Skessuhorn - 03.01.2007, Page 12

12
MIÐVIKUDAGUR 3. JANUAR 2007

Verðlaun liðsheildarmnar
segir Bjarni Kjristinn Þorsteinsson slökkviliðsstjóri og Vestlendingur ársins 2006
Bjami Kristinn Þorsteinsson var aflesendum Skessuhoms kosinn Vestlendingur ársins 2006.
Flestir landsmenn muna þann
ógnar bruna er varð á Mýrum í lok
mars á nýliðnu ári og margir hafa
kallað hamfarir. Þar unnu slökkvi-
liðs- og björgunarmenn stórt afrek
með bændum úr nágrenninu og víð-
ar að, til dæmis úr Dalasýslu og ofan
úr Borgarfjarðarhéraði. Lesendur
Skessuhoms völdu Bjarna Kristinn
Þorsteinsson, slökkviliðsstjóra í
Borgarnesi, Vestlending ársins 2006
vegna þeirra afreka er hann og
björgunaraðilar trnnu í baráttunni
við þessar hamfarir. Þegar blaða-
maður Skessuhoms kíkti í heimsókn
til Bjarna á heimili hans í liðinni viku
sagðist hann einungis taka við viður-
kenningunni fýrir hönd allra þeirra
er þarna komu að málum, jafht
slökkviliðs- og björgunarmönnum,
bændum, lögreglu, matráðum og
öðrum sem lögðu hönd á plóg í
þessum tveggja til þriggja sólar-
hringa slag við elda sem ógnuðu
bæði mönnum, skepnum og mann-
virkjum. Bjarni segir það af og ffá að
þessi heiður tilheyrði honum einum.
En bregðum okkur aftur í tímann
að þeim örlagaríka degi, 30. mars er
byrjaði að rjúka úr sinu vestur á
Mýrum. Snemma morguns þegar
starfsmenn í Fíflholtum mæta til
vinnu var ekkert að sjá. Um klukku-
tíma síðar fer bilstjóri gámabíls um
svæðið og þá logar eldur á stóru
svæði. Þegar athugull bóndi hringir í
Bjarna og segir frá miklum eldi og
reykjarmekki þá hefur eldurinn lík-
lega kraumað hátt í tvo tíma og er á
leið niður á milli Einholta og Saura-
vegar. Slökkviliðsstjórinn fer á stað-
inn til að kanna aðstæður.
„Eg ákvað strax að kalla út allt
mitt lið,“ segir Bjami „eldurinn var á
hraðri ferð, hafði þegar brennt þús-
tmdir fermetra. Strax var augljóst að
ekkert yrði við ráðið og ekkert vit í
að reyna að stöðva ffamgang eldsins,
heldur hefja varnarbaráttu. Hugsun-
in var að bjarga fólki, eigum þess og
búsmala. Landið er afar erfitt yfir-
ferðar og það hefði jafingilt því að
senda menn í opinn dauðann að láta
þá reyna að fara inn í eldhafið. Þeir
hefðu einfaldlega kafnað í reykn-
um.“
Afar smár gagnvart ham-
förunum
Framganga brunans var svo hröð
að gangandi maður hefði þurft að
hlaupa við fót til að hafa við eldinum
sem æddi áffam í um 2,1 kílómetra
hraða á klukkustund. Hæðin á eld-
tungunum var á annan metra og
eldsmatur sannarlega nægur. Þarna
var margra ára sinuflóki sem brann
glatt. Að horfa á eldinn koma æð-
andi niður efirir flóanum er atburður
sem fæstir vilja lifa aftur. Mann-
skepnan er æði smá gagnvart ham-
förum sem þessum. Maður einn sem
upplifði gosið í Vestmarmaeyjum
árum 1973 segir að það eina sem
hafi vantað miðað við það sem gekk
á í Eyjum, voru drunumar.
