Skessuhorn - 28.10.2015, Blaðsíða 25

MIÐVIKUDAGUR 28. OKTÓBER 2015 25
Írska listakonan Elaine Ní Cuana
er búsett á Akranesi ásamt manni
sínum. Hún opnaði nýverið mynd-
listarsýninguna Fornir fundir í lit,
í húsnæði Ásatrúarfélagsins. Sýn-
ingin verður opin út nóvember-
mánuð. ,,Ég var upp með mér þeg-
ar ég var beðin um að opna þessa
sýningu. Ásatrúarfélagið tók mér
opnum örmum og ég vona að þessi
sýning verði upphafið að fleirum.
Ég hef alltaf haft áhuga á víkingum
og þjóðsögum og langaði að ein-
beita mér að mínum áhugamálum.
Þetta viðfangsefni teygir arma sína
inn í menningarsögu margra þjóða
og þar á meðal minnar eigin og Ís-
lands,“ segir Elaine.
Fyrir fjórum árum síðan hóf hún
að einbeita sér að því að mála eft-
irlíkingar af gömlum munum sem
grafnir hafa verið upp af fornleifa-
fræðingum. ,,Þetta er liður í því að
stefna myndlist og fornleifafræði
saman. Flestir munir voru málað-
ir á öldum áður en eftirlíkingar af
þeim eru það yfirleitt ekki. Með því
að bæta við litum má ljá þeim aukna
merkingu,“ segir hún. „Það er mjög
áhugavert að draga upp þessa mynd
af fortíðinni því við höfum tilhneig-
ingu til að draga upp mjög hlut-
dræga mynd af henni.“
Þar sem Íslendingar séu flest-
ir kunnugir þjóðsögum og Íslend-
ingasögnum telur Elaine að flestir
sem skoði sýninguna muni þekkja
einhverja muni sem þar eru til sýn-
is. „Það er gaman að geta skapað
list sem fólk skilur. Mér finnst of oft
myndast gjá á milli listamannsins
og þeirra sem mæta á sýningarnar.
Listamenn eru of oft að skapa eitt-
hvað sem enginn annar skilur,“ seg-
ir hún.
Elaine kveðst helst einbeita sér að
tímabilinu frá sjöundu öld til þeirr-
ar tólftu við þessa listsköpun sína,
það sé sá tími í sögunni sem hún
hafi mestan áhuga á. „Ég er dálít-
ið nörd í því tímabili,“ segir hún og
hlær við. „En það er mikilvægt að
fást við eitthvað sem maður hefur
áhuga á. Áður fyrr varð ég oft uppi-
skroppa með hugmyndir en það er
liðin tíð. Að fást við eitthvað sem
maður elskar nærir hugann og gef-
ur manni aukna orku,“ bætir Elaine
við.
Mikilvægt að beina
athygli að því staðbundna
Áhugi Elaine á fornum tímum bar
hana eitt sinn á víkingahátíð í Dan-
mörku. Þar komst hún íslenskan hóp
sem kallast Rimmugýgur og heill-
aðist af fólkinu. Þar kynntist hún ís-
lenskum manni og flutti síðar með
honum til landsins og settust þau að
á Akranesi, þar sem hann er fæddur
og uppalinn. Eftir stutta dvöl í Hafn-
arfirði og Reykjavík eru þau kom-
in aftur upp á Skaga. „Akranes hent-
ar okkur fullkomlega, þetta er indæll
lítill svefnbær sem gengur á hraða
sem hentar okkur,“ segir hún létt í
bragði. „En síðan ég kom aftur hef
ég tekið eftir því hér eru gallerí, mat-
ar- og antíkmarkaðir um helgar og
búið að opna kaffihús,“ bætir hún við
og brosir. Einnig nefnir hún að bæði
hún og maðurinn hennar séu virkir
þátttakendur í víkingasamfélaginu og
þeim þyki vænt um að víkingafélagið
Hringhorni sé starfrækt á Akranesi.
„Innan víkingafélaganna eru fleiri
sem stunda á sambærilega listsköp-
un og ég, auk þess sem margir leggja
stund á gamalt handbragð eins og til
dæmis eldsmíði. Eldsmíði er deyjandi
handverk og við búum vel að eiga
smiðju hér á Akranesi,“ segir Elaine
og leggur áherslu á að verkefni líkt
og eldsmiðjuna verði að standa vörð
um. „Það er mjög mikilvægt að styðja
við bakið á staðbundnu handverki. Ef
ferðamannaiðnaðurinn er það sem
við viljum verður að beina athyglinni
að því staðbundna.“
Eini olnbogapípuleikari
landsins
Auk þess að vera myndlistamaður
er Elaine tónlistarmaður. Hún leik-
ur á „Uilleann Pipes“ eða „olnboga-
pípu“, írskt hljóðfæri skylt sekkjapípu
en frábrugðið að því leyti að lofti er
ekki blásið í gegnum hana heldur er
því pumpað, líkt og um físibelg sé
að ræða. Á 18. öld var olnbogapíp-
an fundin upp vegna þess að mönn-
um þótti of mikill hávaði í sekkjapíp-
unni til að hægt væri að leika á hana
innandyra. Hljóðfærið var því fund-
ið upp eingöngu til tónlistarflutn-
ings, en sekkjapípurnar hafa lengi
verið tengdar hernaði,“ segir hún.
