Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.04.2019, Blaðsíða 6

HEIMURINN
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.4. 2019
Fjöldamorðinginn Charles
Manson, sem reyndar lét aðra
oftast nær myrða fyrir sig, hefur
einnig verið vinsælt umfjöll-
unarefni í sjónvarpi og kvik-
myndum gegnum tíðina. Nú
bíða menn þess að nýjasta
myndin, þar sem hann kemur
við sögu, verði frumsýnd en hún
er eftir engan annan en Quent-
in Tarantino, Once Upon a
Time in Hollywood.
Tarantino hefur aldrei sparað
blóðið í sínum verkum og fyrir
vikið gengur Hallie Rubenhold
út frá því að framsetningin á
morðinu á Sharon Tate og
ófæddu barni hennar verði því
með myndrænasta móti.
Önnur mynd, þar sem
Manson kemur við
sögu, er væntanleg í
maí en þar er kona,
Mary Harron, við
stjórnvölinn. Ruben-
bold telur þó ekki
líklegt að það
breyti neinu;
myndin komi án
efa til með að
velta sér upp úr
morðinu á Tate.
Þar mun fókusinn þó vera
meira á Manson-fjölskylduna al-
ræmdu; handbendi og lærlinga
Mansons. Ekki síst stúlkurnar,
Leslie Van Houten, Patriciu
Krenwinkel, Lindu Kasabian og
Susan Atkins.
„Þegar allt kemur til alls þá
er fólk sem kveikir á sjónvarp-
inu, streymir eða kaupir sér
bíómiða á þessar blóðugu sýn-
ingar að gera það til þess að
stara opinmynnt á karla sem
breyttu konum í liðin lík,“ segir
Rubenbold.
Langalgengast er að kvik-
myndir og sjónvarpsþættir um
fjöldamorðingja hverfist um
ódæðisverk þeirra; á því eru
þó undantekningar. Má
þar nefna My Friend
Dahmer eftir Marc
Meyers frá 2017
sem byggist að
mestu á uppvexti
Jeffreys Dahmers
sem ólíkt Kobba
og Bundy myrti
unga karlmenn,
nauðgaði þeim
látnum og lagði
þá sér til munns.
Stara á karla sem breytt
hafa konum í liðin lík
Sharon Tate
Hvers vegna vekja grafískarlýsingar á hrottalegummorðum sem framin voru
fyrir 130 árum ennþá áhuga okkar?
Og hvers vegna hefur morðinginn
„költ“-stöðu meðan við vitum sama
og ekkert um fórnarlömb hans?
Réttið upp hönd ef þið getið nafn-
greint eitt af fimm fórnarlömbum
Kviðristu-Kobba, eða Jacks the
Rippers, sem lék lausum hala um
stræti Lundúnaborgar sumarið
1888!
Bresk/bandaríski sagnfræðing-
urinn Hallie Rubenhold vakti at-
hygli á þessu í grein í breska blaðinu
The Guardian í vikunni en tilefnið
var ný heimildarmynd um Kviðristu-
Kobba, sem frumsýnd var á BBC
fyrir nokkrum dögum. Þar mun
morðunum hafa verið lýst með afar
nákvæmum hætti. Ekki svo að skilja
að sjónvarpsáhorfendur séu ekki
orðnir vanir, jafnvel ónæmir fyrir
því að sjá sundurtætt lík í návígi;
bæði á morðstað og á krufningar-
borðinu.
Bauð við lýsingunum
Rubenhold er málið skylt en hún
vinnur að bók, The Five, um líf
kvennanna fimm sem Kobbi sendi
yfir móðuna miklu. Þegar hún hóf
rannsókn sína bauð henni við lýs-
ingum í krufningarskýrslum en
vandist þó lýsingunum á endanum;
rétt eins og við sjónvarpsáhorfendur
höfum vanist ofbeldi og limlest-
ingum og kippum okkur ekki lengur
upp við slíkt efni, hversu ítarlegt og
afgerandi sem það er. Hver kannast
ekki við að hafa séð Horatio Caine
eða John Luther henda í fleyg um-
mæli við hliðina á uppflettu líki?
