Skessuhorn - 04.09.2019, Síða 20

MIÐVIKUDAGUR 4. SEpTEMBER 201920
Pennagrein
Þegar eitthvað er okkur framandi
vill það verða að viðkynning okk-
ar á hlutunum verði yfirborðs-
kennd vegna skorts á forvitni. Þeg-
ar við eigum nóg með dagsins önn
og njótum lífsins samt, þá erum við
upp til hópa vel stödd og njótum
þess sem er. En líka fyrst og fremst
þess sem er, hér og nú, og misjafnt
hvernig mannfólkið bregst við því
þegar „núið góða“ er búið. Sól er
sest, eða sýningunni lokið. Það er
áhugavert að velta fyrir sér áhrifum
og árangri af viðamikilli og flottri
sýningu eins og þeirri sem lauk á
dögunum og teygði anga sína víðs-
vegar um Snæfellsnes. Hún var
unnin í samstarfi við hinn skil-
greinda Svæðisgarð Snæfellsness
og tókst vel, hvort sem að litið er til
hagrænna áhrifa – þ.e. hvort að al-
menn ferðaþjónusta hafi notið góðs
af – eða menningarlegra, þ.e. hvort
framboð á gjaldfrjálsri menningar-
afþreyingu hafi tímabundið aukist
svo verulega að það geti haft varan-
leg áhrif til lengri tíma.
Framandi orðalag og
yfirborðskennt
Það er fíflalegt, afsakið orðalagið, ef
við ætlum að „árangursmæla“ alla
menningu og gerum ákveðna hluti
sem samfélag, eingöngu á þeim for-
sendum að hægt sé að merkja við að
ákveðin skilyrði séu uppfyllt að lág-
marki og því sé við ástandið unandi.
„Landsbyggð með lífsmarki“, mætti
kalla slíka afstöðu og viðhorf. Rökin
fyrir hinu og þessu þá bara að það
sé nægileg stoðþjónusta við ferða-
mannaiðnaðinn, stærstu atvinnu-
grein á Íslandi, að landsbyggðin sé
með lífsmarki; hægt að gista, borða
og losa úrgang sem víðast. Fjöllin,
dalirnir og hin stórbrotna náttúra
sjái um restina, og viðunandi arður
sé af bissnessnum.
Orðalag sem miðar í eina átt
verður alltaf framandi á hinum
enda skalans, rétt eins og mennin-
garstarfsemi eða menningarstefnur
sem falla í elítisma eða stofnana- og
reglugerðarskrautskrift, skila litlu
til fólksins á túninu, ef svo má segja.
Ég skil jú lítið í rappslangrinu sem
skýtur framhjá mér á mínu túni og
uppí mínum stól, skiljanlega! Rétt
eins og skellinöðru-ungviðið sem
þeysist framhjá skúlptúrum sem
metnir eru á milljónir skilur lítið
í að þessu hafi verið komið fyrir í
túnjaðrinum hjá þeim til að listin
dafni. Það spyr sig kannski, „hvaða
brotajárn er þetta“ - eða hvað veit
ég? – þetta er nú fyrst og fremst
myndlíking hjá mér. Henni er æt-
lað að benda á að á Umhverfingu
nr. 3 tókst vel til með að heimafólk
og aðkomnir leggðu saman til að af
yrði menningarviðburður sem vo-
nandi flestir íbúar Snæfellsness og
Vesturlands, urðu á einhvern hátt
varir við.

