Morgunblaðið - 20.04.2019, Page 23

FRÉTTIR 23Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. APRÍL 2019
Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík 414 84 00 www.martex.is
Góð þjónusta
byrjar með
flottum fatnaði.
Fatnaður fyrir fagfólk
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Helstu niðurstöður í skýrslu Roberts
Muellers, sérstaks saksóknara, um
það hvort framboð Donalds Trumps
Bandaríkjaforseta hafi átt í ólög-
mætu samráði við rússnesk stjórn-
völd í aðdraganda forsetakosning-
anna 2016 voru birtar í Banda-
ríkjunum á skírdag, og hófust þegar
miklar umræður um efni hennar.
Trump forseti lýsti yfir fullnaðar-
sigri á andstæðingum sínum, sem
hefðu reynt að hrekja sig úr embætti
fyrir litlar og upplognar sakir, en
skýrslan komst að þeirri niðurstöðu
að framboðið hefði ekki átt í samráði
við Rússa um tölvuárás á Demó-
krataflokkinn. Demókratar á Banda-
ríkjaþingi hétu því hins vegar að þeir
myndu kanna nánar ýmis atriði í
skýrslunni er sneru að því hvort for-
setinn hefði reynt að hindra fram-
gang réttvísinnar með því að láta
reka Mueller.
Hvetja til ákæru þingsins
Spöruðu forvígismenn demókrata
ekki stóru orðin í fordæmingu sinni á
Trump. Adam Schiff, sem stýrir
leyniþjónustunefnd fulltrúadeildar-
innar, sagði til að mynda að gjörðir
forsetans eins og þeim væri lýst í
skýrslunni vektu mikinn óhug og
væru án nokkurs vafa „óheiðarlegar,
ósiðlegar og óföðurlandssinnaðar“.
Jerry Nadler, formaður dóms-
málanefndar fulltrúadeildarinnar,
sagði sömuleiðis ljóst að þeir hlutar
skýrslu Muellers sem birtir hefðu
verið bentu á sönnunargögn um að
Trump hefði hindrað framgang rétt-
vísinnar. Voru þeir Nadler og Schiff á
einu máli um að þinginu bæri skylda
til að gera Trump ábyrgan gjörða
sinna.
Öldungadeildarþingmaðurinn
Elizabeth Warren, sem gefið hefur
kost á sér í forvali Demókrataflokks-
ins fyrir forsetakosningarnar 2020,
gekk skrefinu lengra í gær og hvatti
fulltrúadeildina, þar sem demókratar
hafa meirihluta þingsæta, til þess að
hefja ákæruferli til embættismissis á
hendur Trump með vísan til skýrsl-
unnar. „Mueller-skýrslan sýnir að
fjandsamleg erlend stjórnvöld réðust
á kosningarnar okkar til þess að
hjálpa Donald Trump og að Donald
Trump var þakklátur fyrir hjálpina,“
sagði Warren á samfélagsmiðlinum
Twitter. Aðrir frambjóðendur demó-
krata forðuðust hins vegar taka jafn-
sterkt til orða, en Nancy Pelosi og
Chuck Schumer, leiðtogar flokksins í
báðum deildum þingsins, hafa útilok-
að að ákæruferlið verði hafið, enda
þykir sýnt að ákærur á hendur
Trump myndu ekki fá mikinn hljóm-
grunn að svo stöddu í öldungadeild-
inni, þar sem repúblíkanar hafa
meirihluta.
Schumer og Pelosi tóku þó fram að
niðurstöðurnar sem hefðu verið birt-
ar væru sláandi, og að mikilvægt
væri að þingið fengi að fara yfir
skýrsluna í heild sinni sem fyrst. Hef-
ur Mueller til að mynda þegar verið
boðaður á fund þingnefndar til þess
að fjalla um skýrsluna, og verður sá
fundur haldinn fyrir lok maímánaðar.
Réðust á kosningakerfi
Rannsókn Muellers tók 22 mánuði
og leiddi til þess að 34 sem tengdust
forsetaframboði Trumps voru
ákærðir fyrir ýmiss konar brot, en
fæstar ákærurnar tengdust Rússum
að nokkru leyti.
Í skýrslunni kemur hins vegar
fram að rússnesk stjórnvöld hafi gert
umfangsmiklar og kerfisbundnar til-
raunir til þess að hafa áhrif á gang
kosninganna. Meðal annars væri
ástæða til að ætla að rússneskir
tölvuþrjótar hefðu komist inn í kosn-
ingakerfið í að minnsta kosti einni
sýslu í Flórídaríki. Þá hefðu rússnesk
stjórnvöld staðið fyrir umfangsmikilli
herferð á samfélagsmiðlum til þess
að auka hróður Trumps og dreifa
óhróðri um Hillary Clinton, mótfram-
bjóðanda hans.
Varðandi spurninguna um samráð
á milli framboðs Trumps og rúss-
neskra stjórnvalda sagði Mueller að
fjöldi funda hefði átt sér stað milli
fólks úr fylgdarliði Trumps og rúss-
neskra tengiliða. Þá hefði framboð
Trumps verið þakklátt fyrir íhlutun
Rússa og átt von á að hún myndi
koma að notum í kosningabaráttunni.
Hins vegar fann Mueller engar sann-
anir fyrir því að framboð Trumps
hefði átt í ólöglegu samráði eða sam-
starfi við rússnesk stjórnvöld varð-
andi framboðið.
