Morgunblaðið - 26.04.2019, Qupperneq 14

FRÉTTASKÝRING
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
10.177 tilkynningar vegna8.009 barna bárust barna-verndarnefndum í fyrra.Fjöldi tilkynninganna út-
skýrist af því að um einhver
barnanna var tilkynnt oftar en einu
sinni.
Aldrei hafa nefndunum borist
fleiri tilkynningar en næstflestar
voru þær árið 2009 eða 9.299 talsins.
Tilkynningafjöldinn jókst um
2% frá árinu 2017 en um 9,2% ef lit-
ið er til ársins 2016. Þetta kemur
fram í nýrri samantekt Barnavernd-
arstofu.
Heiða Björg Pálmadóttir, for-
stjóri Barnaverndarstofu, segir erf-
itt að segja til um hvað skýri þessa
aukningu. „Þetta er framvinda sem
er búin að vera í gangi mjög lengi.
Ef maður horfir lengra aftur þá er
þetta nánast stöðug aukning en
ekkert stökk.“
Flestar tilkynninganna vörðuðu
vanrækslu á börnum, eða 41,5%.
Það er rúmum þremur prósentum
meira en árið 2017, þrettán prósent-
um meira en árið 2016 og hafa þess
konar tilkynningar aldrei verið fleiri
en í fyrra.
„Maður veit ekki hvort það sé
meira um vanrækslu eða ofbeldi eða
eitthvað svoleiðis, þetta getur líka
þýtt að fólk er meðvitaðra um til-
kynningarskylduna því í raun er
börnunum sem tilkynnt er um ekki
að fjölga eins mikið og tilkynning-
unum. Það sem er kannski að gerast
er að það eru að koma fleiri tilkynn-
ingar um hvert barn og þá má líta á
það þannig að samfélagið sé meðvit-
aðra um aðstæður,“ segir Heiða.
Tilkynningum á höfuðborg-
arsvæðinu fjölgaði um 3,8% milli
ára en fækkaði um 1,8% á lands-
byggðinni.
Fleiri sækja um meðferðir
Umsóknum um meðferð-
arúrræði á vegum Barnavernd-
arstofu fjölgaði á milli ára og fór úr
154 í 174. Heiða segir þetta ekki
skýrast af því að fleiri börn glími við
fíknivanda heldur nýti fleiri sér
meðferðakerfið MST sem er fyrir
börn með alvarlegan hegð-
unarvanda.
„MST er úrræði sem nýtist
stórum og breiðum hópi og þar er
hægt að grípa snemma inn í þannig
að við erum ánægð að sjá að það úr-
ræði sé nýtt og nefndirnar vilji
sækja um. Því miður hefur verið
smá bið í það úrræði.“
Meðferðarkerfið hefur verið í
boði á landsvísu frá árinu 2015 og
segir Heiða að aukningin hafi verið
mikil síðan það kom til.
Tilkynningum um vímuefna-
notkun barna fjölgaði samt sem áð-
ur á milli áranna 2017 og 2018. Til-
kynningum sem varða neyslu
foreldra fjölgar einnig á milli ára en
13,8% tilkynninga árið 2018 voru
vegna vanrækslu þar sem foreldrar
voru í áfengis- og/eða fíkniefna-
neyslu. Sambærilegar tilkynningar
voru 10,8% allra tilkynninga árið
2016.
Færri beiðnir um fóstur
Þrátt fyrir að tilkynningum
hafi fjölgað og fleiri mál séu tekin til
meðferðar en áður bárust Barna-
verndarstofu færri beiðnir um fóst-
urheimili í fyrra en árið 2017.
Beiðnirnar voru þá 171 en 120 í
fyrra.
„Það getur verið vegna þess að
það er í auknum mæli verið að
reyna á heimavelli. Það má ekki
gleyma því að frumhlutverk barna-
verndarnefndanna hjá sveitarfélög-
unum er að veita stuðning inni á
heimilum svo það þurfi ekki að vista
barn utan heimilis,“ segir Heiða.
Aldrei fleiri tilkynn-
ingar um vanrækslu
Tilkynningar til Barnaverndarstofu 2018
H
ei
m
ild
: B
ar
na
ve
rn
da
rs
to
fa
. M
yn
d:
F
re
ep
ik
.
10.177 tilkynningar til barna-
verndarnefnda 2018
4.223 tilkynningar vegna vanrækslu, þar af
2.581 tilkynning vegna ofbeldis
3.256 tilkynningar vegna áhættuhegðunar barna
117 tilkynningar vegna þess að heilsa eða
líf ófædds barns sé í hættu
1.403 foreldrar í áfengis- og/eða fíkniefnaneyslu
Uppbygging skólastarfs
á Suðurnesjum
H
úsnæði Fjölbrautaskóla Suð-
urnesja verður stækkað en
skrifað var undir samning
þess efnis af fulltrúum sveit-
arfélaga í vikunni. Viðbygg-
ingin mun hýsa félagsrými nemenda og stór-
bæta aðstöðu þeirra. Stjórnvöld leggja mikla
áherslu á að efla framhaldsskólastigið í land-
inu en framlög til þess í ár nema um 35 millj-
örðum króna en til samanburðar námu þau
um 30 milljörðum árið 2017. Í fjármála-
áætlun ríkisstjórnarinnar fyrir árin 2020-
2024 er gert ráð fyrir að þessi hækkun haldi
sér. Við viljum að nemendur um allt land eigi
greitt aðgengi að fjölbreyttri og framúrskar-
andi menntun og námsaðstöðu þar sem hver
og einn getur fundið nám við sitt hæfi.
