rýmingarsölur, þegar bænd-
ur skutu Keikó og uppáhaldið mitt: Þegar
McDonalds ætlaði að fá lögbann á Kópavogs-
kirkju.
Af eftirminnilegum aprílgöbbum í útlöndum
má nefna þegar lita átti alla hunda hvíta til að
auka öryggi í umferðinni, hægt var að breyta
svarthvítu sjónvarpi í lit með því að draga næl-
onsokk yfir það og jafnvel senda lykt í gegnum
tækið. Loch Ness-skrímslið hefur fundist
nokkrum sinnum, geimverur hafa komið og far-
ið og veðurstjórnunarvélar.
En við megum ekki gefast upp. Höldum
áfram og finnum leið til að halda gabbinu lifandi.
Eins og maðurinn sem breytti öllum klukkum
heimilisins og sendi dóttur sína í skólann klukk-
an fimm að morgni fyrsta apríl. Þrjú ár í röð!
Reynið að segja mér að það sé ekki sniðugt.
1. Kennt við Höskuld Þórhallsson sem blaðraði frá nýrri
ríkisstjórn. Óvart.
’Árið 1980 tóku öll blöðin sigsaman og birtu gabb um ódýrajapanska bíla, Mihitzu, sem kostuðunánast ekki neitt. Og svo allt hitt:
Afruglunargleraugun, gæludýra-
talning (þar sem fólk átti að standa í
dyragættinni með gæludýrið), bjór-
smökkun, rýmingarsölur, þegar
bændur skutu Keikó og uppáhaldið
mitt: Þegar McDonalds ætlaði að fá
lögbann á Kópavogskirkju.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Björgum aprílgabbinu
1