Skagablaðið - 12.10.1989, Qupperneq 8

8
Skagablaðið
Hiim svarthvíti heimur flokksblaðanna
Þessi grein er sú þriðja í röðinni um útgáfu blaða á Akranesi. Sú
fyrsta fjaiiaði um útgáfu Ólafs B. Björnssonar á blaðinu Akranes og
birtist hún 135. tölublaði. í síðasta blaði var útgáfa Bæjarblaðsins,
1951-1960, skoðuð.
Nú er röðin komin að pólitískum málgögnum flokksfélaganna á
Akranesi. Þau blöð eru bæðl mörg og margvísleg og því hefur verið
brugðið á það ráð að fjalla um þau í tveimur greinum. Sú fyrri birtist
hér, en sú síðari bíður næsta blaðs. Lögð er áhersla á fyrri hluta út-
gáfusögu þessara blaða, enda sá hluti eftirtektarverðari en það sem
nær okkur er í tíma.
Umfjöllun um pólitísku blöðin getur aldrei orðið annað en yfirborðs-
leg þegar ekki er til þess meira svigrúm en raun ber vitni. En grein-
arnar ættu þó að veita dálitla innsýn í þann anda sem umlék þessi
blöð á árum áður, skoðað af þeim sem ekki þekkir af eigin raun.
Stjórnmálafélög eiga heiður-
inn af stórum hluta þeirra rita
sem gefin hafa verið út á Akra-
nesi. íslenskir stjórnmálaflokkar
hafa nær allir átt sín málgögn á
landsvísu, en þau hafa aðeins í
litlum mæli gegnt því hlutverki
að fjalla um baráttumál og berja
á andstæðingum í bæjarpólitík-
inni. Það hafa menn þurft að
gera hver í sínum bæ, hér ekki
síður en annars staðar.
Pólitísk málgögn Skagamanna
eiga sér meira en fimmtíu
ára sögu að baki, en regluleg út-
gáfa slíkra blaða hófst ekki fyrr
en árið 1946. Þá kom Framtak
þeirra Sjálfstæðismanna fyrst út.
Tveimur árum síðar fæddust
blöð sósíalista og Alþýðuflokks-
manna, Dögun og Skaginn, en
Framsóknarmenn á Akranesi
eignuðust ekki eigið blað fyrr en
árið 1961. Þá ýtti Daníel Agúst-
ínusson Magna úr vör af þó
nokkrum krafti.
Alþýðuflokksmenn komu
reyndar fyrstir fram á ritvöllinn
hér á Akranesi. Þeir gáfu út Ár-
roðann á árunum 1935 og 1936
og aftur fyrir kosningar 1946.
Fyrstu tveir árgangar Árroðans
voru fjölritaðir, en árið 1946 var
blaðið prentað í fyrsta sinn. Um
reglulega útgáfu á vegum Al-
þýðuflokksins var þó ekki að
ræða fyrr en Skaginn leit fyrst
dagsins ljós föstudaginn 4. júní
árið 1948.
Til sölu Cub tölvulitaskjár,
hægt að nota við videó. Verð
kr. 12.000,-. Uppl. í síma
12045.
Til sölu vegna brottflutnings:
ísskápur, verð kr. 32 þús.,
sjónvarp, verð kr. 42 þús.,
saumavél, verð kr. 12 þús.,
svefnherbergis- og stofu-
húsgögn og margt fleira.
Uppl. að Skarðsbraut 5, 1.
hæð, t.h., og í símum 13297
og 12565.
Óska eftir 3ja - 4ra her-
bergja íbúð til leigu. Uppl. í
síma 11029 eftir kl. 17.
Fyrsta vikublaðið
Skaginn þeirra Alþýðuflokks-
manna verður að teljast talsvert
afreksverk. Fyrst og fremst
vegna þess að það var fyrsta til-
raun Akurnesinga til útgáfu
vikublaðs og raunar það eina
sem heitið getur því nafni allt
fram á daga Skagablaðsins.