Stöðug framþróun skólastarfs
Fjölbrautaskólinn á Suðurnesjum hefur verið í stöð-
ugri uppbyggingu frá stofnun árið 1976, en hann var
annar fjölbrautaskólinn sem byggður var hér á landi.
Nemendur við skólann eru rúmlega 830, á starfs-, bók-
og verknámsbrautum. Mikið framboð er af öflugum og
fjölbreytilegum námsleiðum og mikilvægt fyrir hvert
byggðarlag að þar sé öflugt skólastarf. Það hefur verið
mikil þörf á uppbyggingu við fjölbrautaskólann. Á
þessu svæði hefur orðið mikil fólksfjölgun á síðustu ár-
um og það er mikilvægt að skólasamfélagið
geti tekið við þeim sem vilja stunda nám og
boðið upp á góða aðstöðu. Því er afar
ánægjulegt að hægt sé að bæta nemendaað-
stöðuna en hún er hjartað í hverjum skóla.
Tækifærin eru til staðar
Forsenda velferðar og lífsgæða á Íslandi
er öflugt og fjölbreytt atvinnulíf þar sem til
staðar eru störf fyrir menntað fólk sem
stuðlar að nýsköpun og þróun. Fjórða iðn-
byltingin er hafin og hún felur í sér sjálf-
virknivæðingu á öllum sviðum atvinnulífs
og samfélags. Það er mikilvægt að hver og
einn nemandi geti fundið nám við sitt hæfi.
Slíkt eykur ekki aðeins ánægju nemenda
heldur bætir einnig námsframvindu. Náms-
framboð á framhaldsskólastiginu er fjöl-
breytt og sérstaklega í starfs- og tækninámi. Þau
tækifæri sem bjóðast að námi loknu eru bæði mörg og
spennandi enda mikil spurn eftir slíkri menntun í at-
vinnulífinu. Ég hvet alla þá sem hyggja á nám í fram-
haldsskóla að kynna sér vel nám og störf í iðn- og
tæknigreinum því margbreytileiki þeirra mun án efa
koma flestum á óvart. Það er ljóst að framtíðin er full
af tækifærum.
Lilja Dögg
Alfreðsdóttir
Pistill
Höfundur er mennta- og menningarmálaráðherra.
14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. APRÍL 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Viðræður semhefjast á þvíað leiðtoga
Norður-Kóreu, Kim
Jong-un, er óskað
til hamingju með
nýlegan kosninga-
sigur, eru ekki endilega líklegar
til að fara fram í mikilli alvöru
eða að skila árangri. Og raunar
virðist Vladimír Pútín, forseti
Rússlands, sem heilsaði ná-
granna sínum með fyrr-
greindum orðum, og fékk svip-
aða kveðju til baka vegna
forsetakosninganna í fyrra, ekki
hafa farið þvert yfir Síberíu til
að rétta Kim þá hjálparhönd
sem sá hafði vonast eftir.
Sagt var eftir fund leiðtog-
anna að hann hefði verið góður,
en ekkert tiltekið nefnt um ár-
angurinn. Líklegt er talið að
báðir hafi viljað senda Banda-
ríkjunum skilaboð, Kim um að
hann ætti aðra kosti en að ræða
við Trump, og Pútín um að áhrif
hans teygðu sig víða og að Rúss-
land væri enn stórveldi.
Kim hefur þó án efa einnig
verið að vonast eftir að Rúss-
land hjálpaði Norður-Kóreu í
efnahagsþrengingunum og ein-
angruninni sem landið býr við
vegna smíði kjarnorkuvopna og
ófriðlegrar framkomu um ára-
bil. Svo virðist sem Pútín hafi
ekki verið reiðubúinn að aðstoða
að því leyti, í það minnsta ekki
opinberlega. Hann hefur sjálfur
í ýmis horn að líta þegar kemur
að efnahagsmálum og við-
skiptaþvingunum og er ekki vel
aflögufær. Þó er ekki útilokað að
hann liðki til í laumi gagnvart
Norður-Kóreu, líkt og Rússland
hefur raunar verið sakað um að
gera, meðal annars í skýrslu
Sameinuðu þjóðanna í fyrra.
