Fréttablaðið - 26.10.2019, Blaðsíða 66

Kr i s t í n S i g u r ð a r -dóttir kennari býr á Húsavík og starfar þar í eldhúsi sjúkra-hússins en er stödd í miðborg Reykja-
víkur þegar fundum okkar ber
saman. „Ég er að rembast við að
rata um hin ýmsu hverfi, stundum
með hjálp gamals GPS-tækis sem
er ekkert nema óþægðin við mig en
ég bjarga mér,“ segir hún brosandi.
Fyrir utan að heilsa upp á vini og
vandamenn notar Kristín borgar-
ferðir til að kíkja í búðir, meðal
annars bókabúðir, því hún kveðst
óforbetranlegur bókaormur.
„Stundum gengur mér illa að
sofa á nóttunni og þá les ég. Ég nýti
hverja stund. Svo met ég hverja bók
í mínum huga, gef henni umsögn og
einkunn í lestrardagbók og er búin
að fylla nokkrar slíkar. Ég vil ekki
safna bókum í bókahillu, þar safna
þær bara ryki og eru mér til ama.
Þess vegna geymi ég bækurnar sem
ég hef lesið í lestrardagbókum og ef
ég vil lesa þær aftur sæki ég þær á
bókasafnið.“
Áhugann á bókum segist Kristín
hafa erft frá móður sinni. „Bóka-
safn lestrarfélagsins var heima hjá
okkur upphaf lega en svo fjölgaði
okkur börnunum svo það varð
ekki pláss fyrir það. En mamma las
allt sem kom út. Innansveitarkrón-
ikan var lengi á náttborðinu hjá
henni og ef hún hafði ekkert annað
að lesa greip hún hana. Hún hafði
enga aðra afþreyingu en lesturinn
og fannst alltaf notalegt að leggja sig
með bók. Ég vil lesa í rúminu líka.“
Móðir Kristínar var vestan af
Barðaströnd. „Mamma kom norður
í Þingeyjarsýslu, giftist og fór að eiga
börn. Heimilið var mannmargt svo
hún átti ekki heimangengt og fór
ekki vestur á sínar æskuslóðir í
sextán ár. Það var bara eins og hún
hefði komið frá Japan. Síminn var
líka eins og hann var, ekkert hægt
að tala um neitt persónulegt í hann,
því aðrir gátu hlustað á samtölin. Þá
var að halla sér að bókunum. Ég skil
vel útlendingana sem eru komnir
hingað í vinnu til okkar og eru með
heimþrá. Ég tek málstað þeirra.
Menningin er ólík milli svæða og
það er erfitt að vera langt frá sínu
fólki.“
Bókin oft það eina að hverfa til
Þingeyingnum Kristínu Sigurðardóttur er bókmenntaáhugi í blóð borinn. Hún er metnaðarfullur lesandi sem
heldur lestrardagbækur yfir það sem hún les og gefur hverri bók umsögn og stjörnur. Sjálf á hún sögu í smíðum.
„Stundum gengur mér illa að sofa á nóttunni og þá les ég. Ég nýti hverja stund,“ segir Kristín. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
Greinilegt er að Kristín lætur sér
fátt mannlegt óviðkomandi enda
kveðst hún alin upp við líf leg skoð-
anaskipti um þjóðfélags- og menn-
ingarmál. „Það var skápur í eld-
húsinu heima, þegar ég var barn,
sem ég faldi mig oft í þegar einhver
kom, þar gat ég fylgst með samræð-
um. Ég var frekar rekin í rúmið ef ég
var undir borði. Þegar fólkið hennar
mömmu kom að vestan í heimsókn
og aðeins var fengið sér í staup
– ekkert fyllerí samt – blossuðu
umræðurnar upp, meðal annars
um bókmenntir. Þá var skápurinn
í miklu uppáhaldi.“
Barnaskólinn brást
Kristín er fædd 1953 og uppal-
in í Reykjahverfi, rétt sunnan við
Húsavík. „Skógahlíð hét bærinn
minn. Við vorum sex systkinin og
ég yngst. Það voru tíu í heimilinu,
afi var þar og frændi minn líka,“
lýsir hún.
Þótt Þingeyingar séu þekktir fyrir
sína menningu finnst Kristínu hafa
vantað talsvert upp á metnaðinn í
barnaskóla sveitarinnar þegar hún
var þar. „Það var farskóli hjá okkur
sem þýddi að kennarinn fór milli
héraða. Við áttum að læra heima
þegar hann var við kennslu á Tjör-
nesi, samt var ekkert lagt upp úr því.
Kennarinn var sautján ára strákur
og það er ekki nóg að kennari sé
vel að sér, hann þarf líka að ná til
barnanna en þannig var það ekki í
þessu tilfelli. Svo fengum við hvorki
leikfimi- né tungumálakennslu,“
segir Kristín en bendir á að smæð
hafi háð litlum sveitarfélögum og
þau ekki haft bolmagn til að sinna
skyldum sínum gagnvart íbúum.
„Síðar sameinuðust nokkur sveitar-
félög um uppbyggingu skóla og eftir
það fengu nemendurnir menntaða
kennara.“
En Kristín fór í héraðsskólann á
Laugum þegar hún hafði aldur til.
