Bændablaðið - 05.07.2018, Blaðsíða 50

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. júlí 201850
LESENDABÁS
Er það ætlun afurðastöðva að halda
sauðfjárbændum í algerri gíslingu?
Það getur verið mikil gleðistund
fyrir sauðfjárbændur að horfa á
eftir ánum sínum og afkvæmum
þeirra tölta upp til fjalla.
Álagstímar við sauðburð geta
vissulega reynt á menn. Öll viljum
við fá eins mörg lömb lifandi og
hægt er, enda þá fyrst kominn
einhver grunnur að tekjum fyrir
sauðfjárbændur.
Undanfarin ár hafa afurðastöðvar
landsins hvatt bændur til að panta
tímanlega slátrun. Því í þeirra augum
gildir reglan „fyrstur kemur, fyrstur
fær“.
Getur ekki gengið upp
Nú er staðan orðin þannig að bændur
eru margir búnir að panta slátrun
áður en lömb eru komin úr ánum
og jafnvel áður en þau eru komin
í ærnar. Þetta gera bændur til að
komast örugglega að á þeim tíma
sem þeir óska. Þetta fyrirkomulag
afurðastöðvanna er að mínu mati
mjög skrýtið. Þessi regla að „fyrstur
kemur, fyrstur fær“ getur ekki
gengið upp. Ef þetta heldur svona
áfram, verða bændur jafnvel búnir
að panta nokkur ár fram í tímann.
Án þess þó að vita hversu mörg lömb
þeir koma til með að slátra eða hvort
þeir verða yfir höfuð með einhver
lömb til að slátra.
Afurðastöðvar landsins halda
sauðfjárbændum í gíslingu
Undanfarin ár hefur mér fundist
afurðastöðvar landsins halda
sauðfjárbændum í gíslingu. Það hefur
vonandi ekki farið fram hjá neinni
afurðastöð að bændur vilja fá að sjá
verðskrá fyrir afurðir miklu, miklu
fyrr en nú er. Í dag mega bændur
þakka fyrir að það sé komið verð í
september. Réttast væri að verð væri
komið í nóvember (þ.e. 10 mánuðum
fyrr) áður en menn byrja að hleypa
til ánna. Nokkrar afurðastöðvar vilja
fá lömb í svokallaða sumarslátrun
og því þarf verð að liggja fyrir mjög
tímanlega svo hægt sé þá að stíla inn
á þá slátrun.
Þessi gíslataka afurðastöðvanna
er í algeru hámarki um þessar mund-
ir. Sauðfjárbændur eru fastir í við-
skiptum við þá afurðastöð sem þeir
hafa lagt inn hjá. Þar með ríkir engin
samkeppni á þessum markaði lengur.
Afurðastöðvarnar hafa bændurna í
vasanum.
Bændur komast ekki að með
meira innlegg
Í dag er staðan þannig (allavega í
Dölunum) að bændur sem fjölguðu
fé sínu í haust komast ekki að með
meira innlegg en þeir lögðu inn á
síðasta ári, og frekar vonlaust að
komast að hjá nýrri afurðastöð með
það sem upp á vantar. Nú hugsa
kannski einhverjir sem þetta lesa að
menn hafi ekki átt að fjölga, þar sem
sagt er að nóg kjöt sé til á markaði.
Eru afurðastöðvar landsins sem sagt
að segja okkur það að þeir vilji ekki
að við fjölgum okkar fé, þeir vilji
ekki að bú stækki, þeir vilji ekki að
sauðfjárbændur hætti og þeir vilji
ekki nýliða inn í greinina?
Ef við tökum þetta saman þá
komast bændur ekki að með meira
innlegg en þeir lögðu inn í fyrra.
Þetta getur verið mjög bagalegt
fyrir nýliða sem komu inn í greinina
fyrir nokkrum árum og hafa verið
að fjölga. Bændur eiga ekki
auðvelt með að kaupa upp bústofn
nágrannans þegar hann hættir því
þar með er orðin fjölgun að mati
afurðastöðvanna. Bændur geta ekki
ákveðið að hætta því þeir koma ekki
ánum og öllum lömbunum sínum
í slátrun hjá afurðastöð og enginn
bóndi er tilbúinn til að kaupa ærnar
af ótta við að koma ekki innlegginu
til slátrunar.
Nýir bændur munu ekki komast
að hjá neinni afurðastöð
Nýir bændur geta algjörlega sleppt
því að koma inn í greinina því þeir
munu ekki komast að hjá neinni
afurðastöð því þar taka menn ekki
við neinum nýjum innleggjendum.
Þar með þýðir ekkert fyrir bónda
að hætta að búa og vonast til að
einhver kaupi og haldi jörðinni
enn í sauðfjárbúskap. Með öðrum
orðum, sauðfjárbændur eru í
algjörri gíslingu hjá afurðastöðvum
landsins.
Á hverjum einasta bændafundi
sem maður fer á er alltaf talað um að
sauðfjárbændur og afurðastöðvarnar
eigi að vinna saman sem ein heild.
Það getur vel verið að það sé rétt,
en slíkri samvinnu þarf að fylgja
heiðarleiki, virðing og traust.
Þessi framkoma er engan veginn
ásættanleg
Ég tel að sauðfjárbændur landsins
hafi sýnt mikla þolinmæði gagnvart
afurðastöðvunum. Við höfum
komið fram af heiðarleika, virðingu
og við höfum sýnt afurðastöðvunum
mikið traust. En þessi framkoma
sem sauðfjárbændur eru að upplifa
núna á þessum tímum er engan
veginn ásættanleg. Sauðfjárbændur
skipta greinilega engu máli í augum
afurðastöðva og sennilega vilja þær
að við lógum bara öllum okkar
lömbum í gröfina. Það er greinilega
allt of mikil vinna að standa í að
reyna að þjónusta sauðfjárbændur
sómasamlega, hvað þá selja afurðir
þeirra.