Mueller sagði jafnframt í skýrslu
sinni að Trump hefði eftir að rann-
sókn sín hófst gert ítrekaðar tilraunir
til þess að láta reka sig eða hafa að
öðru leyti áhrif á rannsókn málsins.
Þær tilraunir hefðu hins vegar farið
út um þúfur þar sem þeir samverka-
menn hans sem áttu að framfylgja
fyrirmælum forsetans hefðu neitað
að verða við þeim.
Mueller segir til dæmis frá því að
Trump hefði sagt lögmanni Hvíta
hússins, Don McGahn, að segja
dómsmálaráðuneytinu að það yrði að
„fjarlægja“ Mueller. McGahn neitaði
hins vegar að verða við þeirri ósk.
Þá mun Trump hafa blótað hástöf-
um þegar hann frétti að Mueller hefði
verið ráðinn. „Guð minn góður, þetta
er hræðilegt. Þetta eru endalok for-
setatíðar minnar,“ er haft eftir
Trump í skýrslunni.
Mueller segir þó í skýrslu sinni að
hann segi ekki að forsetinn hafi reynt
að hindra framgang réttvísinnar, en
að sama skapi sé Trump ekki hreins-
aður af þeim ásökunum.
Romney lýsir yfir vanþóknun
Þeir fulltrúar repúblíkana sem
tjáðu sig lýstu flestir yfir stuðningi
beint eða óbeint við Trump og fögn-
uðu þeirri staðreynd að framboð hans
hefði ekki átt í virku samstarfi við
Rússa í forsetakosningunum 2016.
Mitt Romney, fyrrverandi frambjóð-
andi flokksins, lýsti hins vegar í gær
yfir vanþóknun sinni á Trump og ráð-
gjöfum hans, og sagðist vera stór-
hneykslaður á þeim lýsingum sem
þar kæmu fram.
Sagðist hann vera sérstaklega
gáttaður á þeim fullyrðingum skýrsl-
unnar að starfsmenn framboðsins
hefðu tekið inngripum Rússa í kosn-
ingabaráttuna fagnandi, og að kosn-
ingastjóri þess hefði í raun verið að
ýta fram hagsmunum Rússa í Úkra-
ínudeilunni. „Að lesa skýrsluna veitir
sláandi innsýn í það hversu langt við
höfum villst af leið frá vonum og
grundvallarreglum stofnfeðra
[Bandaríkjanna],“ sagði Romney.
Tekist á um niður-
stöður Muellers
AFP
Bandaríkjaforseti Trump lýsti yfir sigri eftir að niðurstöður Muellers voru gerðar opinberar.
 Demókratar heita frekari rannsóknum um málið
Mueller-skýrslan
» Rússar stunduðu yfirgrips-
mikil inngrip í kosningarnar
2016.
» Framboð Trumps átti ekki í
samstarfi við rússnesk stjórn-
völd.
» Trump reyndi að láta reka
Mueller eða hafa áhrif á rann-
sókn hans. Mueller sakar
Trump hins vegar hvorki um
glæp né hreinsar hann.
Þorgrímur Kári Snævarr
thorgrimur@mbl.is
Uppþot varð í gær í norðurírska
bænum Derry. Í óeirðunum skaut
grímuklæddur maður blaðakonu að
nafni Lyra McKee til bana. Lögregl-
an á Norður-Írlandi og Írlandi leitar
nú að manninum, sem talið er að sé
ofstækisfullur lýðveldissinni og með-
limur í nýja írska Lýðveldishernum
(IRA). Lögregla lítur á morðið sem
hryðjuverk.
Morðið á McKee hefur kynt undir
áhyggjum af því að átök milli lýð-
veldissinna og breskra sambands-
sinna kunni að vera að sækja í gamla
farið á Norður-Írlandi. Slíkum átök-
um lauk að mestu árið 1998 með
Föstudagssáttmálanum svokallaða
en vegna möguleikans á að landa-
mæraeftirlit kunni að hefjast milli
Norður-Írlands og Írska lýðveldis-
ins í kjölfar útgöngu Bretlands úr
Evrópusambandinu hefur spenna
milli gamalla andstæðinga aukist
verulega undanfarna mánuði.
McKee var rithöfundur, marg-
verðlaunaður blaðamaður og leiðtogi
í baráttu fyrir réttindum hinsegin
fólks á Bretlandi. Áður en hún var
myrt var hún að vinna að bók sem
átti að fjalla um mannshvörf á tímum
átakanna á Norður-Írlandi.
Theresa May, forsætisráðherra
Bretlands, fordæmdi morðið á
McKee og bætti við: „Hún var blaða-
maður sem dó á meðan hún sinnti
starfi sínu af mikilli hugprýði.“ Leo
Varadkar forsætisráðherra og Mich-
ael D. Higgins, forseti Írska lýðveld-
isins, tóku í sama streng. Higgins
sagði að morðið hefði ekki verið
framið í umboði neins í landinu.
Leiðtogar sex helstu stjórnmála-
flokkanna á Norður-Írlandi gáfu út
sameiginlega yfirlýsingu þar sem
þeir afneituðu morðingjunum og
sögðu morðið á McKee jafngilda
árás á allt samfélagið, á frið og á lýð-
ræðið sjálft.
Írsk blaðakona
myrt í árás IRA
 Írar fordæma morðið þverpólitískt
AFP
Vandræðin Blómsveigar lagðir til
minningar um Lyru McKee í Derry.