Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.05.1995, Side 13

Sveitarsjóðareikningar 1993
11
Fram kemur í yfirlitinu að hreyfingar á efhahagsliðum
sveitarfélaga voru að mestu í jafhvægi á árinu 1993. Þetta
kemur fram í því að tekjuhalli og verg lánsfjárþörf sveitar-
félaga voru svipaðar fjárhæðir eða um 5,6-5,7 milljarðar
króna. í þessu sambandi skal tekið fram að í allflestum
tilvikum eru fyrirtæki sveitarfélaga, þ.e. hitaveitur, rafveitur
og hafnarsjóðir ekki talin sem hluti af eiginlegum rekstri
sveitarfélaganna. Væru þessi fyrirtæki meðtalin hér myndu
lánaumsvif sveitarfélaga vera mun meiri en hér kemur fram.
Hér á eftir verður fjallað sérstaklega um tekjur, gjöld og
efnahag sveitarfélaga, bæði með tilliti til umsvifa þeirra í
heild og á hvem íbúa eftir stærð sveitarfélaga á sama hátt og
gert var hér að framan.
Tekjur sveitarfélaga 1993. Heildartekjur sveitarfélaga
námu um 9,2% af landsframleiðslu á árinu 1993. í krónum
talið lækkuðu tekjumar um tæpar 200 milljónir frá árinu á
undan eða um 4,4% að raungildi miðað við breytingu á
vísitölu framfærslukostnaðar.
Skatttekjur vom sem fyrr meginuppistaðan í tekjuöflun
sveitarfélaganna eða um tveir þriðju hlutar hennar. Er það
nokkm lægra hlutfall en hjá ríkissjóði. Beinir skattar vega
mun þyngra í tekjum sveitarfélaga en ríkissjóðs. Árið 1993
námu beinir skattar sveitarfélaga um 60% af skatttekjum
þeirra og hefur það hlutfall verið tiltölulega stöðugt um
árabil. Hlutdeild beinna skatta hefur verið um fimmtungur
af heildarskatttekjum ríkissjóðs. Sveitarfélög hafa einnig
tekjur af ýmiss konar starfsemi og fá framlög frá öðrum bæði
til rekstrar og íjárfestingar, einkum frá ríkissjóði vegna
hlutdeildar í kostnaði af sameiginlegri starfsemi. Tekjur
sveitarfélaganna og skipting þeirra er sýnd í 5. yfírliti.
5. yfirlit. Tekjur sveitarfélaga 1992-1993
Summary 5. Local government revenue 1992-1993
Millj. króna á verðlagi hvers árs Million ISK at current prices Hlutfallstölur, % Percentage
1992 1993 1992 1993
Heildartekjur 37.924 37.731 100,0 100,0 Total revenue
Skatttekjur 26.354 25.484 69,5 67,5 Tax revenue
Beinir skattar 15.441 15.636 40,7 41,4 Direct taxes
Útsvör 15.441 15.636 40,7 41,4 Municipal income tax
Óbeinir skattar 10.913 9.848 28,8 26,1 Indirect taxes
Fasteignaskattar 4.495 4.694 11,9 12,4 Real estate tax
Jöfnunarsjóður sveitarfélaga 1.035 1.026 2,7 2,7 Municipal Equalization Fund
Aðstöðugjöld 4.970 3.692 13,1 9,8 Business tax
Aðrir óbeinir skattar 413 436 1,1 1,2 Other
Þjónustutekjur 6.985 8.023 18,4 21,3 Service revenue
Vaxtatekjur 856 846 2,3 2,2 Interest
Tekjur til fjárfestingar 3.059 3.364 8,1 8,9 Capital transfers received
Ýmsartekjur 670 14 1,8 0,0 Miscellaneous
Hlutur einstakra tekjustofna í heildartekjum sveitarfélaga
hefur verið tiltölulega stöðugur frá árinu 1990 en það ár
breyttist hann talsvert frá árinu 1989. Þá breytingu mátti
rekja til lagasetningar sem fól í sér breytta verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga sem tók gildi frá ársbyrjun 1990. Á
níunda áratugnum breyttist samsetning tekna sveitarfélaganna
lítils háttar. Skýrastþærbreytingareinkum afbreyttri verka-
skiptingu milli ríkis og sveitarfélaga, skerðingu ríkisins á
lögbundnum framlögum til Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga og
að tekið var upp staðgreiðslukerfi við innheimtu tekjuskatts
einstaklinga í ársbyrjun 1988.
Með lögum nr. 113/1992 um breytingu á lögum nr. 90/
1990 um tekjustofha sveitarfélaga, var aðstöðugjald sem
tekjustofn sveitarfélaga fellt niður frá ársbyrjun 1993.
Samkvæmt lögunum var sveitarfélögum bætt tekjutapið
með sérstöku framlagi úr ríkissjóði sem nam 80% af álögðu
aðstöðugjaldi gjaldaárið 1993. Afþessum 80% runnu 78%
beint til sveitarfélaganna og 2% til Jöfnunarsjóðs. Áhrif
lagabreytingarinnar koma glöggt fram í 5. yfirliti.
í 6. yfirliti eru sýndar þjónustutekjur sveitarfélaga og
framlög frá öðrum til fjárfestingar þeirra með hliðsjón af því
hvemig þessar tekjur hafa komið inn og gengið upp í útgjöld
sveitarfélaga til hinna ýmsu málaflokka.