Vinnumarkaður - 01.10.1994, Blaðsíða 15

Y firlit yfir helstu niðurstöður
13
1. Yflrlit yfir helstu niðurstöður
I þessum kafla verður íjallað um nokkrar helstu niðurstöður
skýrslunnar. Nánari skýringar á hugtökum eru í greinargerð
um aðferðir og hugtök í kafla 9.
Talnaefninu, einkum töflum í kafla 4, má í grófum
dráttum skipta í þrennt. 1. Töflur sem ná til allra sem eru á
vinnualdri, þ.e. 16-74 ára. 2. Töflur sem ná aðeins til
starfandi fólks. 3. Töflur sem aðeins ná til atvinnulausra.
Textinn hér á efitir fylgir þessari flokkun að mestu leyti. Til
hagræðis fyrir lesendur er tilvísun í töflur eða myndir með
fyrirsögn hverrar málsgreinar.
1.1 Mannfjöldinn 16-74 ára
Atvinnuþátttaka alls og eftir kyni. Töflur 3.1,4.1. Myndir
2.1-2.4
I vinnumarkaðskönnunum 1991-1993 mældist atvinnu-
þátttakan á bilinu 81-82%. Atvinnuþátttakan virðist hafa
aukist lítillega írá árinu 1991 til 1992 en minnkað að nýju
1993. Þessi ár var atvinnujrátttaka karla á bilinu 86-88% en
kvenna á bilinu 74-77%. A árinu 1993 dróst atvinnuþátttaka
karla saman miðað við fyrri ár en atvinnuþátttaka kvenna
jókst á hinn bóginn nokkuð á árinu 1993 miðað við fyrri ár.
Þetta jafngildir því að á vinnumarkaði hafi verið 140.500 -
144.200 einstaklingar á þessu árabili, þar af 76.200 - 77.200
karlar en 64.300 - 67.000 konur. A sama tíma jókst
atvinnuleysi úr 1,9% á árinu 1991 í 5,3% á árinu 1993. Það
jafngildir því að atvinnulausum hafi fjölgað úr 3.600 árið
1991 í 7.600 manns á árinu 1993.
Samanburður við önnur lönd. Tafla 8.1
Á alþjóðlegan mælikvarða er atvinnuþátttaka mjög mikil á
íslandi. Árin 1991-1993 varhún alls um 81%-82%. Á sama
tímabili var hún lítið eitt meiri í Svíþjóð en minni á öðrum
Norðurlöndum. Hér á landi var atvinnuþátttaka karla þetta
árabil svipuð eða meiri en í Svíþjóð, Noregi og Ástralíu, en
nokkru minni en í Bandaríkjunum. Aðeins í Svíþjóð var
atvinnuþátttaka kvenna meiri en hér á landi á þessu sama
tímabili. Atvinnuleysi á Islandi var minna en samanburðar-
löndunum á árunum 1991-1993.Þaðj ókst í öllum löndunum.
Hlutfallsleg aukning var einna mest í Svíþjóð, Finnlandi og
á íslandi en minnst í Bandaríkjunum.
Atvinnuþátttaka eftir aldri. Töflur 4.1, 4.5
Atvinnuþátttaka vex fram um miðjan aldur en minnkar eftir
það. Atvinnuþátttaka karla nær hámarki á aldursskeiðinu
35-54 ára, 97-99%, en hjá konum er atvinnuþátttaka mest á
aldursskeiðinu 45-54 ára eða 89-91%. í aldurshópnum 16-
24 ára er atvinnuþátttaka kvenna nánast sú sama og hjá
körlum. Efitir 24 ára aldur skilur mjög á milli atvinnuþátttöku
kynja. Á aldrinum 25-34 ára fór atvinnuþátttaka karla yfir
95% á tímabilinu 1991-1993 en atvinnuþátttaka kvenna á
sama aldursskeiði var 75-82% þetta árabil. Þetta verður
helst skýrt með ijölda bama á heimili. Séu böm á heimili er
atvinnuþátttaka kvenna minni en ef engin eru, eða 81-82%
á móti 91-92%. Atvinnuþátttaka kvenna minnkar einnig
með auknum bamaljölda á heimili. Þá skiptir aldur bama
máli. Sé bam yngra en 7 ára á heimili er atvinnuþátttaka
kvenna minni en ef yngsta bam er 7 ára eða eldra.
