Feykir - 27.08.2017, Qupperneq 6

Nærtækt væri að ætla að maður
sem hefur sökkt sér svo ofan í
sögu bæjarins væri innfæddur
en svo er þó ekki. Guðmundur
er fæddur og uppalinn á
Selfossi. Á Blönduós kom hann
árið 1999 og átti og rak
Brauðgerðina Krútt um árabil,
eða til ársins 2010 þegar
reksturinn lagðist af í kjölfar
hrunsins. Þá bauðst Guðmundi
vinna á skjalasafninu sem hann
tók fegins hendi enda lengi
verið hans áhugamál að skoða
það gamla. Hann hefur grúskað
í ættfræði frá 25 ára aldri og
heldur úti heilmikilli ættfræði-
síðu (http://gudmundurpaul.
VIÐTAL
Fríða Eyjólfsdóttir
tripod.com) um ætt langafa
síns, Einars Ásgrímssonar, sem
bjó í Málmey og eru afkom-
endur hans orðnir í kringum
2000 sem verður að teljast
frekar stór leggur miðað við
hve stutt er síðan hann var á lífi
(1834-1914). Með aukinni
tölvuvæðingu hefur orðið
léttara að afla sér heimilda en
um leið hefur síðan stækkað að
vöxtum, nafnaskráin telur nú
hátt í 5000 manns. „Ættfræðin
er þannig að hún endar aldrei,
það bættust t.d. tíu nýir í ættina
í september. En þetta er gam-
an,“ segir Guðmundur, „þó
maður hafi nú stundum spurt
sig, af hverju er ég að þessu og
til hvers?“
Búnn að safna 1200
minningargreinum
Ættfræðiáhuginn kemur að
góðum notum í starfi Guð-
mundar sem vinnur nú við
skráningu á myndum Héraðs-
skjalasafnsins þar sem tekin er
fyrir hver einasta persóna sem
þekkist á myndunum og gerð
ættgreining á henni. Guð-
mundur er nú búinn að skrá
um 1600 manns og er ekki enn
kominn lengra en í A-ið en það
eru um 300 manns sem hafa A
sem fyrsta staf í nafni. Þetta er
hans aðalstarf fyrir utan að
taka á móti myndum og skanna
þær og halda utan um. Þá má
einnig nefna Facebooksíðuna
Blönduós- Ljósmyndasafn
A-Húnavatnssýsla þar sem
Guðmundur hefur sett inn
myndir af bæjum og fólki í
A-Hún en nú verður hlé á því.
Áætlað er að sú síða fari svo á
netið á síðunni fjolnet.is.
blonduos. Guðmundur var líka
byrjaður á að skrá niður íbúana
á Blönduósi undir heitinu
Býlaskrá Blönduóss. „Ég var
búinn að finna 130 nöfn á
húsum sem voru reyndar með
mismunandi nöfnum eftir því
hver bjó þar og á hvaða tíma.
Þetta er fyrir tímabilið frá 1876-
1950 og ég er langt kominn
með það en síðan er ekki enn á
netinu, fer líklega ekki úr þessu
því hin síðan kemur til með að
taka það yfir. Áður var ég búinn
að safna 1200 minningar-
greinum um íbúana sem hefur
hjálpað mikið til við að skrá
niður þá sem þar hafa búið og
myndir eru til af. Fjöldinn er
mikill því hérna var rekinn
skóli og á hverju skólaspjaldi
eru 30-40 nöfn á hverju ári frá
því um 1900. Það eru því
margar konur í safninu og
leiðist mér það ekki,“ segir
Guðmundur og hlær við.
En víkjum aftur að sögu
staðarins sem á rætur að rekja,
eins og áður segir, 140 ár aftur í
tímann. Það er 1. janúar 1876
sem Blönduós fær kaupstaða-
réttindi og þá er strax farið að
sækja um lóðir. Að sögn
Guðmundar kom fyrsta skipið
þá um sumarið og þá var reist
sölubúð á hinum bakkanum,
austan Blöndu. Það var
Thomsen kaupmaður sem það
gerði en aðrir kaupmenn sem
áhuga höfðu voru Hólanes-
kaupmenn á Skagaströnd og
kaupmaðurinn Höephner og
einnig Akureyrarkaupmenn
sem fengu lóð en ekki varð
meira úr því. Um haustið, þegar
næsta skip kom með borðvið,
var farið að byggja á vestari
bakkanum og sölubúðin var
færð yfir ána. Verslunin sjálf fór
aðallega fram úti í skipinu
þannig að þetta var bara skúr.
Thomsen reisti sölubúð og
síðan verslunarhús upp úr því
og síðan kom Höephner til
skjalanna og reisti Pétursborg
sem var upphaflega pakkhús
fyrir hans verslun. Hólanes-
kaupmenn komu svo líka og
reistu Hillebrandtshús. Þessi
tvö hús, Pétursborg og Hille-
brandtshús, eru elstu húsin sem
enn standa, bæði reist árið
1877. Hillebrandtshúsið er þó í
rauninni eldra en í Árbók
fornleifafélagsins frá 1992 segir
Þann 1. janúar 2016 voru liðin 140 ár síðan Blönduós fékk kaupstaðaréttindi og er
saga staðarins því orðin löng og merk og er haldið utan um hana á
Héraðsskjalasafni A-Húnvetninga. Þar starfar Guðmundur Paul Scheel-Jónsson
sem hefur m.a. þann starfa með höndum að hafa umsjón með ljósmyndum
safnsins. Hann er hafsjór af fróðleik um sögu staðarins og í þeim tilgangi að
fræðast örlítið nánar um hana lagði blaðamaður leið sína á hans fund í síðustu viku.
Guðmundur Paul Scheel-Jónsson hjá Héraðsskjalasafni A-Húnvetninga
„Ættfræðin er þannig
að hún endar aldrei“
Blönduós 1925. Bak við kirkjuna má sjá Sýslumannshúsið sem byggt var á árinu
1900 en seinna var Hótelið sem nú stendur var byggt utan um hluta hússins.
Guðmundur á skrifstofu sinni á Héraðsskjalasafninu. MYND: FE
6 36/2017