„Það var bæði kostur og galli
hversu rokið var mikið og hvaða
vindátt var, en samkvæmt útprenmn
sem ég fékk frá Trausta Jónssyni
veðurfræðingi, var vindurinn ffá 13-
18 metrum á sekúndu á meðan eld-
urinn brann. Þetta olli því að eldur-
inn fór hratt yfir og að mörgu leyti
erfiðara að eiga við varnimar. A móti
kom þó að eldurinn hafði ekki tíma
tíl að læsa sig dýpra niður, svo gróð-
urskemmdir vom minni en gera
hefði mátt ráð fyrir. Þetta varð því
það sem við köllum kaldur bruni.“
Bjarni hryllir sig við endurminning-
una en segir svo: „Það var enginn
raki í lofrinu, það hafði ekki rignt
þama dögum saman og ámar vora á
ís, þannig að það varð ekki til að
hjálpa okkur.“
Allir sem komu að mál-
um eiga aðdáun mína
Eins og áður segir var lögð meg-
ináhersla á að vama því að eldurinn
yrði mönnum eða skepnum að fjör-
tjórú eða eyddi eigum fólks. Kúa-
mykja reynist mjög vel við svona að-
stæður, þegar verið var að byggja
vamarlínur því í henni helst rekjan
lengi. Bleytt var í vegum og vegöxl-
um, land var rofið með jarðým, ís
var brotinn upp á ám og keyrt var
um svæði, þar sem tækt var, til að
mynda blauta vamarlínu, allt til að
hefta ffamgöngu eldsins. Urtnið var
samfleytt ffam að miðnætti föstu-
dagsins 31. mars í einn og hálfan sól-
arhring. Þá var eldurinn kulnaður.
„Allir sem komu að þessu starfi
lögðu á sig það sem hægt var og
rúmlega það. Bændurnir mættu með
haugsugumar, dreifðu kúamykju og
vatni í erg og gríð. Landið þarna er
erfitt yfirferðar, bleytuforæði. Þeir
komust þó sumsstaðar yfir á ffost-
skel, ef hún gaf sig fór allt á syngj-
andi kaf, svo einfalt var það. Slökkvi-
lið Borgarfjarðadala, með Pétur
Jónsson og Guðmund Hallgrímsson
í fararbroddi, kom og veitti ómetan-
lega aðstoð. Einnig slökkvilið Dala-
byggðar, slökkvilið Akranes og SHS
(höfuðborgarsvæðisins). Auk þess
fengum við þyrlu ffá Þyrluþjónust-
unni sem vissulega sarmaði ágæti
sitt. Hún varði meðal annars holtin
vestan við Hundastapa,“ segir
Bjarni.
•: ' ' ■ ■■ • ■' « »; ’ •' ■ ‘ B5
I samkomuhúsinu í Lyngbrekku
var sett upp stjórnstöð. Þar var
stanslaust talað í símann við skipu-
lagingu vamarstarfsins og aðra að-
drætti bjarga. En menn þurftu líka
næringu og margar mætar konur,
ásamt eiginkonu og dóttur slökkvi-
liðsstjórans, stóðu eldhúsvakt þar
sem kjarngóður matur var ffam bor-
inn fyrir þá sem úti á mörkinni vom.
Martröðin
endurtekur sig
Um hádegisbil laugardaginn 1.
apríl hringir flugstjóri á lítilli flugvél
í Neyðarlínuna og lætur vita af því
að eldur hafi gosið upp aftur. Bjarni
var þá við bæinn Vog að tala við
Unnstein bónda í Laxárholti. Strax
var kallað út allt tiltækt lið úr Borg-
arfjarðardölum, Akranesi, Reykjavík
og fólk úr björgunarsveitum Lands-
bjargar. Auk þess mættu blessaðir
bændurnir aftur á svæðið ásamt
fjölda annarra sjálfboðaliða. Sú bar-
átta stóð til miðnættís. Efrir þessa
uppákomu var svæðið vaktað alla
nóttina af slökkviliðs- og björgunar-
sveitarmönnum og öll glóð slökkt
strax og hennar varð vart. Daginn
eftír var farið á fjórhjólum, sem
komust yfir stærra svæði en hinir
fótgangandi menn. Að morgni 3.
apríl gerði slydduhríð, sem aldrei
slíku vant var blessuð af þeim er í
stórræðunum stóðu.