„Það var alveg brekka að fara í ungl-
ingaskóla með þessa litlu undir-
stöðu sem ég hafði, sérstaklega í
sambandi við enskuna. Mér gekk
samt vel að læra og langaði mjög í
Samvinnuskólann á Bifröst en hún
kom svo snemma fyrsta stelpan mín
og þá fór ég bara að vinna í fiski á
Húsavík, með heimilisstörfum.“
Í nám eftir barnauppeldið
Menntunarþráin blundaði þó alltaf
í Kristínu og þar kom að hún fór í
frekara nám. „Það var einmitt elsta
stelpan mín sem sagði: „Mamma,
nú átt þú að fara í skóla, það er fullt
af konum í framhaldsskólanum og
ég sé alveg að þú átt heima í þeim
hópi.“ Það var brjálað að gera hjá
mér og allt í drasli, það fauk svo-
lítið í mig og ég svaraði: „Hvað
heldurðu að ég hafi tíma til þess?“
– fór út á snúru og fann að það var
einhver tuddi í mér. Þetta kom við
mig. Að lokum gerði ég þó eins og
hún sagði, fór í Framhaldsskólann
á Húsavík og það var æðislega
gaman, skemmtilegur hópur sem
ég var í. Svo lærði ég meira seinna,
fór í kennaranám við Háskólann
á Akureyri, hafði kompu þar en
keyrði líka á milli. Þá var ég fimm-
tug. Mér fannst mest gaman að
skrifa verkefnin, líður alltaf vel
fyrir framan tölvuna. Svo fór ég að
kenna en eins og mig grunaði hafði
ég ekki nógu sterka sjálfsmynd í
það og gekk ekki vel með krakkana
svo ég hætti f ljótlega. Þá fór ég að
vinna á skrifstofu en sinnaðist við
skrifstofustjórann svo ég fór bara
aftur í fisk. Núna er ég að vinna í
eldhúsinu á sjúkrahúsinu, þannig
að ég hef farið til baka í frumgrein-
arnar. En til að bæta mér það upp
andlega hef ég skrifað, meðal ann-
ars í Kvennablaðið, meðan það var
og hét. Hef alltaf verið skrifandi. Í
lesdagbókunum mínum þjálfast ég
í að hafa stílinn knappan og slíp-
aðan. Svo er ég með handrit sem
getur orðið bók, að minnsta kosti
fyrir börnin mín.“
Almennum lesendum vantreyst
Í einum af pistlum sínum í Kvenna-
blaðinu fjallar Kristín um lesenda-
verðlaun. Ég bið hana að lýsa þeirri
hugmynd. „Ég er ekki alltaf nógu
ánægð með hvernig verðlaunahafar
í bókmenntum eru valdir og finnst
oft hinum almenna lesanda vera
vantreyst. Mér þætti upplagt að
til dæmis á degi bókarinnar í apríl
fengju lesendur að velja bækur og
höfunda sem þeim féllu best.“
Spurð sjálf um íslenskan eftir-
lætishöfund og bestu bókina svarar
Kristín: „Það er enginn einn höf-
undur í uppáhaldi en Hallgrímur
Helgason og Vilborg Davíðsdóttir
eru á þeim lista. Líka Kristín Steins-
dóttir sem mér finnst að hefði mátt
fá verðlaun, eða að minnsta kosti
tilnefningar fyrir bækur sínar, til
dæmis fyrir bókina Ekki vera sár.
Ég er hrifin af Indjánanum hjá Jóni
Gnarr en Dísusaga Vigdísar Gríms-
dóttur er í fyrsta sæti, það er svo
mikið af mér í henni. Ég bý enn við
mína Gríms og tala rósamál vegna
þess að ég er af sömu kynslóð og
Dísa og fékk ekki það veganesti að
það þætti eðlilegt að ræða um erfiða
hluti. Fólk var svo gríðarlega lokað –
og er oft enn. Það var til dæmis alltaf
einhver leynd sem hvíldi yfir fólk-
inu mínu fyrir vestan og þegar ég fór
að grufla í ættfræðinni komst ég að
því að ég var í sjöunda lið frá Stein-
unni á Sjöundá en það mátti ekkert
ræða það. Það var stutt í skömmina
hjá afa mínum á Barðaströnd. Hann
var fæddur á sömu öld og atburðirn-
ir á Sjöundá gerðust og langamma
hans var sett á sveit eftir fangelsun
Steinunnar móður hennar. Kannski
kynntist hann þeirri konu og þekkti
sem barn.“
Kristín varð ekkja fyrir rúmu ári
og segir sorgina meðal þess sem
sé ekki til siðs að tala um eftir að
jarðarförin sé um garð gengin. „Ég
leyfi mér þó að hampa manninum
mínum í samtölum við fólk, minn-
ist oft á hann. Það er viss lækninga-
máttur fólginn í því að opna skápa,
ég er alveg búin að átta mig á því.
Samt er bókin oft það eina að hverfa
til.“
Suðurglugginn
Höfundur: Gyrðir Elíasson
Dagsetning: Júní 2013
Rithöfundur fær leigðan sumar-
bústað með von um betra gengi
við skáldsöguna sem hann er
að skrifa. Hann vill varðveita
hverfula tilveru og neitar að
tölvuvæðast í stað ritvélar.
Hann gerist einrænn og forðast
samskipti við ættingjana. Gyrðir
nær frábærlega að skapa hinn
algjöra hversdag með einmana-
leika og depurð.
Þér líður betur í Sloggi
TILBOÐ Á NÆSTA ÚTSÖLUSTAÐ
Sloggi Maxi 3 í pakka
2 6 . O K T Ó B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R30 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
6
-1
0
-2
0
1
9
0
4
:4
1
F
B
0
8
8
s
_
P
0
6
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
8
s
_
P
0
6
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
4
1
6
-D
1
C
C
2
4
1
6
-D
0
9
0
2
4
1
6
-C
F
5
4
2
4
1
6
-C
E
1
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
0
8
8
s
_
2
5
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K