En Rússland skiptir mun
minna máli fyrir Norður-Kóreu
en Kína, sem er hitt ríkið sem á
land að Norður-Kóreu. Fyrir
Kim skiptir meira máli að halda
góðum samskiptum við forseta
Kína, Xi Jinping,
sem hann hefur hitt
allra leiðtoga oft-
ast, fjórum sinnum.
Um 93% af utanrík-
isviðskiptum Norð-
ur-Kóreu eru við
Kína og landamærin við Kína
eru að auki mun fjölfarnari en
landamærin við Rússland og tal-
ið er að umfangsmikið smygl sé
stundað yfir landamærin við
Kína.
Allt annað en einfalt er að
finna leiðina til að ná fram því
markmiði sem allir segjast þó
vilja, það er að losa Norður-
Kóreu við kjarnorkuvopnin.
Rússland og Kína hafa talað á
þann veg að þar sé vilji til að
styðja við viðræðurnar sem hafa
átt sér stað á milli Donalds
Trump forseta Bandaríkjanna
og Kim, en þessi ríki hafa jafn-
framt tekið vel í hugmyndir Kim
um hvernig kjarnorkuafvopn-
unin skuli framkvæmd.
Trump hefur réttilega viljað
sjá afvopnunina fara fram áður
en hafist er handa við að aflétta
efnahagsþvingunum, en Kim
hefur viljað stíga varfærnari
skref. Svipaðan leik hefur hann,
líkt og faðir hans áður, leikið í
fyrri viðræðum og það hefur
engu skilað. Ekki er víst að sú
leið sem Trump er að reyna skili
árangri, en fullyrða má í ljósi
reynslunnar að stjórnvöldum í
Norður-Kóreu er ekki treyst-
andi til að standa við sinn hluta
samkomulags nema framkvæma
hann á undan viðsemjendunum.
Ef aðrir standa í lappirnar hlýt-
ur Kim á endanum að gefa eftir
eða falla með algeru hruni rík-
isins eða til dæmis með valda-
ráni eigin hers. Til að samningar
takist verða Kína og Rússland
að standa með Bandaríkjunum
eða mega í það minnsta ekki
grafa undan þrýstingi á Kim.
Það sem fram hefur komið um
fund Pútíns og Kims bendir til
að Pútín hafi skilning á þessu.
Svo virðist sem Kim
hafi ekki fengið það
sem hann vildi út úr
fundinum með Pútín}
Kim þreifar fyrir sér
Ánægjuefni er aðkjarasamn-
ingar hafi verið
samþykktir í at-
kvæðagreiðslum og
að þar með hafi
óvissa um ástandið á vinnumark-
aði minnkað verulega, þó að enn
eigi margir eftir að semja. Ljóst
er að með samþykkt lífs-
kjarasamninganna svokölluðu
hafa skýrar línur verði lagðar
um aðrar kjaraviðræður.
Meðal félaga í Samtökum at-
vinnulífsins var þátttaka góð,
74%, og stuðningur mjög afger-
andi. Í atkvæðagreiðslum félaga
í stéttarfélögum var stuðningur
við samningana að vísu yfirleitt
mjög góður meðal þeirra sem
þátt tóku, en það veikir nið-
urstöðuna hve fáir tóku þátt, eða
8%-22% fé-
lagsmanna. Þegar
svo fáir taka þátt er
hætt við að lítill
hópur ákafamanna
hafi óeðlilega mikil
áhrif. Ekkert bendir til að svo
hafi verið að þessu sinni en
hættan er fyrir hendi.
Verkalýðshreyfingin verður
að taka til umræðu hvernig
hægt er að tryggja aukið lýð-
ræði í hreyfingunni og koma í
veg fyrir að fámennur minni-
hluti hafi þar óeðlileg áhrif. Og
hún þarf líka að taka til umræðu
hvers vegna áhuginn á störfum
stéttarfélaganna er svo lítill og
hvort ekki er tímabært að gera
breytingar í samræmi við
áhugaleysi launamanna á starfi
þessara félaga.
Lítill áhugi á störf-
um stéttarfélaga
kallar á umræður}
Ánægjuleg niðurstaða
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Umsóknir um leyfi til að gerast fósturforeldrar voru
fleiri í fyrra en árið á undan. Umsóknirnar voru 72 í
fyrra en 60 árið 2017.
Heiða segir það gleðiefni en skorturinn á fóstur-
foreldrum sé þó enn mjög mikill.
„Við höfum verið að setja aukinn þunga í að aug-
lýsa eftir fólki sem vill gerast fósturforeldrar og svo
hafa fósturbarnaþættirnir á Stöð 2 hjálpað til við að
vekja athygli á þessum málum.
Við erum mjög þakklát fyrir það en okkur vantar
alltaf fleiri öfluga fósturforeldra og viljum endilega
að fólk hafi samband við okkur ef það hefur áhuga á
að verða fósturforeldrar.“
Sjónvarpsefni hvetjandi
FJÖLGUN FÓSTURFORELDRA
Heiða Björg
Pálmadóttir