Fyrsta blaði Skagans var fylgt
úr hlaði með dálitlum pistli á for-
síðu og þar er þess getið að nafn-
ið sé stytting á hinu gamla nafni
Skipaskagi, „og vonum við að
það láti vel í eyrum þeirra sem
unna örnefnum, og þeirra sem
vilja tengja hug sinn eða menn-
ingu við liðinn tíma . . .“
Alþýðuflokksmenn lofuðu
Skagamönnum vikublaði sem
átti að vera „boðberi þeirra mál-
efna sem Akurnesingar —
Skagabúar — bera fyrir brjósti á
hverjum tíma.“
í stjórnmálum átti Skaginn
hins vegar að túlka stefnu Al-
þýðuflokksins í lands- og bæjar-
málum. Blaðið lofaði jafnframt
að vera heiðarlegt, sanngjarnt,
djarft og kurteist í málflutningi.
Við þau fyrirheit stóð blaðið
auðvitað aldrei fyllilega, ekki
frekar en önnur blöð.
Skaginn var í upphafi gefinn út
af Alþýðuflokksfélagi Akraness
og Félagi ungra jafnaðarmanna á
Akranesi. Bæði þessi félög áttu
Fundur hjá Ösp
Fundur verður haldinn hjá
ITC-deildinni Ösp í Fram-
sóknarhúsinu nk. þriðjudag, 17.
október, kl. 20.30. Gestir vel-
komnir. Uppl. gefur Fanney í
síma 11840 eða Sigrún í síma
11956.
Leiðrétting
Þau mistök urðu í setningu á
haus með grein Sigurbjargar
Ragnarsdóttur í síðustu viku, að
hún var ranglega nefnd Sigur-
borg. Skagablaðið biðst velvirð-
ingar á þessum mistökum.
V FHAITAR
BLAÐ SJÁLFSTÆÐISMANNA Á AKRANESI
Þurrkum kommúnista út úr Wölííi Islendinga!
Glæsilegur fundur ungra Sjálf-
stæðis maiina á Akranesi
Um 220 manns
lýlisfunda ó Sui-vesturlandi
sunnudaginn 2. okr. s. I. Eiitn
slikur fundur var haldinn hcr
á Akranasi og fór hann
ekkí hugsalt sér að hald
úr þessu fyrir kosningar.
A fundi ungra SjálfsUi-Bis
Fettim í fótspor fræoda vorra,''
Norðmanna
Þaö er ekki langt um liöiö, siðan Atlantshafs-
bandalagiö var stofnaö, aöeins rúmir 6 mánuð-
ir. Þegar undirbúningur að stofnun þessa bands
lags lýðrseðisþjóðanna fór fram ætluðu komn
únistar um allan heim bókstaflega að ærast.
bi ugðusl Norðmenn. fræi
vorir. þannig vi8 kumnui
um og slefnu þeirr
Framtak í október 1949. Skagamenn hvattir til þess að útrýma
kommúnistum úr þjóðlífinu.
fulltrúa í ritnefnd sem skipuð var
Hálfdáni Sveinssyni, bæjarfull-
trúa og verkalýðsforingja, Oddi
Ella Ásgrímssyni og Sveinbirni
OddsSyni.
Andkommúnismi
Það má í sjálfu sér furðu sæta
hve duglegir Alþýðuflokksmenn
voru við blaðaútgáfuna fyrst í
stað. Skaginn hóf sem fyrr segir
göngu sína um mitt ár 1948 og á
því ári komu út 24 tölublöð. Árið
eftir urðu tölublöðin 30. Ekkert
flokksmálgagn hefur leikið þetta
eftir á Akranesi síðan.
Skaginn var prentaður í Prent-
verki Akraness, sem Ólafur B.
Björnsson og fleiri komu á fót
árið 1942. Samið hafði verið um
að hvert upplag kostaði 600
krónur auk pappírs, en þegar
Skaginn hafði komið út í tæpt ár,
barst ritnefnd heldur sorgleg til-
kynning frá prentverkinu.
Blaðinu var þar greint frá því
að hækka yrði vikugjaldið í 1000
krónur, sem var vitaskuld afleitt
fyrir blað sem rekið var með
halla. En það sem verra var;
prentverkið sá sér ekki fært að
koma blaðinu út nema hálfsmán-
aðarlega. Þar með var bundinn
endir á útgáfu Skagans sem viku-
blaðs. Reyndar má heita furðu-
legt að blaðið skyldi ráða við svo
mikla hækkun prentkostnaðar
þar sem það var þegar rekið með
halla.
Dögun í september 1949. Þarna
var sem oftar skrifast á við
Skagann.
