Skessuhorn - 26.06.2019, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 26. JúNÍ 2019 15
Pantone 152
CMYK C0 M66 Y100 K0
RGB R229 G114 B0
HTML E57200
Leikskólakennarar óskast
í Helgafellsskóla í Mosfellsbæ

VIÐ LEITUM AÐ ÖFLUGUM
LEIKSKÓLAKENNURUM TIL STARFA
Helgafellsskóli óskar eftir leikskólakennurum
í fullt starf frá og með 1. ágúst 2019, eða eftir
samkomulagi. Um framtíðarstörf er að ræða.
Umsóknarfrestur er til og með 9. júlí 2019.
Nánari upplýsingar um starfið veitir
Rósa Ingvarsdóttir skólastjóri
í síma 547-0600.
ári fór urðun í Fíflholtum framyf-
ir starfsleyfið, varð 15.456 tonn.
Skýringuna segir Hrefna Bryndís
að megi rekja til að 2500 tonnum
af sorpi frá Vestfjörðum var ekið í
Fíflholt, en auk þess var miklu af
byggingarefni fargað, meðal annars
vegna niðurrifs Sementsverksmiðj-
unnar á Akranesi. Slíkt flokkast sem
einskiptisaðgerð, en náði engu að
síður að rjúfa heimild samkvæmt
starfsleyfinu. Þá er timburkurl not-
að sem yfirlag í urðunarreinum til
að spara jarveg til yfirlags en á síð-
asta ári voru 2116 tonn af kurli not-
uð við urðunina. „Að jafnaði hefur
magnið verið 10-12 þúsund tonn á
ári hér í Fíflholtum, en í fyrra varð
sprenging í magni og það sem af er
þessu ári stefnir í að verði einnig
stórt í rekstri okkar. Sorpmagn er
enn ekkert að minnka, þrátt fyrir
þá flokkun úrgangs sem á sér stað,“
segir Hrefna.
Hentugt frá
náttúrunnar hendi
Engin tilviljun er að jörðin Fíflholt
var valin sem ákjósanlegur urðun-
arstaður fyrir sorp og lífrænan úr-
gang. Svæðið einkennist af þéttu
bergi sem heldur vel vatni og er í
raun ástæða þess að á Mýrum er
mikið votlendi. Jarðvatn situr milli
þeirra klettabelta sem liggja langs-
um og hafa urðunarreinar verið
teknar á milli þeirra. Í vettvangs-
ferð um urðunarsvæðið í Fíflholt-
um er byrjað að skoða þá urðun-
arrein sem nú er opin og í notk-
un. Hún er sú fjórða sem opnuð er
frá 1999, en búið er að loka rein-
um númer eitt, tvö og þrjú. Urðun-
arrein númer fjögur var opnuð fyr-
ir nokkrum árum og er hálfnað að
fylla í hana. Við göngum inn í urð-
unarreinina, vindmegin við gríðar-
hátt stál af rusli, seyru og allskyns
úrgangi og lyktin er slæm. Efst á
sorphaugnum eru stórvirkar vinnu-
vélar að störfum; gröfur og troðari,
en með þessum tækjum sjá starfs-
menn Sorpurðunar um að taka á
móti sorpi, jafna úr og þjappa eins
og kostur er. Í hauginn fer allt sorp
sem ekki hefur verið skilið að í
gegnum sorpflokkun, en auk þess
lífrænn úrgangur svo sem slátur-
úrgangur og seyra sem safnað er úr
rotþróm víðsvegar um landshlut-
ann. Þegar við vorum þarna á ferð-
inni hafði nýlega komið sérútbúinn
bíll með seyru en þessa dagana er
verið að tæma rotþrær í dreifbýlis-
sveitarfélögum á Vesturlandi.