Að „libba“ með listinni
Í skapandi huga verður skilgrein-
ingin á því til, hverjar forsendur
þess eru að vaxa og dafna sem ein-
staklingur, eða njóta og miðla sem
samfélag. Í samtímanum er vin-
sælt að „greina“ og „rýna“ – „meta
ferli“ og þegar maður er á önd-
verðri skoðun við aðra, þá hafnar
maður allri „meðvirkni“ og heldur
áfram – á stofnanamáli – úrvinnslu
og lausnamiðaðri nálgun. Eða eins
og Króli myndi segja; „hætta kó-a
o’ bara klá-rra o’ farra libba o’ lærra
njohdd-ah“. Eð’ eittkah.“
Af mínum stóli er þetta mikil-
vægast – það er og verður lærdóm-
sríkt ferli í dag og á morgun að
renna ólíkum heimum saman, ólí-
kum þörfum og væntingum. Um-
hverfing nr. 3 umbreytti Nesinu
bróðurpart sumars í kraumandi li-
stapott sem fólk kom langt að til að
finna ilminn af; hér sýndu mörg af
stærstu listanöfnum Íslands þá og
nú – sumarlangt – en umbreyting á
samfélagi og menningu verður ekki
af slíku einu. Það er hugsanagan-
gur okkar sem byggjum og búum
í dreifðari byggð sem mótar okkar
menningu. Það hversu stutt er til
Reykjavíkur truflar ef til vill upp-
byggingu þess menningarlífs og
liststarfsemi sem ætti að vera sjálf-
sagður hlutur af takti hversdagsins
hér á Vesturlandi. Listsýningar eða
viðburðir eru ekki bara eðli sínu til
þess eins að vera aðdráttarafl fyrir
ferðamenn, svo að við sjálf hö-
fum atvinnu af að þjónusta þá.Við
verðum líka að lifa í og með list-
inni í kring.
Fögnum
fjölbreyttri flóru
Það er mér því ofarlega í huga,
eftir að hafa skipulagt og unn-
ið að nokkrum af þeim sýning-
um sem stóðu uppi í sumar, fyr-
ir hönd Menningarsjóðsins und-
ir Jökli, að við ættum ekki að meta
gildi slíks framtaks sem Umhverf-
ing nr. 3 var, með því að telja upp
á aukningu ferðamanna, eða stóru
nöfnin sem sýndu
einhversstaðar.
Að þroska sig og
nærsamfélagið í
að njóta listar og
menningar er langtímaverkefni,
það verður ekki leyst með því að
skreppa í bæinn til að fara í leikhús
við og við. Listsýningar og verkefni
spretta upp og auðga samfélag okk-
ar hvort sem það er Reykholtshátíð
eða plan-B Festival, Frystiklefinn
í Rifi eða Bókhlaðan í Flatey. En
það er okkar að taka það inn sem
hér búum, og því hvet ég þig les-
andi góður að láta hástemmt orða-
lag úr sóknaráætlunum fæla þig frá
„auknu menningarlæsi“. Ekki láta
það stuða þig ef einhver segir „jó
bara libba me’o njoddah“ og þykist
góður. Flóran er fjölbreytt og við
verðum að einbeita okkur að því
að þegar framandi, forvitnilegir og
fróðlegir viðburðir eru í nærum-
hverfinu, að við leggjum af mörk-
um til styrkja þá hugsun að það
gagnist að skipta um sjónarhorn
við og við. Það þroskar hæfileikann
til að njóta, sem er jú líka bragð-
mesta agnið, ef beita á fyrir ham-
ingjuna, að bíti á.
Arnaldur Máni
Að þroska hæfileikann til að „njodda“?
Síðastliðinn sunnudag bauð Svæð-
isgarðurinn Snæfellsnes og Aka-
demía skynjunarinnar til lokahófs
í Breiðabliki. Tilefnið var að gera
upp hina gríðarstóru listsýningu
Nr.3 Umhverfing sem verið hef-
ur opin frá 22. júní í sumar á fjöl-
mörgum sýningarstöðum víðsvegar
um Snæfellsnes. Þar sýndi 71 lista-
maður fjölbreytt verk á sýningar-
stöðum sem valdir voru með tilliti
til staða sem taldir voru bera auk-
inn gestafjölda. Allir áttu sýnend-
urnir sterk tengsl á Snæfellsnes, allt
frá því að hafa verið þar í sveit og
upp í að vera þar fæddir og uppald-
ir. Gestir á sýningunni gátu nálgast
sýningarskrá og ýmist ferðast um
svæðið í einni langri lotu, eða tekið
smáhluta sýningarinnar fyrir hverju
sinni. Ljóst er að sýning þessi hef-
ur vakið mikla athygli og fyrir ligg-
ur að hún laðaði fjölda listunnandi
ferðamanna á svæðið. Átti sýning-
in þannig sinn þátt í hinu ævintýra-
lega góða ferðasumri sem nú sér
fyrir endan á á Snæfellsnesi.
