Morgunblaðið - 31.07.2019, Side 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. JÚLÍ 2019
577 5757 | www.igf.is | igf@igf.is
ERT ÞÚ AÐ FARA Í
FRAMKVÆMDIR?
Fyrir nánari upplýsingar,
við söludeild okkar í síma 577 5757
Við bjóðum upp á margar stærðir
af opnum og lokuðum
krókagámum
til leigu
hafið samband
Þegar þessi grein
er rituð er Sjálfstæð-
isflokkurinn að mæl-
ast með 19% fylgi á
landsvísu og Fram-
sóknarflokkurinn
með 8,5%. Ábyrgðin
liggur alfarið hjá for-
ystusveit flokkanna
tveggja. Traust er
mikilvægt í stjórn-
málum en traust er
ekki sjálfgefið og eins og segir í
góðri vísu þá hefnist þeim sem
svíkur sína huldumey. Það var þó
annað sem vakti athygli mína, fyrir
utan það að Miðflokkurinn er að
mælast nokkuð sterkur, og það er
að fjórflokkurinn svonefndi mælist
aðeins með 50,7% fylgi.
Áður en við höldum lengra skul-
um við staldra við við nokkrar blá-
kaldar staðreyndir. Í Svíþjóð eru
Svíþjóðardemókratarnir þriðji
stærsti stjórnmálaflokkurinn á
þingi með um fimmtung atkvæða. Í
Finnlandi eru Sannir Finnar annar
stærsti flokkurinn og aðeins hárs-
breidd (hálfu prósentustigi) frá því
að verða stærsti flokkurinn. Í Nor-
egi hefur Framfaraflokkurinn ver-
ið leiðandi afl um nokkurt skeið. Í
Þýskalandi er stærsti stjórnarand-
stöðuflokkurinn og þriðja stærsta
stjórnmálaaflið AfD eða Annar
valkostur fyrir Þýskaland. Brexit-
flokkurinn varð stærsti flokkurinn
í nýliðnum kosningunum til Evr-
ópuþingsins. Árið 2016 var hin
franska Le Pen talin næstvalda-
mesti þingmaðurinn á Evrópuþing-
inu á eftir sjálfum þingforsetanum
Martin Schultz. Gleymum ekki
Trump. Jafnaðarmenn hafa líklega
fengið ör á hjartað til frambúðar
eftir hans kosningasigur.
Ég nefndi þessi dæmi ekki að
ástæðulausu en allt voru þetta
dæmi um pólitískar afleiðingar
þess að stjórnmálamenn hinna rót-
grónu stjórnmálaflokka neituðu að
horfast í augu við raunveruleikann
og gerðu óumbeðna umrótsstefnu
að grunnstefi sínu. Svo þegar ein-
staka kjósendur gagnrýndu var
gengið fram með hroka og yfirlæti.
Það er ekki að ástæðulausu að
hroki telst dauðasynd í Biblíunni.
Það er margt sem bendir til þess
að forystusveit Sjálfstæðisflokks-
ins sé að missa tengsl við kjós-
endur og treysti á Guð og lukkuna
í hvert sinn sem gengið er til kosn-
inga. Flokkurinn er aðeins brot af
því sem hann var en á árunum
1930-2006 var flokkurinn með
50,4% meðalfylgi hér í borginni.
Í umræðunni um þriðja orku-
pakkann hefur verið gengið hart
að okkur flokksmönnum og við
vændir um að vera einangrunar-
sinnar eða gamalmenni því við
teljum að hin íslenska orkustefna
hafi reynst þjóðinni vel, þ.e. að hið
opinbera eigi virkjanir og útvegi
ódýra raforku til fyrirtækja og
landsmanna.
Margir góðir félagar hafa hætt í
flokknum í kjölfarið af þeirri ein-
földu ástæðu að þeim var misboðið.
Mikill missir er að þeim öllum og
starfið innan flokksins verður leið-
inlegra án þeirra. Við skulum vona
að forystumenn séu farnir að gera
sér grein fyrir því að orkupakk-
anum fylgja pólitískar afleiðingar.
Í raun er staðan orðin sú að ef
menn sjá ekki að sér og hætta al-
farið við innleiðingu þriðja orku-
pakkans gætu menn
verið að festa í sessi
alvarlega og djúpa
stjórnarkreppu. Þeir
stjórnmálamenn sem
hafa hátt á samfélags-
miðlum og tala um ein-
hverslags samevr-
ópska ábyrgð í hvert
sinn sem Brussel
sendir okkur einhverja
lagaflækju verða að
hafa þetta í huga. Það
er ábyrgðarleysi að
ganga svo fram af kjósendum að
þeir kjósa yfir sig stjórnarkreppu.
