Morgunblaðið - 21.08.2019, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. ÁGÚST 2019
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður | Sími: 580 0110 | pon.is
skotbómulyftara
AG línan frá Manitou býður meðal
annars upp á nýtt ökumannshús
með góðu aðgengi og útsýni.
HANNAÐUR TIL AÐ
VINNA VERKIN
NÝ KYNSLÓÐ
• DSB stjórntakkar
• JSM stýripinni í fjaðrandi armi
• Stýrð stjórnun og hraði á
öllum glussahreyfingum
• Virk dempun á bómu
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Biðin er mjög óþægileg og mikil van-
líðan og óvissa í gangi þegar Arnar
Breki tekur köstin hér heima. Af
hverju er hann svona? Hvað er að?
Hvað er ég að gera rangt?“ spyr
Agnes Barkardóttir, móðir sjö ára
drengs sem beðið hefur greiningar
frá fjögurra ára aldri. Hún segir erfitt
að fá hvorki svör né verkfæri til þess
að bregðast við hegðun sonar síns. En
verra sé það fyrir Arnar, sem sé klár
strákur, að fá ekki þá hjálp sem hann
þarf á að halda.
,,Það eru mörg ár síðan við tókum
eftir því að eitthvað væri ekki eins og
þá átti að vera hjá Arnari. Við báðum
um skimun í leikskólanum fyrir
tveimur árum þegar hann var fimm
ára en nafn hans fór aftast í bunkann
eins og gengur. Við brugðum á það
ráð að fara með drenginn til Péturs
Lúðvígssonar barnataugasjúkdóma-
læknis, sem greindi hann með tou-
rette og þráhyggjuröskun,“ segir
Agnes, sem fagnaði því að fá loksins
einhverja greiningu, en Pétur tekur
ekki börn í ADHD-greiningu. Agnes
segir að leikskóli sem sonur hennar
var á í Hafnarfirði hafi brugðist vel
við, fengið inn aukastarfsmann og að-
stoðað soninn og foreldra sem best
hann gat. Aðra sögu sé að segja af því
þegar sonurinn fór í grunnskóla.
,,Við vorum búin að bíða í ár eftir að
ferlið færi í gang og ýta á eftir því að
drengurinn færi í þær skimanir sem
hægt væri til þess að komast að orsök
vanlíðunar hans. Þegar drengurinn
átti að byrja í grunnskóla kom í ljós að
ekki er tekið mark á öðrum grein-
ingum en frá Þroska- og hegðunar-
stöð,“ segir Agnes og bætir við að þau
hafi þurft að byrja upp á nýtt og bíða
eftir frumgreiningu skólasálfræðings,
en hún var gerð í vor og þá fyrst var
drengnum vísað í greiningu hjá
Þroska- og hegðunarstöð.
Engu barni á að líða svona
,,Við höfum ekkert heyrt frá
Þroska- og hegðunastöð en vitum að
biðin er löng. Það er óásættanlegt að
láta tímann líða og horfa á vanlíðan
drengsins. Við vorum farin að skoða
það að leita í einkageirann en vissum
ekki hvort það yrði tekið gilt,“ segir
Agnes. Hún segir að ef foreldrarnir
og skólinn fengju svör, upplýsingar
og greiningu gætu þau öll lagst á eitt
að veita drengnum hennar þá þjón-
ustu sem hann þurfi til að geta notið
hæfileika sinna og skólagöngu.
,,Ekkert barn á að þurfa að búa við
þá vanlíðan sem drengurinn minn býr
við. Upplifa það að enginn skilur hann
eða veit hvernig á að hjálpa honum í
gegnum ofsaköstin af þeirri einu
ástæðu að það vantar greiningu,“
segir Agnes, sem bendir á að ástandið
bitni á öllum heimilismönnum og
heimilislífið snúist að miklu leyti um
það hvernig ástandið sé á drengnum
þann daginn eða þá stundina.
„Klár strákur sem fær ekki hjálp“
 „Ekkert barn á að þurfa að búa við þá
vanlíðan sem drengurinn minn býr við“
Álag Halldór Halldórsson, Arnar Breki Halldórsson og Agnes Barkardóttir
hafa beðið í þrjú erfið ár eftir því að Arnar komist í greiningu.
„„Ég get ekki stjórnað mér, mig
klæjar í blóðið,“ segir sonur minn
við okkur foreldrana sem stöndum
vanmáttug hjá og höfum fá verkfæri
til þess að hjálpa honum. Hann þarf
að taka melatónín að læknisráði til
að geta sofnað. Annars tekur það
hann fjóra til fimm tíma, sem er
hrikalega erfitt fyrir fjögurra og
hálfs árs gamalt barn,“ segir móðir
drengs sem beðið hefur í nokkurn
tíma eftir greiningu.
Eftir að í ljós kom að drengurinn
þyrfti að bíða í allt að 18 mánuði eft-
ir greiningu á Þroska- og hegðunar-
stöð tóku foreldrarnir ákvörðun um
að leita til einkaaðila, þrátt fyrir
170.000 króna kostnað. Þegar
drengurinn fór í greiningu var hann
að fá köst þar sem hann varð stjórn-
laus og sofnaði á undarlegustu tím-
um því orkan var allt í einu búin.
Móðirin segir að faðir drengsins hafi
ekki tekið annað í mál en að dreng-
urinn, sem sé með ógreint ADHD,
fengi greiningu áður en hann byrj-
aði í skóla. Faðirinn vildi að dreng-
urinn fengi notið fyrsta ársins í skól-
anum á meðan beðið væri eftir
greiningu og þyrfti ekki hugsanlega
að upplifa sig öðruvísi eða heimskan.
