Fréttablaðið - 15.10.2019, Síða 18

Konur eignast
börn seinna í dag
en áður þekktist.
Lífsstíllinn hefur
breyst og konur
kjósa að mennta
sig áður en þær
fara út í barn-
eignir. Líffræði-
lega er þó best
að fæða börn
upp úr tvítugu.
Það er ekki bara á Íslandi sem fæðingaraldur hefur hækkað heldur alls staðar í hinum
vestræna heimi. Í Asíu hefur
fæðingum fækkað umtalsvert sem
þykir áhyggjuefni. Ekki er gott
þegar þjóðir eldast og yngra fólki
fækkar. Nýjar rannsóknir sýna að
hættan á ýmsum fylgikvillum og
fósturláti á meðgöngu og í fæðingu
eykst eftir því sem konur eldast.
Sömuleiðis er meiri hætta á að
konan fæði andvana barn. Lífsstíll-
inn er því á skjön við líffræðina,
segir sænskur prófessor.
Meiri áhætta hjá eldri konum
Kona sem fæðir fyrsta barn yfir
þrítugt er í 25% meiri hættu á
fósturláti en kona sem er um
tvítugt. Hættan eykst enn meira
þegar konur verða 35 ára og eldri.
Einnig aukast líkur á vandamálum í
grindarbotni og fyrirburafæðingu.
Að auki eru konur yfir þrítugu
lengur að jafna sig eftir fæðinguna
en mæður á tvítugsaldri.
„Rannsóknir sýna að frá líf-
fræðilegu sjónarmiði er hag-
kvæmast að fæða börn um tvítugt,
sérstaklega þegar um er að ræða
fyrsta barn. Það eykur hættu á
alvarlegum fylgikvillum að bíða,“
segir Ulla Waldenstrøm, prófessor
við Karolínsku stofnunina í Sví-
þjóð. Greinin birtist á forskning.
no.
Neikvæðari
meðgöngureynsla
Ulla hefur rannsakað fæðingar-
aldur í Svíþjóð og Noregi. Niður-
stöðurnar sýna að það eru tengst
á milli fæðingaraldurs og fylgi-
kvilla á meðgöngu. Að auki sýnir
rannsókn frá Royal College of
Obstetrics and Gynecology að
ungar konur eiga auðveldara með
að verða barnshafandi og takast
betur á við svefnleysið en konur
eldri en 30 ára. Þá sýnir önnur
rannsókn sem framkvæmd var í
Noregi að nýbakaðar mæður sem
eru 32 ára og eldri hafa neikvæðari
meðgöngu- og fæðingarreynslu
en þær sem eru yngri. Þær eldri
töluðu oftar um kvíða á meðgöngu
og óskuðu frekar eftir keisara-
skurði heldur en þær sem eru
yngri. Vissulega er þetta þó ein-
staklingsbundið.
Fjárhagslega hagkvæmt
Þrátt fyrir þetta hafa konur sem
eiga sitt fyrsta barn elst á undan-
förnum árum. Meðaltal í Noregi
árið 2018 var 29,5 ár. Á tveimur
árum hefur þetta meðaltal hækk-
að um hálft ár. Mæður í höfuð-
borginni, Ósló, eru elstar en þar
er meðalaldur 31,5 ár. Þá er einnig
áhyggjuefni að konur eignast færri
börn. Árið 2018 fæddust 1.500
færri börn en árið 2017. Fæðingar
árið 2018 eru 20.000 færri en árið
1970, að sögn Önnu Eskild, pró-
fessors við háskólann í Ósló. Hún
telur að konur eignist færri börn
vegna þess að það sé fjárhags-
lega hagkvæmt. Það borgar sig að
bíða með barneignir, fá vel launað
starf og skapa sér réttindi áður en
kemur að barneignum. Einnig er
bent á að karlinn skipti líka máli
þegar kemur að frjósemi en hún
minnkar eftir 40 ára aldur hjá
þeim.
Anna bendir á Ungverjaland
og Pólland en þar fá barnmargar
fjölskyldur umtalsverðan skattaaf-
slátt sem er hvatning til barneigna.