Hatur á kommúnistum er
áberandi í fari Skagans á fyrstu
árunum. Þegar blaðið hóf göngu
sína var kalt á milli krata og
komma. Viðsjár voru í alþjóða-
málum, Vesturlandabúar voru
hræddir við Stalín og Alþýðu-
flokksmenn kynntu sósíalista
iðulega sem handlangara Stalíns.
Sögðu sem svo að ef sósíalistum
yrði veitt brautargengi á íslandi
yrði hér umsvifalaust komið á
sovésku skipulagi.
Þetta var verulega áberandi í
áróðri Skagans fyrir kosningar,
ekki síður en Framtaks þeirra
Sjálfstæðismanna. Af Skaganum
má ráða að sósíalistar hafi ekki
verið síðri andstæðingar Alþýðu-
flokksins en Sjálfstæðisflokkur-
„Óskabarn íslenzka
afturhaldsins“
Dögun lét heldur ekki sitt eftir
liggja og sakaði Alþýðuflokks-
menn og Sjálfstæðismenn um að
vilja selja landið í hendur
Könum. Það er áberandi hve
umræðan í þessum pólitísku
bæjarblöðum bar keim af ástand-
inu í alþjóða- og landsmálum.
Þá er oft að finna erlendar fréttir
og fréttamyndir í þessum blöðum
á 5. og 6. áratugnum.
Þannig segir Skaginn frá því í
5. tölublaði 1. árgangs að fyrir
dyrum standi kosningar í Finn-
landi og getur ekki stillt sig um
að segja að almennt sé álitið að
kommúnistar muni tapa miklu
fylgi.
I næsta blaði færir blaðið svo
þá „gleðifregn" að kommúnistar
hafi boðið mikinn ósigur. „Það
kemur að vísu engum á óvart, að
Finnar skuli vera teknir að snúa
baki við rússnesku leppunum“,
segir þar og átti væntanlega að
vera kjósendum á Skaga til eftir-
breytni.
Hvers vegna er Hálf
dáni meinaö
framboðsins?
Þótt Akum«ing»r hafi
Irga viriul þ«i 118 heyra
lilkynnt frambu8 Hiílf-
AlþýSuflokkinn ,i Ak-n
ne»i og i Rorgarfiiirllar-
,rð rn þrir verði fyrir
vonbrigðum rnn oinu
linni. Eru mrnn fornir a8
halda 08 Hiilfdán hali
mjóg folliö i álili hjá
vik. Skæður tungur full-
yrðn jafnvol a6 „vorklýði
ÐÖQUN
BÆJARBLAÐ SÓSÍALISTAKÉL. AKRANESS
Haukur Jörundsson i
framboöi fyrir Fram-
aóknarflokkinn.
Kramuiknarflnkkurinn hofui
fyrir ikdmrnu lilkynnl. af
Haukur Jörundwin, vcrBi
framboði fyrir flokknin i'i Akr.
nrti og i Borgnrf|arðar,ý,lu
ir Jhrundar Brynjólf»»o
Sumarlaudsviaur
ÞaB ug8i mór rinhv.
I>á ,ag8i ág vi8 fýr:
Þú ort að Ijúga þeuu,
þrtla rr æviiilýr.
Pólitískar sjónhverfingar
Hvers vegna þíngíð var rofíð
li .|A lilofni ..sljúrnnr
i ng Alþýðufliikknuni
Vum Fnmivikiwrfli.kks
(u nllar fyrir Al
•m frumvii
okAi iiTgnú.ldiir .i„ |mk»^h6 Iiúi
um. ot þa-r yrðu folldar. Or
Vaxandi óvinsældir og
erflðleikar ríkisstjórn
I groiiiHrgorð ráðhorr.i
Framboð Sósíalistaflokksins
Borgarfjarðarsýslu
voru þau hjúnin á Mol. Hall
dúrn Krlondvdóllir. iollu8 ú
Skiimid.il i Borgrtrfjar8ar,ý»li
og Sigurður Sigurðunn. a-ilaa
ur af Kjalamrsi.
l'ngur lók Sigurdór 118 vinn
mannafrlags Akranru li
um skrið fomiaður sjón
drildar þrss. Einnig lók
mikinn þált i starfsomi Alþýðu
var hann i hropp,nofiid 19
srm fulllrúi Vrrkolýösfólai
ins og fyrir tilsluðlan þrs,
sat þar j kjortimabil.