Skessuhorn - 17.08.2000, Page 5

FIMMTUDAGUR 17. AGUST 2000
5
Einhvern veginn hefur mér tekist að lifa af sum-
arið án þess að taka að ráði afstöðu til kristnihátíðar
á Þingvöllum.
Nema þá einu sem kannski skiptir máli - ég fór
altso ekki á hátíðina.
Sem mætti kannski kalla „að kjósa með fótun-
um“, eins og sagt var um þá sem flýðu kommúnista-
ríkin austantjalds á sínum tíma. Þar voru engar-
kosningar og mönnum gafst því ekki færi á að kjósa
sér stjórn en gátu „kosið með fótunum“ með því að
leggja einfaldlega á flótta.
Og þannig lagað kaus ég sem sagt með fótunum
um kristnihátíð með þvi reyndar að hreyfa ekki fæt-
urna dagana sem hátíðin var haldin, heldur sitja
sem fastast.
Og hafði hugsað mér að láta þar við sitja.
Ég sá enga ástæðu til þess að agnúast út í kristni-
hátíðina fyrirfram og kannski er enn minni ástæða
til að gera það nú eftir á. En flestum sjálfsagt á óvart
hefur umræðan ekki þagnað þótt nú séu allmargar
vikur frá hátíðinni og efalaust hefur það líka komið
flestum á óvart í hvaða farveg umræðan er nú kom-
in. Sigurbjörn Einarsson biskup er nú í eldlínunni
eftir afar harðorða gagnrýni sem hann setti fram á
hendur þeim sem lýst höfðu andstöðu sinni við
kristnihátíð. Hann var meira að segja kærður fyrir
siðanefnd presta og hefur síðan svarað niðurstöðu
þeirrar nefndar með harðorðri grein í Mogganum,
þannig að umræðan hefur haldið áfram.
Vitaskuld geta ekki margir hér á landi kennt Sig-
urbirni að koma fyrir sig orði - og réttlæting hans á
gagnrýni sinni, þar sem hann líkti þeim sem töluðu
gegn kristnihátíðinni við nasista og kommúnista,
gekk hér um bil upp. En bara hér um bil. Menn eiga
og mega orða skoðanir sínar á þann hátt sem þeir
kjósa en það var vissulega ofmælt hjá Sigurbirni að
gagnrýnin gegn kristnihátíð væri á við það versta
sem nasistar og kommúnista höfðu fram að færa á
sínum tíma. Það var ofmælt samkvæmt öllum viður-
kenndum söguskilningi, en honum var náttúrulega
heimilt að taka svona til orða. Og hefur staðið fyrir
máli sínu síðan á afar skeleggan hátt.
En svo þurfti einhver óprúttinn náungi endilega
að muna eftir grein sem Sigurbjörn skrifaði fyrir 69
árum í skólablað Menntaskólans í Reykjavík þar
sem Sigurbjörn Einarsson fjallaði kornungur um
kristnihátíðina árið 2000 og á þann hátt að jafnvel
þeir sem harðast gagnrýndu hátíðina núna eru vart
annað en hálfdrættingar að stóryrðum og orðkyngi.
Allt var þetta vandræðalegasta mál fyrir Sigur-
björn - og svo sannarlega óþarfi að hann skuli í sín-
um virðulega helga steini vera lentur í hringiðu slíkr-
ar umræðu, sem skyggir á raunveruleg gagnrýnisat-
riði í sambandi við kristnihátíðina.
Þvi hvað sem hver segir var þar margt gagnrýni-
vert.
Ég veit ekki hvort er við kirkjuna að sakast, hall-
ast helst að því að svo sé ekkert endilega. Það var í
rauninni ekki kirkjan sem var að halda þessa hátíð,
heldur ríkið. Og mun hafa ráðið flestu um hvernig að
málum var staðið. Og þeir starfsmenn ríkisins sem
upphaflega fóru að skipuleggja þessa hátíð gleymdu
alveg einu.
Hvað átti að halda upp á?
Hugmyndafræðin gleymdist alveg gersamlega.
Gott og vel - það var verið að halda upp á 1000
ára afmæli kristni á íslandi. En af hveiju var kristni
lögtekin? Það var ekki vegna trúareldmóðs lands-
manna. Vissulega voru margir landsmenn orðnir
kristnir og þeir hafa vafalaust talið skárra en ekki að
kristna heiðna landsmenn. En þeir aðhöfðust þó lít-
ið til þess. Það er varla hægt að segja að kristnitakan
á sínum tíma hafi komið trúarbrögðum nokkuð að
ráði við. Að minnsta kosti verður þess ekki vart í
þeim heimildum sem til eru, og flestir eru sammála
um að þær séu alveg skikkanlega marktækar og
furðu ítarlegar miðað við samsvarandi kristnitökur
annarra þjóða. Þó við vitum ekki allt þá vitum við þó
að kristnitakan á Þingvöllum var ekki trúarleg at-
höfn.
Þetta var bissniss.
