Morgunblaðið - 17.06.2019, Page 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. JÚNÍ 2019
Á skammtíma
gróðasjónarmið að
ráða för við Hvalár-
virkjun? Vilja menn
ekki opna augu sín
fyrir þeim miklu verð-
mætum sem fórna á
fyrir þessa virkjun?
Vilja menn ekki sjá
að verndun til fram-
tíðar á náttúru í víð-
ernum landsins er svo
miklu meira virði en
nokkur megavött í raforku? Sigríð-
ur í Brattholti bjargaði Gullfossi.
Hefur ekki Gullfoss verið þjóðinni
ómæld auðlind allar götur síðan?
Eins verður með víðerni Vest-
fjarða. Þau eiga eftir að verða
ómæld og margföld
auðlind fái þau að vera
í friði fyrir eyðilegg-
ingu virkjanafram-
kvæmda sem eru al-
gerlega óþarfar. Lítil
snefilvirkjun fyrir
gríðarlega eyðilegg-
ingu og náttúruspjöll.
Það er oft þörf en
nú er nauðsyn að
stöðva þessi virkjunar-
áform. Það voru
mikil mistök að
þessi virkjun skyldi
lenda í nýtingarflokki
en þrátt fyrir það er enn hægt að
stöðva áformin. Þingeyingar stöðv-
uðu Laxárvirkjun 2 þar sem sökkva
átti blómlegum dal. Vestfirðingar
og allir náttúruverndarsinnar
landsins.
Leggjumst á eitt við að stöðva
Hvalárvirkjun.
Hvalárvirkjun
Eftir Kristján
Baldursson
» Leggjumst á eitt til
að stöðva Hval-
árvirkjun.
Kristján
Baldursson
Höfundur er tæknifræðingur.
kribald@gmail.com
Fyrir nokkrum ár-
um var skipt um
mjaðmarlið í mér
með ágætum. Nokkr-
um mánuðum seinna
vorum við hjónin
ásamt dóttur, tengda-
syni og Jóhanni syni
þeirra í sumarbústað
Læknafélagsins í
Brekkuskógi. Ég
gætti mín ekki þar
sem ég sat lágt og hugðist klæða
mig í kuldaskó. Ég beygði mig
fram til að reima skóna. Í næstu
andrá sat ég fastur og úr liði
genginn. Brátt bar að sjúkraflutn-
ingafólk frá Selfossi, ungan mann
og konu, Verkefni þeirra var ekki
auðvelt, en ég í tvöfaldri sjálfheldu
í þröngu herberginu. Þau gripu
snarlega til þess ráðs að svæfa mig
á staðnum. Þannig var ég sel-
fluttur út á hlað með aðstoð fólks-
ins míns. Ég var því
næst fluttur á LSH í
Fossvogi og þar gert
að liðhlaupinu. Daginn
eftir kom nafni litli,
sem hafði fylgzt
skelfdur með atvikinu,
í heimsókn til afa.
Hann kom rakleitt til
mín og spurði: „Afi
Tómasson! Ertu í liði
núna?“ Síðan ríkir
gleði yfir þessari
minningu í Brekku-
skógi.
Þitt mál er miklu stærra
Þetta er önnur saga og hún er
allt öðru vísi. Hún verður ekki
sögð hér, enda löng en þó auð-
skilin. Með hana hef ég þvælzt
lengi ekki ósvipað og Jón Hregg-
viðsson með sína dauðasök. Þar
kom að ég braut odd af oflæti
mínu og hugðist leita til hins
æðsta valds. Var það frumraun
mín. Þegar ég loks gekk á fund
hins háa herra var mér strax ljóst
að ég var kominn í geitarhús. Þú
átt ekkert erindi hingað. Hann
bætti við: „Ertu ekki í neinu liði?“
„Þitt mál kemur þér sjálfum lítið
við, Jón Hreggviðsson. Það er
miklu stærra mál.“
„Ertu í liði núna?“
Eftir Jóhann
Tómasson
Jóhann
Tómasson
» Þegar ég loks
gekk á fund hins
háa herra var mér
strax ljóst að ég var
kominn í geitarhús.
Höfundur er læknir.
Um Suðurlandsveg
eykst umferðin svo
mikið að tímabært er
að allir þingmenn
Suðurkjördæmis
standi saman og flytji
frumvarp á Alþingi
um að hraða fram-
kvæmdum við nýja
brú yfir Ölfusá, sem
skal vera með fjórum
akreinum og miðast
við 2+2 til að dæmið
klárist endanlega. Óþolandi er að
engin svör skuli fást í hvert sinn
sem þessir landsbyggðarþingmenn
eru spurðir hvers vegna þeir hafi
ekki fyrir löngu fylgt þessu máli eft-
ir í samgöngunefnd Alþingis. Þetta
vandamál átti fyrrverandi þingmað-
ur Árni Johnsen frekar að kynna
sér í stað þess að halda til streitu
kröfunni um gerð Vestmanna-
eyjaganga sem eru talin alltof
áhættusöm. Álagið á gömlu brúnni
yfir Ölfusá, sem nálgast ystu þol-
mörk, vekur spurningar um hvort
óhjákvæmilegt sé að
taka strax ákvörðun
um mislæg gatnamót í
beinu framhaldi af
framkvæmdum við tvö-
földun Suðurlands-
vegar sem hefur tafist
alltof lengi. Í Suður-
kjördæmi eru stutt
veggöng undir Reyn-
isfjall og ný veglína
sunnan Víkurþorps
brýnustu verkefnin
sem þola enga bið. Um
ókomin ár gagnast þau
öllum landsmönnum.
