Morgunblaðið - 21.08.2019, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. ÁGÚST 2019
Krani Hulunni af nafni nýs gámakrana Eimskips í Sundahöfn var svipt í gær og nefnist hann Straumur. Fór athöfnin fram að viðstöddum fjölda starfsmanna Eimskips.
Eggert
Fyrir liðlega tveim-
ur árum skrifaði ég
hér í Morgunblaðið
undir fyrirsögninni;
Ég er stoltur Íslend-
ingur og sagði meðal
annars:
„Ég hef alla tíð ver-
ið stoltur af því að
vera Íslendingur. Ég
er stoltur af sögunni,
menningunni, náttúr-
unni – hreykinn af því að tilheyra
fámennri þjóð sem hefur tekist að
varðveita tungumál sitt. Stoltur af
því hvernig afar mínir og ömmur og
síðar pabbi og mamma tóku þátt í
að leggja grunninn að einu mesta
velferðarríki heims. Stoltur af því
hvernig fyrri kynslóðir brutust út
úr gildru eins mesta fátæktarríkis
Evrópu, svo ég og aðrir sem á eftir
hafa komið geti notið velmegunar.“
Þetta viðhorf fer í taugarnar á
mörgum en einkum þeim sem líta
svo á að hugmyndin um þjóðríki –
um frjálst og fullvalda land – sé úr-
elt og eigi aðeins heima á ösku-
haugum sögunnar. Með sama hætti
virðist það vera eitur í beinum
margra sem háværastir eru um
nauðsyn þess að verja fullveldi
þjóðarinnar, að Íslendingar eigi
opin og frjáls samskipti við aðrar
þjóðir. Pólitískt fullveldi er hins
vegar merkingarlaust ef fjárhags-
legt frelsi þjóðar er ekki tryggt.
Trúin á þjóðríkið
Í júní 2016 samþykkti meirihluti
breskra kjósenda útgöngu Bret-
lands úr Evrópusam-
bandinu. Allar götur
síðan hefur verið reynt
að koma í veg fyrir að
niðurstaða í þjóðar-
atkvæðagreiðslu næði
fram að ganga. Öllum
ráðum hefur verið
beitt til að koma í veg
fyrir Brexit.
Elítan – andslits-
lausir embættismenn,
stjórnmálamenn og
fjölmiðlar – beggja
vegna Ermarsunds
hefur alltaf átt erfitt að sætta sig
við að almenningur taki aðrar
ákvarðanir en þær sem búið er að
viðurkenna sem hinar einu „réttu“.
Þess vegna var brugðist hart við
niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar. Þingmaður Verkamanna-
flokksins krafðist þess strax að
þingið hundsaði vilja meirihluta
kjósenda. Furðulostnir sérfræð-
ingar og fjölmiðlungar fóru í keppni
við að gera lítið út breskum al-
menningi – töluðu niður til kjós-
enda af hroka og yfirlæti. Gamla
fólkið hefði ráðið úrslitum og tekið
ákvörðun fyrir þá yngri. Ómennt-
aðir væru útgöngusinnar en há-
skólamenntað fólk styddi aðild
Bretlands að Evrópusambandinu.
Sem sagt: Gamlir og ómenntaðir
vita ekki hvað þeir gera. Ungt fólk
og háskólamenntaðir hafa burði til
að taka rétta ákvörðun fyrir land og
þjóð.
Theresa May tók að sér sem for-
sætisráðherra að leiða Bretland út
úr Evrópusambandinu. Lánleysi
hennar var algjört. Boris Johnson
hefur tekið við keflinu og stefnan er
skýr. Hann ætlar að tryggja að vilji
meirihluta kjósenda nái fram að
ganga og til þess þurfi ekki sam-
þykki eða uppáskrift frá Brussel.
Boris Johnson trúir á þjóðríkið
og mikilvægi fullveldis hverrar
þjóðar. Þess vegna barðist hann
fyrir útgöngu Bretlands úr Evrópu-
sambandinu og þess vegna leggur
hann áherslu á að vilji meirihluta
kjósenda nái fram að ganga. Um
leið og hann hafnar yfirþjóðlegu
valdi ESB hefur hann skýra sýn á
framtíð Bretlands utan ESB. Hann
ætlar að gera Bretland að efna-
hagslegu stórveldi á grunni frjálsra
viðskipta – fríverslunarsamninga –
ekki síst við þjóðir Evrópu, Banda-
ríkin og Kanada. Hann er sann-
færður um að til langrar framtíðar
séu tækifæri stærri og meiri utan
Evrópusambandsins en innan.