Stöðugt eftirlit
Áætlað er að urðunarrein númer
fjögur dugi í 4-5 ár til viðbótar og
því þarf innan tíðar að taka ákvörð-
un um legu þeirrar númer fimm,
hefja skipulagsvinnu og í framhaldi
að hefja framkvæmdir. Alls er urð-
unarrein númer fjögur 560 metr-
ar að lengd, um sjö metra djúp og
um 60 metrar á breidd. Alls er hún
því 235.200 rúmmetrar. Að sögn
Hrefnu liggur mikill kostnaður í að
gera nýja urðunarrein. Þegar slík er
opnuð er fyrst grafið niður á fast,
í botn reinarinnar lagðar drenlagn-
ir og grjótlag af fyrirfram ákveð-
inni kornastærð þar yfir. Þannig er
hægt að framræsa það sem rennur
undan sorpinu í ákveðinn farveg til
að fyrirbyggja að það renni óheft
út í umhverfið. Sigvatnið er leitt í
gegnum fituskiljur og siturbeð þar
sem óæskileg efni eru síuð frá. Þar
fyrir neðan er skilgreint þynning-
arsvæði. Að því búnu er afrennsl-
inu veitt út í Norðlæk. Reglubund-
ið er fylgst með að frárennsli fari
ekki yfir leyfileg mörk óæskilegra
efna. Auk þess eru sýnatökur gerð-
ar reglulega vítt og breitt um svæð-
ið sem Stefán Gíslason umhverf-
isstjórnunarfræðingur stýrir. Um-
hverfisstofnun fylgist síðan grannt
með starfseminni eins og lög gera
ráð fyrir.
Ráðdeild í rekstri
Aðspurð um rekstur Sorpurðunar
Vesturlands segir Hrefna að ávallt
sé stefnt að hagkvæmum rekstri
sem íbúar í landshlutanum njóti
svo góðs af í formi hófstilltra sorp-
gjalda. Velta fyrirtækisins var 128
milljónir króna í fyrra og rekstr-
arafgangur 46 milljónir. „Mark-
mið sveitarfélaganna er að eiga fyr-
ir framkvæmdum, taka ekki lán. Nú
bíður okkar á næstu árum að opna
nýja urðunarrein og ekki er áætlað
að taka lán til þeirra framkvæmda.
Ný urðunarrein kostar tugi millj-
óna í skipulagi og framkvæmd og
því er lagt í sjóð til að eiga fyrir
verkinu. Þá er okkur skylt að eyrna-
merkja peninga til að tryggja vökt-
un svæðisins í þrjátíu ár eftir að því
verður lokað. Þeir peningar eru
geymdir inni á lokaðri bók sem er
vöktuð af löggiltri endurskoðenda-
stofu. Það er ákvörðun sveitarfélag-
anna að gera sorpurðun eins hag-
kvæma og kostur er. Að mínu viti
ríkir góð sátt um þetta fyrirkomu-
lag,“ segir Hrefna.
Allt sorp sem berst í Fíflholt er
vigtað og skráð í þar til gerða flok-
ka. „Það eru fjölmargir flokkar sem
okkur ber að skrá sorpið eftir. Raun-
ar er allt skrifræði að aukast verule-
ga í kringum starfsemi sem þessa.
Gjaldskráin er engu að síður nánast
sú sama. Einungis sláturúrgangur
kostar meira en hefðbundið sorp í
urðun.“ Hrefna segir að komið hafi
til tals að skoða með jarðgerð á lí-
frænum úrgangi í Fíflholtum. Það
sé hins vegar flókið og dýrt verkefni
að flokka lífrænan úrgang og endur-
vinna t.d. í moltu, en vafalítið komi
að því á Vesturlandi þar sem urðun
á lífrænum úrgangi verði bönnuð
innan tíu ára. „Í framtíðinni verður
því bannað að urða lífrænan úr-
gang með öðru sorpi og sorpflok-
kun verður talsvert viðameiri en er í
dag. Því þurfa sveitarfélögin að fara
að hugsa þessi mál í lausn til len-
gri tíma,“ segir Hrefna. Tvö sveit-
arfélög á Vesturlandi flokka lífrænt
sorp frá öðru; Hvalfjarðarsveit og
Stykkishólmsbær. Sú vinnsla fer
fram á sérstökum urðunarsvæðum í
heimabyggð sem verktakar sjá um.