Um eitthundrað manns komu að
slökkvistarfinu á einhvern hátt, þeg-
ar flest var. Alls brunnu um sextíu og
sjö ferkílómetrar af landi og til sam-
anburðar má geta þess að allt bygg-
ingarland Reykjavíkurborgar er um
fimmtíu og átta ferkílómetrar, eða
nokkm minna en eldarnir á Mýrum
náðu yfir.
Þarf að veita áfallahjálp
Fyrir þau okkar sem ekki vomm á
staðnum er án efa erfitt að setja sig í
spor þeirra sem börðust við eldinn
eða búa í nágrenni hans. Nokkuð
bar á því, efrir á, að menn vom argir
og fannst sem ekki hefði verið staðið
að málum sem skyldi.
„Við flöskuðtun á því að veita fólki
áfallahjálp,“ segir Bjarni og bætir
síðan við eftír nokkra umhugsun.
„Eg er nokkuð viss um að það ergelsi
og pirringur sem kom ffarn efrir á
hafi verið áfall að brjótast út hjá fólki
í sambland við mikla þreytu. Það má
alls ekki klikka á svona hlutum í
ffamtíðinni. Þetta er eitt af því sem
við þurfum að læra af. Það er ekki
erfitt að setja sig £ spor íbúanna sem
horfðu á tveggja metra eldtungur
koma æðandi í átt að heimilum
þeirra. Líðan þeirra hefur verið
skelfileg og næsta eðlilegt að þeim
hafi verið bmgðið. Allt þeirra var jú
í hættu,“ segir Bjami Kristinn.
Eldvamaefirirlit
víða í skötulíki
Efrir svona hamfarir er sjálfsagt að
skoða málin og læra af, sé þess nokk-
ur kostur. Það sem meðal annars
hefur komið í ljós er að þar sem
hæfileg beit hafði verið, brann lítrið
og eldurinn stoppaði styttra við. Tal-
að er um að þetta séu mestu gróður-
eldar sem brunnið hafa á íslandi, svo
vitað sé. Settar hafa verið um sextíu
milljónir í það að rannsaka áhrif
brunans á líffíkið þar sem eldurinn
fór um. En hvað með allt hitt sem á
spýtunni hangir? Hafa menn eitt-
hvað sett niður hvernig bregðast
skuli við svona stórbruna, ef hann
yrði til að mynda í sumarhúsabyggð?
„Það hefur verið rætt við Land-
helgisgæsluna um kaup á búnaði á
stóm þyrlurnar þeirra. Eg held að sú
verði raunin. Þyrlan sannaði ágæti
sitt í Mýrabmnanum," heldur Bjarni
áffam. „Hins vegar er ég ósáttur við
viðbrögð yfirvalda. Menn hefðu átt
að setjast niður, allir sem að svona
málum koma, og þar á ég við hina
ýmsu hagsmunaaðila, fara yfir hlut-
ina og læra af þessu. Yfirvöld bruna-
og skipulagsmála hefðu haft gott af
því að koma niður á Mýrar og sjá
hvemig þetta var. Eg var að vona að
allt í tengslum við gróðurbruna og
vamir yrði skoðað og sett í gang al-
mennileg áætlun um hvað eigi að
gera ef við lendum í svona hamför-
um aftur. Það er svo víða pottur
brotinn og ffam að þessu höfum við
verið heppin. Sumarbústaðahverfi
em sem dæmi svæði sem ég hef stór-
ar áhyggjur af. Hvað hefði gerst ef
þessi eldur hefði kviknað í Skorra-
dal, í miðju hverfi þar sem allt er á
kafi í sinu, húsin úr timbri og vindur
verið hvass og allt þurrt? Eg vil ekki
hugsa þá hugsun til enda. Það þarf
að mínu viti að koma upp brunahólf-
um, athuga hvort vegir í sumarhúsa-
Bændur viða af Vesturlandi með stórar dráttarvélar og baugsugur gegndu veigamiklu
hlutverki í slókkvistarfmu og komu þannig slökkvililiðsmönnum til ómetanlegrar aðstoð-
ar. Margur pollurinn afMýrunum var þurrausinn eftir slökkvistarfið enjýrst urðu
menn að brjóta upp klakann til að komast að vatninu.
Menn unnu mikið afrek í baráttunni við Mýrabrunann á síðasta ári. Hér er sprautað vatni og klappað afmiklum móð.