Engum kemur á óvart að stuðn-
ingsmenn Héðinsfjarðarganga í
Reynishverfi skuli afskræma allar
staðreyndir um veggöng vestan
Víkurþorps þegar þeir þvo hendur
sínar opinberlega með fjarstæðu-
kenndum fullyrðingum um að engin
þörf sé á færslu hringvegarins til
suðurs og tvöföldun Suðurlands-
vegar. Rangfærslur af þessu tagi
sem skaða samgöngumál Suður-
kjördæmis og beinast gegn íbúum
Víkurþorps eru til háborinnar
skammar. Vestan Reynisfjalls vilja
ábúendurnir enga málamiðlun sem
gagnast báðum deiluaðilum. Til eru
menn sem færast undan í flæmingi
til að þurfa ekki að svara því hvers
vegna þeir kjósi frekar að setja
samgöngumál Víkurþorps í pólitískt
uppnám. Það hafa bændurnir í
Reynishverfi sjálfir séð um. Þar
koma Víkurbúar hvergi nærri.
Áður en Alþingi var blekkt til að
samþykkja kjördæmabreytinguna
áttu allir fyrrverandi þingmenn
Suðurlands að standa saman og
berjast fyrir því að framkvæmdir
við tvöföldun Suðurlandsvegar
hefðu forgang, á undan Vaðlaheið-
argöngum sem engin arðsemi verð-
ur af. Árið 2012 létu þingmenn Suð-
urkjördæmis sig það engu varða,
þegar Steingrímur J. og skoð-
anabræður hans beittu falsrökum til
að troða Vaðlaheiðargöngum fram
fyrir þarfari verkefni á Suðurlandi,
Reykjavíkursvæðinu, Vesturlandi,
Vestfjörðum- og Mið-Austurlandi.
Það er ótækt að stór hópur
landsbyggðarþingmanna skuli þeg-
ar þeim hentar ganga gegn vilja
kjósenda sinna í þeim tilgangi að
setja brýnustu verkefnin í óleys-
anlegan hnút og vekja um leið falsk-
ar vonir heimamanna í Þingeyj-
arsýslum og á Eyjafjarðarsvæðinu
um að 1.500 króna veggjald á hvert
ökutæki standi næstu tvo áratugina
undir fjármögnun Vaðlaheið-
arganga. Í kjölfarið festast Vega-
gerðin, einkaaðilar og ríkissjóður í
svikamyllu, sem þingmenn Norð-
austurkjördæmis finnast sekir um,
þegar allar tilraunir til að reka
svona rándýrt samgöngumannvirki
upp á meira en 20 milljarða króna
verða fyrirtækjum í fámennum
sveitarfélögum ofviða. Fullvíst þyk-
ir að það komi fljótlega niður á
brýnustu verkefnum í öðrum lands-
hlutum, sem hafa alltof lengi setið á
hakanum.
Þetta óréttlæti geta íbúar Suður-
lands og höfuðborgarsvæðisins, sem
enn sitja uppi með sprungið vega-
kerfi, aldrei látið bjóða sér næstu 15
árin. Með því að taka Vaðlaheiðar-
göng fram yfir þarfari verkefni er
verið að setja samgöngumál ann-
arra landshluta í vítahring, sem
vonlaust verður að brjótast út úr
mörgum árum seinna. Yfirmenn
Vegagerðarinnar og þingmenn Suð-
urkjördæmis skulu taka til greina
réttmæta kröfu heimamanna um að
mislæg gatnamót verði ákveðin í
beinu framhaldi af nýrri brú yfir
Ölfusá og að þungaflutningarnir á
Suðurlandsvegi fari ekki í gegnum
íbúðarhverfið á Selfossi.
Veglínuna verður að færa til
norðurs ef slysahættan á að hverfa
endanlega úr íbúðarhverfinu. Þang-
að eiga þungaflutningarnir á hring-
veginum ekkert erindi. Á þessu
vandamáli skulu stjórnarflokkarnir
taka hið snarasta. Skammarlegt er
að þingmenn Suðurkjördæmis skuli
aldrei fylgja þessu máli eftir í sam-
göngunefnd og bregðast við áhyggj-
um heimamanna.
Eftir Guðmund
Karl Jónsson
Guðmundur
Karl Jónsson
»Með því að taka
Vaðlaheiðargöng
fram yfir þarfari verk-
efni er verið að setja
samgöngumál annarra
landshluta í vítahring.