Það var verið að taka upp nýjan sið til þess að
varðveita lögin í landinu, og einnig vegna þrýstings
frá erlendum þjóðhöfðingja. Atburðurinn var auðvit-
að ögn flóknari en þetta en samt var þetta grundvall-
aratriði kristnitökunnar. Það var ekki kærleiksboð-
skapur Jesú Krists sem sigraði íslendinga, heldur
praktísk hugðarefni. Og þar með var strax ljóst (eða
hefði átt að vera ljóst) að ef minnast ætti kristnitök-
unnar sem trúarlegrar sigurhátíðar kirkjunnar, þá
yrði holur hljómur í öllu saman. Og svo fór líka - það
varð holur hljómur í öllu saman. Það gleymdist að
hugsa til enda til hvers hátíðin ætti að vera. Eftir að
núverandi biskup tók við embætti var eins og hann
áttaði sig á þessu, að það vantaði einhvern tilgang í
hátíðahöldin. Að minnsta kosti veit ég ekki betur en
hin svonefnda „iðrunarganga" hafi verið að hans
frumkvæði. Og þótt gys hafi verið gert að „iðrunar-
göngunni“ var hún í rauninni langsamlega merki-
legasta tilraunin á kristnihátíðinni til þess að láta
hana snúast um eitthvað raunverulegt en ekki bara
vera innantóm hátíðahöld, án þess að nokkur vissi
samt almennilega hvað var verið að halda upp á. En
líkast til hefur undirbúningur þá verið kominn of
langt og þessi vottur að hugsun sem fylgdi „iðrunar-
göngunni“ varð aldrei meira en vottur að innihaldi.
Hitt var bara helst til innantómt pijál.
Af því það vantaði hugsunina. Einhverjir
kerfiskallar réðu ferðinni og hafa hugsað með sér -
þarna höldum við hátíð, smölum fólki þangað,
skipuleggjum einhver skemmtiatriði, þá koma allir,
gaman!
En íslenska þjóðin sem annars er sorglega lítið
fyrir hugmyndafræði áttaði sig á því að það vantaði
innihaldið, af því það hafði gleymst að hugsa fyrir
þvi.
Og kaus með fótunum.
Rristnihátíð var ekki endilega áfellisdómur yfir
kirkjunni eins og sumir vilja vera láta og umfjöllun-
in um Sigurbjörn hefur orðið til að sannfæra ýmsa
um. En kristnihátíð var umfram allt áfellisdómur
yfir kerfisköllunum sem skipulögðu allt saman alveg
umhugsunarlaust. Og mikið var gott á þá að enginn
kom!
Illugi Jökulsson
Sumarbúðir KFUM og K
Ölveri
tfrnaeli
^tarfsins
Kaffisala verður
sunnudaginn 20. ágúst
frá kl. 14-20_f
sumarbúðunum Ölveri
Allur ágóði rennur til
uppbyggingar sumarbúðanna
Allir hjartanlega
velkomnir '
ATVINNA - ATVINNA
ístak hf. óskar eftir vönum véla- og
verkamönnum viö jarövinnu og
lagningu ídráttarröra á stór
Reykjavíkursvæðinu.
Mikil vinna framundan.
Upplýsinqar á skrifstofu Istaks í
sima 530 2700.
I
I
í
l
ÍSIAK
Skólinn áAkranesi verður settur miðvikudaginn
23. ágúst kl. 10 og kennsla hefst kl. 13
Nýnemar á Akranesi (þeir sem ekki hafa verið í skólanum á Akranesi áður) eiga
að koma á skólasetninguna. Foreldrar og forráðamenn þeirra eru einnig velkomnir.
Að setningunni lokinni munu nýnemar hitta umsjónarkennara sína og fá stundatöflu
annarinnar. Eldri nemendur (allir sem hafa verið í skólanum á Akranesi áður) geta
sótt stundatöflur sínar þriðjudaginn 22. ágúst kl. 13 -17 og miðvikudaginn 23.
ágúst kl. 9 - 11.
í Snœfellsbœ og Stykkishólmi verða stundatöflur
nemenda afhentar föstudaginn 25. ágúst kl. 14.
Skólabíll fer frá Borgamesi miðvikudaginn 23. ágúst kl. 9 og 12 og til baka kl.
16.30. Reglulegur skólaakstur frá Borgamesi hefst 24. ágúst kl. 7.15.
Utanskólanám
Utanskólanám er sjálfsnám með stuðningi. Það hentar þeim sem vilja stunda nám
með öðmm störfum og geta unnið sjálfstætt. Unnt er að sækja um nám utan skóla
í allt að þremur áföngum til 25. ágúst. Innritunargjald er kr. 3000.
Ekki er unnt að bjóða upp á nám í kvöldskóla á haustönn 2000.
Bóksala
Bókabúð Andrésar-Penninn, Kirkjubraut 54, Akranesi, verður með þær bækur
til sölu sem notaðar em í kennslu í FVA.
Bókalista og fleira máfinna á heimasíðu skólans http://www.fva.is
Fjölbrautaskóli Vesturlands