Á olnbogapípuna leikur hún gömul
írsk þjóðlög og einhver íslensk. Hún
hefur meðal annars leikið í Akranes-
vita og Djúpavík. „Mörg þessara laga
eru mjög falleg og mér finnst hljóm-
ur hljóðfærisins hæfa þeim mjög vel,“
segir hún og aðspurð kveðst staðráð-
in í því að halda áfram að leika á oln-
bogapípuna. Þegar kemur að henni
er hún færasti olnbogapípuleikari
landsins. Ég er allavega sú eina á Ís-
landi sem spilar á hana,“ segir hún
og brosir. kgk
Hefur mikinn áhuga á víkingum og þjóðsögum
Elaine Ní Cuana, grá fyrir járnum.
Ljósm. Guðmann Þór Bjargmundsson.
Leikið á olnbogapípu á Byggðasafninu í Görðum.
Ljósm. Björn Lúðvíksson.
Pennagrein
Hverjir eru kostirnir í
hausaþurrkuninni?
Því verður ekki neitað að skrít-
in og sennilega fordæmalaus staða
er uppi í skipulagsmálum á Akra-
nesi. HB Grandi, sem nýlega tók
við rekstri Laugafisks, hefur ósk-
að eftir breytingu á deiliskipulagi
á Breiðinni. Með þeirri breyt-
ingu vill fyrirtækið sameina rekst-
ur Laugafisks undir einu þaki og
auk þess stórbæta vinnsluaðferð-
ir þannig að lyktarmengun af fisk-
þurrkun heyrir vonandi sögunni
til. Þessar fyrirhuguðu breyting-
ar eru að flestra mati löngu tíma-
bærar enda óumdeilt að betur hefði
mátt standa að vinnslunni í hönd-
um fyrri eigenda.
Þessar fyrirhuguðu breyting-
ar hafa þó mætt nokkrum mót-
byr, sérstaklega hjá sumum íbúum
á Neðri-Skaga sem búa í næsta ná-
grenni við núverandi vinnsluhús
Laugafisks. Í anda umræðuhefðar
okkar Íslendinga hafa stór orð fall-
ið en nokkuð hefur skort á umræðu
um þá kosti sem íbúar Akraness
standa frammi fyrir í þessu máli.
Einn kosturinn, sem nán-
ast aldrei hefur verið ræddur, er
hvað gerist ef bæjarstjórn Akra-
ness hafnar beiðni HB Granda um
áðurnefndar breytingar? Hvað tek-
ur þá við?
Því er til að svara að Laugafisk-
ur hefur vinnsluleyfi með núver-
andi húsakosti til 1. febrúar 2016.
Væntanlega verður óskað eftir end-
urnýjun þess vinnsluleyfis. Ekki er
ólíklegt að fallist verði á framleng-
ingu vinnsluleyfisins, svo sem gert
hefur verið áður, enda þarf afar
ríkar ástæður til þess að fella slíkt
vinnsluleyfi úr gildi. Þær ástæður
virðast þrátt fyrir allt ekki vera fyr-
ir hendi.
Annar möguleiki er sá að bæjar-
stjórn Akraness breyti deiliskipu-
lagi á þann hátt að fiskþurrkun
verði bönnuð á því svæði sem nú-
verandi fiskþurrkun fer fram á. Þá
kæmi hugsanlega upp sú staða að
Akraneskaupstaður þyrfti að kaupa
upp vinnsluhúsin ásamt því að
greiða fyrirtækinu bætur fyrir það
fjárhagstjón sem það yrði fyrir við
slíka lokun rekstrar. Ekki treysti ég
mér til þess að áætla þann kostnað
en hann er verulegur og mun meiri
en ég tel verjandi fyrir bæjarfélag-
ið. Að auki myndi talsverður fjöldi
starfa tapast.
Það er því kaldhæðni örlaganna
að verði komið í veg fyrir fyrirhug-
aðar skipulagsbreytingar mun það
í besta falli skila íbúum óbreyttu
ástandi en í versta falli miklum
kostnaði fyrir bæjarsjóð.