Það er þó ekki einungis neikvætt
að eignast börn seinna. Rannsókn
frá Háskólanum í Árósum í Dan-
mörku sýnir að konur sem eignast
börn eftir 35 ára aldur eigi síður
í baráttu við hegðunarvandamál
barnanna þegar þau verða 7-11
ára. Vísindamenn telja að það sé
vegna þess að þroskaðar konur
með meiri menntun og öruggari
fjárhag ali börn sín upp við betri
aðstæður en þær sem yngri eru.
Þegar börnin urðu unglingar var
þó enginn merkjanlegur munur
á hegðun hvort sem móðirin var
eldri eða yngri.
Fækkun fæðinga á Íslandi
Frjósemi virðist hafa minnkað
mikið á Íslandi og konur sem fæða
fyrsta barn verða sífellt eldri.
Fjölgað hefur í hópi þeirra sem
eignast fyrsta barn yfir fertugt.
Í fyrra var meðalaldur frum-
byrja á Íslandi 28,2 ár samkvæmt
Hagstofu Íslands. Árið 2018 var
frjósemi íslenskra kvenna 1,707
börn á ævi hverrar konu og hefur
hún aldrei verið minni frá því að
mælingar hófust árið 1853. Árið
2017 var frjósemi 1,710 en það er
næstminnsta frjósemi sem mælst
hefur hér á landi, segir á síðu Hag-
stofunnar. Einnig kemur þar fram
að meðalaldur íslenskra mæðra
hækki jafnt og þétt. Frá byrjun
sjöunda áratugarins og fram yfir
1980 var meðalaldur frumbyrja
undir 22 árum en eftir miðjan
níunda áratuginn hefur meðal-
aldur farið hækkandi. Algengasti
barneignaaldurinn er á milli 25–29
ára. Á þessu aldursbili fæddust
109 börn á hverjar 1.000 konur
árið 2018. Fæðingartíðni mæðra
undir tvítugu var í fyrra 5,3 börn
á hverjar 1.000 konur. Það er afar
lágt í samanburði við tímabilið
1961-1965 þegar hún fór hæst, en
þá fæddust 84 börn á hverjar 1.000
konur undir tvítugu.
Frjósemi minnkar og
fæðingaraldur hækkar
Þótt konur séu líffræði-
lega best til þess fallnar
að eignast barn á milli
tvítugs og þrítugs hefur
fæðingaraldur hækkað
mikið í hinum vestræna
heima.
NORDICPHOTOS/GETTY
Elín
Albertsdóttir
elin@frettabladid.is
Kona sem fæðir
fyrsta barn yfir
þrítugu er í 25% meiri
hættu á fósturláti en kona
sem er um tvítugt. Hætt-
an eykst enn meira þegar
konur verða 35 ára og
eldri.
FERMINGARGJAFIR
Fimmtudaginn 15. mars gefur Fréttablaðið út
bráðsniðugt aukablað sem innheldur ótal
hugmyndir að fjölbreyttum fermingargjöfum.
Allir sem hafa fermst vita að dagurinn og ekki síst
gjarnar lifa í minningunni um aldur og ævi.
Tryggðu þér gott auglýsingapláss
í langmest lesna dagblaði landsins.
Upplýsingar hjá auglýsingadeild Fréttablaðsins í síma 512 5402
eða sendu okkur póst á netfangið serblod@frettabladid.is
Nán ri upplýsi ar um blaðið veitir
Jón Ívar Vilhelmsson markaðsfulltrúi Fréttablaðsins.
Sími 550 5654/ jonivar@frettabladid.is
VÖRUBÍLAR OG
VINNUVÉLAR
Veglegt sérblað Fréttablaðsins um vörubíla og
vinnuvélar ke ur út 25. október nk.
T yggðu þér gott auglýsingapláss
í langmest lesna dagblaði landsins.
6 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 1 5 . O K TÓ B E R 2 0 1 9 Þ R I ÐJ U DAG U R
1
5
-1
0
-2
0
1
9
0
5
:3
6
F
B
0
3
2
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
4
0
4
-1
E
E
4
2
4
0
4
-1
D
A
8
2
4
0
4
-1
C
6
C
2
4
0
4
-1
B
3
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
3
2
s
_
1
4
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K