Atvinnuþátttaka eftir hjúskaparstétt. Tafla 4.4
Hjúskaparstétt virðist ekki hafa mikil áhrif á atvinnuþátttöku,
en þar virðist aldur og kyn ráða meiru. Þó er nokkur munur
efitir kynjum. Atvinnuþátttaka karla er mismikil eftir hjú-
skaparstétt en lítill munur er á atvinnuþátttöku kvenna eftir
hjúskaparstétt. Af körlum í sambúð eða hjónabandi eru 97-
98% á vinnumarkaði á móti 89-97% ógiftra eða áður giftra
karla. Töflur sem greina atvinnuþátttöku eftir hjúskaparstétt
ná aðeins til aldurshópsins 25-64 ára. Sá háttur er hafður á
til þess að minnka áhrif aldurs á greininguna enda eru 16-24
ára íj ölmennastir í hópi ógiftra og 6 5 ára og eldri Ij ölmennastir
í hópi áður giftra.
Atvinnuþátttaka eftir búsetu. Tafla 4.2. Mynd 2.3
Atvinnuþátttaka í kaupstöðum og bæjum utan höfuðborgar-
svæðisins virðist vera nokkru meiri en annars staðar á
landinu, eða 82-84% á móti 80-81%. Atvinnuþátttaka í
minni sveitarfélögum utan höfuðborgarsvæðisins virðist
hafa dregist nokkuð saman milli áranna 1991 og 1993.
Atvinnuþátttaka eftir menntun. Tafla 4.3. Mynd 2.4
Greining atvinnuþátttöku eftir menntun sýnir meiri atvinnu-
þátttöku með aukinni menntun.Árin 1991-1993 varatvinnu-
þátttaka 75-76% meðal fólks með grunnmenntun, um 85%
hjá þeim sem höfðu aflað sér starfs- og framhaldsmenntunar
og 95-96% hjá háskólamenntuðu fólki. Þessi munur eftir
menntun mælist hjá báðum kynjum.
Atvinnuþátttaka skólanema. Tafla 4.6
Milli 42-45% námsfólks vinnur með námi. Algengara er að
konur vinni með námi en karlar, einkum á aldursskeiðinu
16-24 ára. Meðalvinnustundafjöldi karla er þó meiri en
kvenna. Vinna með skóla er nokkuð árstíðabundin.
Atvinnuþátttaka námsfólks er að jafnaði meiri í nóvember
en í apríl.
Aðaliðja. Töflur 4.1, 4.53-4.56
Aðaliðju fólks má gera gleggri skil með þvi að setja mörk
atvinnuþátttöku við 12 klst. eða fleiri á viku í stað einnar
klst. á viku eins og alþjóðleg skilgreining gerir ráð fyrir.
Þessi breytta viðmiðun veldur því að færri á aldursbilinu 16-
24 áraog færri konurreiknasttil vinnuaflsins. Heildaratvinnu-
þátttaka reiknast 78% í stað um 81%, atvinnuþátttaka
kvenna reiknast 70-71% í stað 75-76% og atvinnuþátttaka
16-24 ára fólks reiknast 54-58% í stað 65-67%.
1.2 Starfandi
Fjöldi starfandi fólks. Töflur 4.1-4.41.
Heildaríjöldi starfandi fólks stóð í stað á árunum 1991-
1993. Alls voru starfandi milli 136.600 og 136.900 manns.
Starfandi körlum fækkaði úr 74.500 árið 1991 í 73.300 árið
1993 en konum fjölgaði úr 62.400 í 63.300 á sama tíma.
Þessar breytingar eru þó of litlar til að fullyrða um þær með
vissu.