Fleiri mál koma upp í hugann en
öll eiga það sameiginlegt að upp-
runi þeirra á heima í umrótsöflum.
Því má halda á lofti, þar sem
nær allir stjórnmálamenn segjast
„frjálslyndir“ nú til dags, að and-
stæða íhalds er umrót en andstæða
frjálslyndis er stjórnlyndi. Það að
vera íhaldsmaður er ekkert annað
en að vilja halda í það sem reynst
hefur vel og menn geta auðvitað,
eins og Jón Þorláksson, verið
frjálslyndir íhaldsmenn. Sú gildis-
eyðing sem talað er fyrir með af-
námi helgidaga, afnámi manna-
nafnahefðar sem er einstök á svo
marga vegu, óvirðingu gagnvart
lífsrétti barns og fleiri sambæri-
legum málum er auðvitað ekkert
annað en umrót. Grunnhyggin
stefna um landamæralausan heim
er það einnig og virðist komin
langleiðina með að senda hinn
frjálsa heim í átt að stjórnlyndi og
pólitískri skálmöld.
Það er mjög mikilvægt fyrir
okkar fámennu og herlausu þjóð að
hafa öflugar landvarnir í löggjöf
okkar. Þetta vissu leiðtogar okkar
á síðustu öld. Það voru hinir frjáls-
lyndu íhaldsmenn í forystusveit
Sjálfstæðisflokksins sem mörkuðu
þá stefnu að hið opinbera ætti
virkjanir og útvegaði ódýra raf-
orku til fyrirtækja og landsmanna.
Sú stefna reyndist farsæl. Það var
líka Sjálfstæðisflokkurinn sem
setti í lög að aðeins íslenskir rík-
isborgarar mættu kaupa hér fast-
eignir og jarðir. Það var til þess að
koma í veg fyrir að þjóðin myndi
hægt og rólega enda undir kúg-
unarvaldi erlendra kaupa-héðna.
Fyrir utan það þá getur óhóf og
ólög í þeim málaflokki valdið slíkri
verðbólu að jarðakaup verða að-
eins á fárra forræði.
Nú liggur fyrir að erlendur
kaupsýslumaður hefur keypt upp
eitt prósent af landinu okkar og
gæti með klinki í vinstri vasa
auðveldlega keypt upp annað pró-
sent. Sofandaháttur, græðgi eða
aðrar dauðasyndir Biblíunnar í
þeim málaflokki eru ekki boðlegar
og Alþingi þarf að bregðast við
strax. Umrótsöfl mega ekki ráða
ferðinni í þessum málaflokki. Ekki
nema að ætlunin sé að gera Íslend-
inga að eignalausum indíánum í
eigin landi.
Pólitísk skálmöld
Eftir Viðar
Guðjohnsen
Viðar Guðjohnsen
» Við skulum vona að
forystumenn séu
farnir að gera sér grein
fyrir því að orkupakk-
anum fylgja pólitískar
afleiðingar.
Höfundur er lyfjafræðingur og
sjálfstæðismaður.
„Búum öldruðum
áhyggjulaust ævi-
kvöld.“ Hljómar fal-
lega og ég sé fyrir mér
vel búið dvalar- og/eða
hjúkrunarheimili, þar
sem aldraðir geta not-
ið sín eftir mætti og
haldið reisn sinni síð-
ustu árin. Það er flest-
um ljóst sem upplifa
að eiga háaldraða for-
eldra sem eru slitin,
veikburða, komin í hjólastól, því
fæturnir bera þau ekki lengur, kom-
in með heilabilun og ófær um að
hugsa um sig sjálf, að það sem bíður
þeirra er ekki eftirsóknarvert. Það
er, ef djúpt er hugsað, hörmulegt og
svo skammarlegt að ég hreinlega á
ekki til aukatekið orð. Eftir að hafa
fylgst með umræðu um stöðu
öldrunarþjónustu og þá kosti sem í
boði eru fyrir aldraða þegar halla
fer undan fæti heilsufarslega fær
maður kalda gusu í andlitið. Það að
upplifa á eigin skinni eða á for-
eldrum sínum er þyngra en tárum
taki. Að sjá og heyra að það sem
verið hefur til umræðu um þessi mál
er dagsatt, það fékk ég að upplifa í
dag. Fólkið sem byggði upp landið
okkar Ísland, fólkið sem fæddist
upp úr aldamótunum 1900 og fram
eftir öldinni og þau sem fæddust
fyrir seinna stríð. Þau sem enn lifa
af kynslóðinni sem fæddist upp úr
1930, og eiga við heilsubrest að
stríða, þeim er ekki
gert hátt undir höfði
þegar kemur að því að
þau þurfa að komast á
hjúkrunarheimili. Nei
aldeilis ekki! Mamma
vill komast á
hjúkrunarheimili því
hún treystir sér ekki
til að vera heima leng-
ur. Hún getur ekki séð
um sig sjálf og er kom-
in með heilabilun. Til
að komast inn á áður-
nefnt heimili þarf að
vera helst alveg ósjálf-
bjarga líkamlega og andlega, þ.e.
heilabilaður eða annað hvort. Ég
var að springa úr reiði og sorg þeg-
ar fjölskyldufundinum með for-
eldrum mínum og öldrunarteymi
því sem sér um mál mömmu lauk.