Myrtar aftur og aftur
Einmitt þess vegna ákvað Ruben-
hold að sleppa þessum lýsingum í
bók sinni; horfa frekar til lífs fórn-
arlambanna. Búið er að slíta þær
nógu oft í sundur.
Rubenhold bendir á, að Mary Ann
„Polly“ Nichols, Annie Chapman,
Elizabeth Stride, Catherine Edd-
owes og Mary Jane Kelly hafi ítrek-
að verið flettar klæðum, þeim mis-
þyrmt og þær myrtar gegnum
tíðina. Og líkin svo legið svívirt fyrir
allra augum. Allt í boði manns sem
enginn veit fyrir víst hver var en er
samt ein þekktasta útflutningsafurð
bresku þjóðarinnar á sviði menning-
ar, ásamt Downton Abbey, Hinriki
VIII og Skerjaláka úr Hólminum.
„Ég á vont með að skilja hvernig
ofbeldi, hvort sem það beinist að
konum eða körlum, getur verið af-
þreying. Eins flokka ég það ekki
undir huggulega kvöldstund að end-
uropna 130 ára gamalt morðmál til
þess eins að máta nútímatæknina við
nokkrar af svívirtustu konum sög-
unnar,“ skrifar hún í The Guardian.
„Engin rannsókn í samtímanum
kemur til með að leysa þessi morð-
mál enda vantar meginhluta allra
sönnunargagna eða þau voru óáreið-
anleg til að byrja með.“
Hjartaknúsari leikur Bundy
Það er ekki bara Kviðristu-Kobbi.
Kvikmynda- og sjónvarpsþáttagerð-
armenn hafa löngum verið með blæti
fyrir fjöldamorðingjum. Má þar
nefna Ted Bundy sem myrti fjöl-
margar konur í Bandaríkjunum á
áttunda áratugnum. Svívirti þær og
jafnvel nauðgaði að þeim látnum án
þess að sýna snefil af iðrun.
Heimildarmynd um Bundy, Con-
versations with a Killer: The Ted
Bundy Tapes, sem nýlega kom til
sýningar á efnisveitunni Netflix, hef-
ur vakið óhug margra. Þá er von á
sjöundu leiknu kvikmyndinni um
Bundy, Extremely Wicked, Shock-
ingly Evil, and Vile, síðar á þessu
ári, þar sem hjartaknúsarinn Zac
Efron fer með hlutverk morðingjans
óforskammaða.
Verður hjá því komist?
Það val er meðal þess sem Ruben-
hold gagnrýnir í grein sinni; að kald-
rifjaður morðingi sé leikinn af dálæti
yngismeyja. Á móti má þó spyrja:
Verður hjá því komist? Þrátt fyrir
ógnvænlegt innræti sitt þótti Bundy
huggulegur maður og sjarmerandi.
Þess utan er það augljóslega áskor-
un fyrir leikara eins og Efron að fara
í föt illmennis.
Eins og flestir þekkja líklega var
Bundy dæmdur til dauða fyrir brot
sín og tekinn af lífi árið 1989.
Búið að slíta
þær nógu oft
í sundur
Hvers vegna er fjöldamorðingjum eins og Charles
Manson, Ted Bundy og Kviðristu-Kobba enda-
laust hampað í sjónvarpi og á hvíta tjaldinu með-
an við vitum sama og ekkert um fórnarlömbin?
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Nokkur af fórnarlömbum Teds Bundys. Aðstandendur þeirra þurfa að búa við reglulega upprifjun á ódæðum hans.
Netflix
Hver var hinn alræmdi Kviðristu-Kobbi? Geta nútímavísindin sýnt fram á það?
fyrir heimilið
Sendum
um
land allt
Tjarnargötu 2 | 230 Reykjanesbæ | Sími 421 3377 | bustod@bustod.is | www.bustod.is
Fallegar vörur
Stóll á snúningsfæti
í ítölsku nautsleðri
75 cm á breidd
Verð frá 120.000 kr.