„Við fórum með hann á Sól, sál-
fræðistofu, þar sem greiningin tók
rúma tvo mánuði. Í fyrsta tíma lá
nokkuð ljóst fyrir að drengurinn var
með ADHD og eftir fleiri viðtöl og
læknisskoðun var greiningin sú að
hann skoraði mjög hátt miðað við
ungan aldur bæði hvað varðar of-
virkni og athyglisbrest,“ segir móð-
irin, sem er ánægð með þjónustu
Sólar, þar sem nú er verið að skoða
hvaða hjálp drengurinn þurfi og
hvort lyfjagjöf komi til greina.
Móðirin segir að foreldrarnir fái við-
töl og þeim sé beint á foreldra-
námskeið fyrir foreldra barna með
ADHD.
Greiningin rosalegur léttir
„Það er rosalegur léttir að fá
greiningu. Nú er hann ekki lengur
óþekka barnið og við ekki vanhæfir
foreldrar. Nú vitum við af hverju
drengurinn hagar sér eins og hann
gerir og af hverju við getum ekki
haft stjórn á honum,“ segir móðir
drengsins og bætir við að starfsfólk
leikskóla hafi minnst á það fyrst við
tveggja ára aldur drengsins að hann
þyrfti að fara í greiningu áður en
hann færi í skóla. Hún segir dreng-
inn ekki hafa beint verið erfiðan í
leikskólanum en athyglisbrestur og
ofvirkni hafi hamlað þátttöku hans í
hópastarfi.
„Það var sótt um greiningu fyrir
hann um leið og hann varð fjögurra
ára en það er ekki hægt að sækja um
greiningu fyrr. Við erum með grein-
ingu í höndunum en það er eingöngu
vegna þess að við fórum á einka-
rekna stofu í stað þess að láta dreng-
inn okkar bíða í eitt til tvö ár í viðbót
í vanlíðan,“ segir móðirin, sem sér
fram á betri tíma.
Ástand Mikið er lagt á börn sem bíða greiningar og fjölskyldur þeirra.
Börnin bíða þess að geta notið sín og foreldrar bíða eftir verkfærum.
 „Ég get ekki stjórnað mér, mig klæj-
ar í blóðið“ segir drengur með ADHD
„Þetta er eina starfið sem hefði getað
dregið mig út úr Háskólanum,“ sagði
Ásgeir Jónsson, nýr seðlabankastjóri,
þegar hann tók við starfinu af Má
Guðmundssyni í gærmorgun.
Spurður hvers væri að vænta af
hagstjórn sagði Ásgeir að peninga-
stefna á Íslandi færi eftir stöðu ís-
lenska hagkerfisins. „Við höfum verið
að sjá hagkerfið hægja á sér, þó
kannski minna en margir höfðu spáð,
og því hafa vextir lækkað verulega,
bæði stýrivextir og langtímavextir,“
sagði Ásgeir og bætti við að stýri-
vaxtalækkanir gætu hæglega haldið
áfram.
Sameining Fjármálaeftirlitsins og
Seðlabankans sem tekur gildi um
áramót leggst vel í nýjan seðla-
bankastjóra og skyldi engan undra.
Ásgeir sat í nefnd um endurskoðun
peningastefnunnar sem lagði einmitt
þá sameiningu til. „Aðalmálið er að
það sé einn aðili sem ber ábyrgð á
fjármálastöðugleika í landinu,“ sagði
Ásgeir. alexander@mbl.is
Ásgeir tók við í Seðlabankanum
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Nýr stjóri Ásgeir Jónsson tók við embætti seðlabankastjóra af Má Guð-
mundssyni í gærmorgun. Hér sjást þeir ásamt Rannveigu Sigurðardóttur.
 Nýr seðla-
bankastjóri mætti
til starfa í gær
Heilbrigðisráðherra telur að
langir biðlistar barna eftir
greiningu og þjónustu vegna
ADHD og annarra raskana hjá
Heilsugæslu höfuðborgarsvæð-
isins gefi tilefni til að skoða
hverju sætir. Svandís Svavars-
dóttir segir að það sé í sam-
ræmi við sýn stjórnvalda að
styrkja heilsugæsluna til að
auka og bæta aðgengi að þjón-
ustunni. Það sé augljóslega ekki
að gerast í þessu efni.
Gyða Haraldsdóttir, forstöðu-
maður Þroska- og hegðunar-
stöðvar Heilsugæslu höfuð-
borgarsvæðisins, er ósátt við þá
sýn heilbrigðisráðherra að geð-
heilsuteymi heilsugæslustöðva
geti leyst vanda þeirra sem bíða
eftir sérhæfðri nánari greiningu
í öllum heilbrigðisumdæmum
landsins.
„Geðteymi eða sálfræðingar
hafa hingað til ekki sinnt nánari
greiningu á þroskaröskun hjá
börnum, ekki frekar en skóla-
sálfræðingar sem framkvæma
frumgreiningar og vísa svo
börnunum til okkar í þroska- og
hegðunarstöðina,“ sagði Gyða í
samtali sem birtist í Morgun-
blaðinu í gær.
Langir biðlistar
Nú eru 400 börn á biðlista og
biðtími getur orðið allt að 12-14
mánuðir. Gyða telur að ríkið eigi
að reka greiningarþjónustu fyrir
þessi börn. „Nei, það er það
ekki. Við viljum að fólk þurfi
ekki að bíða svona lengi. Til
þess verður skipulagið að vera
eins og best verður á kosið,“
segir Svandís þegar hún er
spurð hvort ásættanlegt sé að
bíða í rúmt ár eftir greiningu og
þjónustu. helgi@mbl.is
Telur skipu-
lagið þurfa
að vera gott
SVANDÍS SVAVARSDÓTTIR
Verkefni Svandís Svavarsdóttir
heilbrigðisráðherra.