Hann ætlar að nýta fullveldi Bret-
lands í samstarfi við aðrar þjóðir.
Fríverslun
í Norður-Atlantshafi
Við Íslendingar höfum tryggt
fjárhagslegt fullveldi með sífellt
auknum samskiptum og opnum við-
skiptum við aðrar þjóðir. Þar skipt-
ir EES-samningurinn miklu en
einnig fjöldi fríverslunarsamninga
bæði beint við önnur lönd eða í
gegnum aðild okkar að EFTA.
Það er hlutverk íslenskra stjórn-
valda að fjölga tækifærum þjóðar-
innar en ekki fækka þeim. Aðild að
Evrópusambandinu fækkar mögu-
leikum okkar og þrengir þá valkosti
sem sjálfstæð þjóð þarf að eiga. Í
gegnum EES standa markaðir
ríkja Evrópusambandsins okkur
opnir og við höfum um leið fullt
frelsi til eiga viðskipti við aðrar
þjóðir með þeim hætti sem við
semjum um í tvíhliða samningum.
Allur heimurinn getur verið undir
enda er Ísland eitt opnasta hagkerfi
heims í vöruviðskiptum samkvæmt
úttekt Alþjóðaviðskiptastofnunar-
innar.
Í október 2010 setti ég fram þá
hugmynd að íslensk stjórnvöld ættu
að hafa frumkvæði að því að mynda
nýtt fríverslunarsvæði á norður-
slóðum, með þátttöku Noregs, Fær-
eyja, Grænlands, Kanada og
Bandaríkjanna auk Íslands. Það
blasir við að Bretland á að taka þátt
í slíku samstarfi eftir útgönguna úr
Evrópusambandinu. Aðild að ESB
hefði komið í veg fyrir slíkt sam-
starf.
Markmiðið er ekki aðeins að
mynda fríverslun heldur ekki síður
að búa til formlegan samstarfsvett-
vang um náttúruvernd og sameigin-
lega öryggishagsmuni. Samhliða
eigum við að vinna að því að löndin
sjö taki upp nána samvinnu á sviði
vísinda, rannsókna, lista, mennta og
menningar.
Afl leyst úr læðingi
Samstarf á norðurslóðum virðir
fullveldisrétt og sjálfstæði hverrar
þjóðar. Ég hef haldið því fram að
með slíku samstarfi verði ekki að-
eins til eitt mesta hagvaxtarsvæði
heims, heldur verði leyst úr læðingi
sameiginlegt afl þjóðanna á sviði
vísinda og náttúruverndar, að
ógleymdu lífskryddinu sjálfu – list-
um og menningu.
Áhugi þjóða heims – ekki síst
stórveldanna – á norðurslóðum hef-
ur stóraukist á undanförnum árum
og í því felast jafnt ógnanir sem
mikil tækifæri fyrir Ísland. Með því
að beita sér fyrir sjö þjóða sam-
starfi vinnst tvennt; tækifærin eru
nýtt og tekist er á við ógnanir í
samvinnu við vinaþjóðir.
Við Íslendingar höfum nýtt full-
veldisrétt okkar af skynsemi í sam-
starfi við aðrar þjóðir ekki síst með
þátttöku í Atlantshafsbandalaginu
en ekki síður með því að tryggja
greiðan aðgang að 500 milljóna
manna markaði í Evrópu í gegnum
EES-samninginn. Í samstarfi við
aðrar þjóðir höfum ekki fengið allt
fyrir ekkert og því þurft að gefa
eftir líkt og þær þjóðir sem við eig-
um samstarf við.
Samstarfsvettvangur frjálsra
þjóða við Norður-Atlantshaf getur
orðið öllum þjóðunum lyftistöng og
skotið mikilvægri stoð undir efna-
hagslegt sjálfstæði Íslands. Með
EES-samningnum og samvinnu
ríkjanna sjö á sviði viðskipta, menn-
ingar, umhverfis- og öryggismála,
eru tækifæri okkar Íslendingar nær
ótakmörkuð. Og fullveldið styrkist,
jafnt pólitískt og fjárhagslega.
Eftir Óla Björn
Kárason » Þetta viðhorf fer í
taugarnar á mörg-
um en einkum þeim sem
líta svo á að hugmyndin
um þjóðríki sé úrelt og
eigi aðeins heima á
öskuhaugum sögunnar.
Óli Björn Kárason
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins.
Alþjóðleg samvinna sem styrkir fullveldið