Fokið stærsta
vandamálið
Tveir starfsmenn eru að jafnaði í
Fíflholtum allt árið og er opið alla
virka daga fyrir móttöku sorps, ef
veður leyfir. „Við reyndar lokum
fyrir móttöku sorps þegar vind-
hraði fer yfir ákveðin mörk til að
lágmarka fokhættu. Við lokum því
að jafnaði 20-30 daga á ári.“ En
þrátt fyrir að reksturinn í Fíflholt-
um gangi vel eru samt tvö vanda-
mál sem starfsfólk og stjórnend-
ur glíma stöðugt við. Annars vegar
er mikill ágangur vargs í sorpið og
hins vegar getur orðið talsvert fok
af plastefnum frá urðunarstaðnum.
„Við erum sífellt að glíma við varg-
inn. Fuglinn sækir í sorpið. Jafn-
vel þótt við beitum gasbyssum og
skjótum fugl, er fuglinn umsvifa-
laust kominn að nýju. Þá hefur ref-
urinn einnig sótt í æti hjá okkur, en
við höfum vaska refaskyttu til að
halda tófunni í fjarlægð og að mínu
viti er ekki meira um ref hér, held-
ur en í sveitunum í kringum okkur.
Fokið er hins vegar miklu erfiðara
að eiga við. Töluvert mikið af laus-
um plastefnum koma með sorpinu,
þar er áberandi plast frá fiskvinnsl-
unni sem þekkist á litnum og fleira
mætti nefna.“
Hrefna sagði það valda sér von-
brigðum hvað mikið að efnum
sem bera úrvinnslugjald komi inn
til urðunar, samanber mjólkurfer-
nur og fleiri umbúðir. „Við ákveð-
nar veðuraðstæður fýkur þetta rusl,
lendir í skurðum eða á girðingum
og er til mikillar lýti. Við böggum
ekki sorpið sem við urðum og því
getur fokið frá urðunarstaðnum
við verstu aðstæður. Því má segja
að mengun vegna foks sé stærsta
vandamálið í okkar rekstri. Við hö-
fum plantað trjám bæði til að myn-
da skjól og til að taka við fjúkandi
plasti og erum stöðugt að hreinsa
upp úr nágrenninu. Í sumar er til
dæmis starfsmaður sem gerir ek-
kert annað en fara um svæðið og
halda því snyrtilegu. Við höfum
verið gagnrýnd fyrir fok frá urðu-
narstaðnum, erum meðvituð um
vandamálið og viðurkennum að við
getum gert betur. Nú erum við til
dæmis að skoða að setja upp girðin-
gar og vonum að við náum betri tö-
kum á fokmenguninni á næstunni,“
segir Hrefna.
Styttist í að hætt verði
að urða lífrænan úrgang
Hrefna segir að urðunarstaðurinn í
Fíflholtum eigi eftir að taka miklum
breytingum í framtíðinni. „Sorpa
bs byggir nú gas- og jarðgerðarstöð
í Álfsnesi. Þar er því í undirbún-
ingi fullkomin lausn til að vinna líf-
rænan úrgang með bestu fáanlegu
tækni nútímans. Í byggðasamlagi
Sorpu mun standa eftir óvirkur úr-
gangur sem verður að urða. Það er
því allt annað efni að koma til urð-
unar í framtíðinni.“ Hrefna segir
að sveitarstjórnarfólk reifi nokkr-
ar leiðir fyrir sveitarfélög á Vestur-
landi þar sem lífrænan úrgang verði
trúlega ekki hægt að urða eftir sjö
til tíu ár. „Sveitarfélög verða því að
hugsa til breyttra tíma og vonandi
bera þau gæfu til að leysa þau mál
í sameiningu, líkt og gert var fyr-
ir síðustu aldamót, þegar þau sam-
einuðust um urðunarstað í Fíflholt-
um,“ segir Hrefna Bryndís að end-
ingu. mm
Í síðustu viku kom starfsfólk sveitarfélaga á Vesturlandi og sveitarstjórnarfólk til kynningar á nýja metangasbrennaranum.
Ljósm. hbj.
Bíl frá Íslenska gámafélaginu ekið á vigtina eftir að hafa losað sorp.
Kristinn Jónasson bæjarstjóri í Snæfellsbæ og formaður stjórnar Sorpurðunar Ves-
turlands ehf. ásamt Þorsteini Eyþórssyni sem stýrir daglegum rekstri í Fíflholtum.
Á þessa loftmynd eru merktir staðirnir þar sem búið er að stinga rörum niður í
safnhauginn til að leiða burt metangas til brennslu.