Höfundur er farandverkamaður.
Ný veglína í Suðurkjördæmi
Við Íslendingar
verðum að teljast
heppin þjóð þegar
horft er til þeirra land-
gæða sem við búum
við. Engu að síður hef-
ur landinu okkar hrak-
að á undanförnum ára-
tugum og
árhundruðum. Óblíðar
náttúruhamfarir svo
sem gos og fleira hefur
valdið því að land hefur blásið upp
og eftir standa gróðurlausar sand-
auðnir og örfoka melar. Okkur hefur
auðnast að standa að landgræðslu
víðsvegar um land og hefur eitthvað
áunnist þó enn sé langt í land og
mörg verkefni fyrirliggjandi sem
fjölgar ár frá ári. Á miðri síðustu öld
var ráðist í að flytja inn til landsins
svokallaða alaskalúpínu. Þetta er
harðger jurt sem sögð er búa yfir
þeim eiginleikum að geta undirbúið
jarðveg og jafnvel vikið undan öðr-
um gróðri þegar jarðvegurinn er
orðinn frjórri. Ég ætla strax að láta
þess getið að ég er ekki neinn sér-
fræðingur í þessum efnum en finn
þó til löngunar að láta nokkur orð
falla um þessa plöntu sem í dag er
fyrir augum okkar allra þó í mis-
miklum mæli sé.
Sjálfur bý ég í borgarlandinu þar
sem þessi planta æðir nú yfir móa
og mela eins og enginn sé morgun-
dagurinn. Ég hef oft vakið máls á
því við kunningja mína og verð þá
var við að menn hafa ákaflega lítið
velt þessu fyrir sér.
Stundum heyrir maður
að fólk segi eitthvað á
þessa leið „en hún er
svo falleg“ eða „það er
svo fallegt að sjá þessa
litadýrð þegar hún
blómstrar yfir sum-
arið“. Enginn talar um
það, að minnsta kosti
ekki ennþá, að það sé
nú ekki neitt fallegt að
sjá lúpínusinuna yfir
vetrartímann. Hvort
skyldi nú vera fallegra,
lyngið okkar og móarn-
ir í sinni litadýrð lungann úr árinu
eða lúpínusinan yfir vetrarmán-
uðina? Þetta er kannski full-
dramatískt hjá mér því vissulega
get ég verið því sammála að lúpínan
er miklu skárri heldur en örfoka
melar og sandar.
Ég fæ á engan hátt séð hvað þessi
lúpína hefur að gera í borgarlandinu
okkar. Hér eru ekki örfoka melar og
sandar. Hér er gróið land í miklum
blóma. Núna stöndum við frammi
fyrir því að mosi, lyng og allur lág-
gróður verði kæfður í lúpínu á
næstu árum og í stað þess að hafa
þá fjölbreytni verður eftir lúpína og
tré og tré á stangli sem nær uppúr
lúpínuhafinu og reyni svo hver sem
vill að ímynda sér hvernig umhorfs
verður, einkum yfir vetrartímann,
þegar lúpínusinan, eins og ég kýs að
kalla hana, liggur yfir öllu. Þannig
sé ég þetta fyrir mér. Reyndar held
ég að þessi barátta sé fyrir löngu
töpuð og að ekkert sé fyrir dyrum
annað en stórkostleg fækkun á
plöntuúrvali í flóru Íslands eða
hvað?
Á mínum vörum brennur sú
spurning hvort við getum eitthvað
gert? Eða hvort einhver vilji sé til
að gera eitthvað? Sjálfur er ég
þeirrar skoðunar að lúpína henti alls
ekki hvar sem er. Þar sem gróður er
fyrir, einkum lágróður, á lúpínan
ekkert erindi því hún kæfir allan
lággróður þar sem hún fer yfir. Það
getur vel verið að á einhverjum
tímapunkti víki hún til hliðar og
hleypi öðrum gróðri að. En eftir sit-
ur spurningin hvaða gróður það
verði og einkum og sér í lagi hvort
það verði jafn fjölbreyttur gróður og
áður var?
Ég óttast að við séum að komast á
þann stað að eiga ekki afturkvæmt
með óvarlegheitin okkar. Við höfum
ekki gætt nógu vel að því hvar við
hleypum lúpínu af stað og hefðum
þurft að sýna í þeim efnum fyrir-
hyggju sem við höfum ekki gert.
Greinarhöfundur kallar eftir því að
honum fróðari menn láti í sér heyra
um hvað skuli til bragðs taka. Eru
einhverjir möguleikar í stöðunni?
Eftir Sigurþór
Charles
Guðmundsson
» Við höfum ekki gætt
nógu vel að því hvar
við hleypum lúpínu af
stað og hefðum þurft að
sýna í þeim efnum fyrir-
hyggju sem við höfum
ekki gert.
Sigurþór C
Guðmundsson
Höfundur er endurskoðandi og
áhugamaður um íslenska flóru.
sigurthorgudmundsson@gmail.com
Lúpína hvað?
Kröftug Lúpínubreiður í Reykjavíkurborg.