Að sögn Ragnhildar Sigurðardót-
tur, framkvæmdastjóra Svæðis-
garðsins Snæfellsness, þótti ástæða
til að bjóða öllum sem tengdust
sýningunni eða/og lögðu henni
lið til veglegs samsætis í sýningar-
lok. „Við eigum að fagna því sem
vel gengur og gleðjast að loknu
góðu dagsverki. Þessi samkoma er
því raunar eins og töðugjöld alls
þess stóra hóps sem kom að verkef-
ninu með einum eða öðrum hæt-
ti,“ sagði Ragnhildur í stuttu spjalli
við blaðamann. Gestum bauðst að
þiggja veitingar. Rúnar Marvins-
son listakokkur á Hellissandi bar
fram listamannasúpu sem að hans
sögn var sérlöguð af þessu tilefni.
Grunnurinn voru gulrófur og gul-
rætur frá Þóru Kristínu og Helga í
Hraunsmúla, en kryddað með ken-
jum Rúnars sem notaði til þess það
sem náttúran á Snæfellsnesi gefur.
Súpan var líka öflug og sýnilega
nutu gestir veitinganna sem sko-
lað var niður með krækiberjasaft
blandaðri með freyðandi ölkeldu-
vatni.
Í ávarpi sem Jón proppé list-
fræðingur flutti kom fram að ekki
væri nóg að listamenn sem ættu
tengsl við landsbyggðina sækti sér
innblástur í sveitina, það þyrfti líka
að koma þangað til baka og sýna
afrakstur sinn. „Þannig gaf þessi
sýning góða sýn í hvernig rækta má
tengsl landsbyggðarinnar og þétt-
býlisins sem hvorugt getur án hins
verið. Sýning sem þessi er því eit-
thvað sem þarf að gera meira af,“
sagði Jón.
Samhliða opnun sýningarin-
nar 22. júní í sumar var Gestasto-
fa Snæfellinga opnuð í endurg-
erðu Breiðabliki. Í máli Ragnhildar
kom fram að sýningin og Gestasto-
fan hefðu stutt vel hvort við an-
nað. Gestafjöldi í Breiðabliki he-
fur verið með ágætum í sumar, líkt
og aðsóknin á sýninguna. Um mið-
jan september verður opnuð næs-
ta sýning í Breiðabliki, en á hen-
ni verður fjallað um verslun við
Breiðafjörð. Þar á eftir verður kyn-
ning á mastersverkefni sem fjallar
um draugagang á Kerlingarskarði.
Af nægu er því að taka framundan
þótt Nr.3 Umhverfing hverfi af sjó-
narsviðinu. Ragnheiður þakkaði öl-
lum viðstöddum fyrir þeirra þátt í
þessari stóru sýningu og það gerðu
sömuleiðis forsvarskonur Aka-
demíu skynjunarinnar; þær Anna
Eyjólfs, Ragnhildur Stefánsdóttir
og Þórdís Alda Sigurðardóttir.
mm
Í Breiðabliki er myndarleg handverksbúð en auk þess upplýsingamiðstöð og
salernisaðstaða sem opin er allan sólarhringinn.
Botninn sleginn í stærstu listsýningu ársins
Þórdís Alda Sigurðardóttir, Anna Eyjólfs og Ragnhildur Stefánsdóttir í Akademíu
skynjunarinnar þökkuðu fyrir sig.
Hluti gesta í lokahófinu.
Ragnhildur Sigurðardóttir.
Brauðinu með súpunni komið fyrir á bökkum. Veronika Sigurvinsdóttir og Rúnar
Marvinsson í eldhúsinu.