Allar upplýsingar um stöðu mála
voru greinargóðar og faglegar en
alveg skýrt að hún ætti nánast enga
von um að komast inn á hjúkrunar-
heimili á næstunni. Það væri hægt
að sækja um færni- og heilsumat en
hún fengi örugglega neitun um vist
á þar til gerðri stofnun. Ástæðan
meðal annars: Jú, pabbi, sem er að
verða níræður, hann keyrir enn þá,
sækir björg í bú og hefur séð um
mömmu síðustu tvö árin, af veikum
mætti en eljusemi. Hann er sjálfur
orðinn slitinn, máttfarinn, dettinn,
farinn að gleyma og ekki í stakk bú-
inn líkamlega til að sinna svo mikilli
umönnun og hvað þá að vera ríg-
bundinn, því hún mamma getur ekki
verið ein. Hún fær böðun einu sinni
í viku, sendan mat heim daglega,
sjúkraþjálfun heim vikulega og þrif
tvisvar í mánuði að ógleymdum
öryggishnappinum. Pabbi er sem sé
of sjálfbjarga og á bara að redda
þessu! Þar sem mamma kemst ekki
lengur hjálparlaust á salernið og
þarf þangað tvisvar til þrisvar á
nóttu, þá má leysa það vandamál
með því að skella á hana bleyju yfir
nóttina. Það er ekki ofsögum sagt
að tvisvar verður gamall maður
barn. Ég, sem haldin er langvinnum
heilasjúkdómi, PD, kem til þeirra
daglega og þá þarf ekki að splæsa á
þau innliti kvölds og morgna. Málið
leyst, eða? Nefnd sem velur úr þá
sem fá inni á hjúkrunarheimilum
reiknar út hvernig sá einstaklingur,
sem um vistunina sækir, skorar á
færni- og heilsumatinu. Það er því
að mínum skilningi reikningsdæmi
sem sker úr um hversu hjálparþurfi
hún er. Það hefur verið vitað mál
síðasta áratuginn hið minnsta að
það hefur fjölgað mikið í hópi aldr-
aðra. Við lifum lengur, sem þakka
má læknavísindunum, og á meðan
fækkar í hópi þeirra yngri því barn-
eignum hefur fækkað. Hvers vegna
hefur stjórnvöldum láðst að bregð-
ast við þessum breytingum í tíma?
Að undirbúa það sem koma skal
með forsjálni þannig að næg pláss
séu fyrir hendi þegar á þarf að
halda. Mönnuð starfsfólki sem væri
launað á mannsæmandi hátt svo
eftirsókn væri eftir þeim störfum
sem til falla á stofnunum fyrir
aldraða. En hvað verður nú um
mömmu? Verður hún útskrifuð og
send heim þar sem ástandið verður
alltof erfitt fyrir hana og ekki síður
pabba sem reynir að gera sitt besta
þar til hann getur ekki meira? Hans
lífsgæði verða verulega skert og
hann gæti þurft á þjónustu að halda
eins og mamma, ekki er það ódýr
lausn. Verður mamma sett í bið-
vistun á einhverri þeirra þriggja
stofnana sem eru í boði, á Vífils-
stöðum, Akranesi eða Borgarnesi?
Fær hún inni á hjúkrunarheimili í
sinni heimabyggð og á möguleika á
ævikvöldi með þokkalegri reisn? Ég
held að svarið verði nei. Sú lausn er
ekki í boði, því mamma er ekki
nægilega ósjálfbjarga, hún hefur
pabba sem er að verða níræður og
hann reddar þessu.
Búum öldruðum
áhyggjulaust ævikvöld
Eftir Sigrúnu
Jónsdóttur »Ég var að springa úr
reiði og sorg þegar
fjölskyldufundinum með
foreldrum mínum og öldr-
unarteymi því sem sér
um mál mömmu lauk.
Sigrún
Jónsdóttir
Höfundur er fyrrverandi söngkona.
mezzosopran@visir.is
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
ÞARFTU
AÐ LÁTA
GERA VIÐ?
Viðskipti