Það er því mjög áríðandi að íbú-
ar og kjörnir fulltrúar þeirra hafi
alla kosti í huga ásamt heildarhags-
munum bæjarfélagsins alls þeg-
ar kemur að endanlegri afgreiðslu
málsins. Yfirvegun er besta vega-
nestið þegar kemur að skipulags-
málum enda ekki tjaldað til einnar
nætur þegar að þeim málum kem-
ur.
Þráinn E. Gíslason
Höf. er fyrrverandi fulltrúi í
skipulagsnefnd Akraness
Menningarhátíðin Vökudagar hefst
á Akranesi á morgun, fimmtudag.
Um er að ræða árlegan viðburð en
hátíðin hefur verið haldin undanfar-
in ár í bænum og orðin af föstum lið í
menningarlífi Akurnesinga. Að sögn
Önnu Leif Elídóttur verður þó for-
skot á sæluna í kvöld, þegar rökkur-
tónleikarnir Upptaktur að Vökudög-
um verða haldnir á Bókasafni Akra-
ness. „Það eru þær Soffía Björg og
Lára Rúnars sem verða með kvenna-
tóna í bókasafninu. Við gerðum þetta
sama í fyrra, þegar ADHD lék fyr-
ir gesti á bókasafninu og þar mynd-
aðist lágstemmd og notaleg stemn-
ing,“ segir Anna Leif í samtali við
Skessuhorn. Hátíðin sjálf verður sett
á fimmtudag, þegar opnuð verður
sýningin „Lengi býr að fyrstu gerð.
Tónlistararfur frá Kirkjuhvoli“. „Sú
sýning verður einmitt líka í bóka-
safninu og þar verða sýndir munir og
myndir sem tengjast fólkinu sem bjó
fyrst í Kirkjuhvoli. Laugardaginn 7.
nóvember verður svo vandaður fyrir-
lestur og tónleikar tengdir þeirri sýn-
ingu, um þrjár kynslóðir kvenna sem
bjuggu í Kirkjuvoli.“
Metnaðarfullir
íbúar á Akranesi
Fleiri viðburðir verða á setningar-
degi og má þar nefna tónleikana
Ungir – gamlir í Bíóhöllinni sem
sagt er frá í annarri frétt í Skessu-
horni. Á fimmtudeginum verð-
ur einnig opnuð sýningin Samspil
sem Gyða L.J. Wells bæjarlistamað-
ur Akraness verður með ásamt Drífu
Gústafsdóttur og Elsu Maríu Guð-
laugsdóttur. „Þar verður samspil
myndlistar og tónlistar en um kvöld-
ið munu vinir Gyðu, þau Björg Þór-
hallsdóttir, Guðný Guðmundsdóttir,
Gunnar Kvaran, Haukur Guðlaugs-
son og Hilmar Örn Agnarsson halda
tónleika, einnig í tónlistarskólanum,
sem frítt verður inn á.“ Í anddyri
HVE opnar listsýning Guðrúnar H.
Bjarnadóttur, eiginkonu Edwards
Kiernan. Verkin sem hún sýnir eru
unnin út frá formum altarisklæðis
úr Miklagarðskirkju, sem var í gamla
Saurbæjarhreppi á miðöldum.
Ýmislegt verður svo um að vera
um helgina. Fjöldi myndlistar- og
ljósmyndasýninga verða opnaðar,
Blúshátíð Akraness hefst á föstudeg-
inum og stuttir stofutónleikar verða
í Haraldarhúsi á sunnudag þar sem
Hanna Þóra Guðbrandsdóttir syng-
ur fyrir gesti. Fjöldi viðburða verða í
Akranesvita á Vökudögum og má þar
nefna að kvennakórinn Vox Feminae
verður með tvenna tónleika í Akra-
nesvita laugardaginn 7. nóvember.
„Svo verða nýjungar eins og viskýs-
mökkunarnámskeið og styrkartón-
leikar Fjöliðjunnar að frumkvæði
Sindra Víðis Einarssonar,“ segir
Anna Leif. Hún segir viðburði Vöku-
daga í ár vera marga og ólíka. „Dag-
skráin er metnaðarfull og metnaður-
inn kemur frá íbúum Akraness. Mér
finnst áberandi hvað fólk er að eflast
í viðburðahaldi. Það eru fleiri mynd-
listarsýningar núna en hafa verið og
það er gaman að sjá hvað flóran er
lífleg,“ segir Anna Leif að endingu.
Dagskrá Vökudaga má sjá í mið-
opnu Skessuhorns en nánari upplýs-
ingar um hvern og einn viðburð má
finna á vefsíðu Akraneskaupstaðar og
á Facebook: Vökudagar á Akranesi.
grþ
Vökudagar hefjast á Akranesi á morgun
Anna Leif Elídóttir verkefnastjóri hjá Akraneskaupstað sá um skipulagningu
Vökudaga í ár.