Virðingarfyllst,
Anna Berglind Halldórsdóttir
Magnússkógar III
formaður Félags sauðfjárbænda
í Dalasýslu.
Verkefninu „Veljum Vopnafjörð“,
sem hófst með íbúaþingi í apríl
2016, er nú formlega lokið.
Verkefnið var leitt af Vopna-
fjarðarhreppi, með stuðningi
frá Byggðastofnun, Austurbrú
og Nýsköpunarmiðstöð Íslands.
ILDI ráðgjöf sá um framkvæmd
og skipulag verkefnisins.
Kjarni verkefnisins var áhersla á
samtal og samstarf við íbúa, höfða
til frumkvæðis íbúanna, frumkvöðla
og ungs fólks. Í því skyni var m.a.
haldið málþing vorið 2017 undir
yfirskriftinni, Yngri, kraftmeiri
og fjölbreyttari Vopnafjörður, sem
byggist á skilaboðum íbúaþings.
Verkefnisstjórn skilaði formlega
af sér til sveitarstjórnar síðastliðið
haust niðurstöðum verkefnisins í
„Stefnuplaggi“ sem einnig var dreift
til íbúa sveitarfélagsins.
Margt hefur áunnist
Það getur reynst erfitt að meta hverju
verkefnið hefur skilað, en ýmislegt
hefur þó gerst sem beint eða óbeint
má rekja til íbúaþingsins og verk-
efnisins.
Á tímabilinu frá því að verkefnið
fór af stað hefur fólki fjölgað, þá sér-
staklega ungu barnafólki. Félagsstarf
barna og unglinga hefur verið eflt
með ráðningu á starfsmanni í mála-
flokkinn. Ungmennaráð hefur tekið
til starfa. Þjónusta við eldri borgara
hefur verð sett undir einn hatt og
kynnt með útgáfu og dreifingu á sér-
stökum bæklingi. Upplýsingasíðan
Visit Vopnafjörður var tekin í notk-
un fyrir um ári. Samningur hefur
verið gerður við Minjasafnið að
Burstarfelli og Hjáleiguna veitinga-
hús um aðkomu sveitarfélagsins að
rekstri safnsins og veitingahússins.
Upplýsingarit um þjónustu
Unnið var með frumkvöðlum og
er m.a. verkefnið „The Extreme
Challenge“ dæmi um skemmtileg
verkefni sem leidd voru af öflugum
einstaklingum. Þá má nefna verkefni
tengd listamannadvöl og menningar-
málum. Upplýsingariti á íslensku,
ensku og pólsku hefur verið dreift til
til íbúa sveitarfélagsins og er hann
jafnframt aðgengilegur á heimasíðu
þess, en þar má finna upplýsingar um
þá þjónustu sem er í boði í sveitarfé-
laginu og hvernig má nálgast hana.
Könnun var gerð á miðjum vetri
um hug manna til sameiningar á
svæðinu. Niðurstöðurnar hafa verið
kynntar og gerðar aðgengilegar á
heimasíðu sveitarfélagsins. Unnið
hefur verið í skipulagsmálum með
það að markmiði að landeigendur
geti byggt upp starfsemi s.s. tengda
ferðaþjónustu á jörðum í dreifbýli
Vopnafjarðar. /MÞÞ
Verkefninu Veljum Vopnafjörð er lokið:
Fólki hefur fjölgað og margt jákvætt verið gert
Sigurður Ingi Jóhannsson samgönguráðherra:
Samgöngukerfið
er lífæð landsins
– Liðin tíð að samgönguáætlun sé einhver óskalisti
„Eitt af forgangsmálum ríkis-
stjórnarinnar er að hraða upp-
byggingu í vegamálum til að
tryggja umferðaröryggi vegfar-
enda og treysta fjölbreytt atvinnu-
líf um land allt. Í stjórnarsátt-
málanum er kveðið á um að við
forgangsröðun í vegamálum verði
litið til ólíkrar stöðu svæða, ferða-
þjónustu og öryggissjónarmiða,“
sagði Sigurður Ingi Jóhannsson
samgöngu- og sveitarstjórn-
arráðherra m.a. í ávarpi sínu á
Samgönguþingi sem efnt var til
á dögunum.
Hann kom víða við og sagði
að samgönguáætlunin sem lögð
verður fram í haust verði í takt
við þær fjárheimildir sem eru til
umráða hverju sinni og taki mið af
fjármálastefnu og fjármálaáætlun
sem eru til 5 ára. „Það er liðin tíð
að samgönguáætlun sé einhver
óskalisti, hún á að vera raunsæ og
tímasett áætlun um samgöngukerfið,
sem er lífæð landsins.“
Á krossgötum umbreytinga í
vegakerfinu
Ráðherra sagði ljóst að við stæð-
um á nokkurs konar krossgötum
umbreytinga í vegakerfinu og því
væri nauðsynlegt að ræða um fram-
tíðarstefnu við fjármögnun þess.
Skýrði hann frá því að hann hefði
ákveðið að setja á laggirnar starfs-
hóp til að koma með tillögur um
hvernig flýta megi uppbyggingu
greiðra og öruggra samgöngumann-
virkja til að mæta auknu álagi á
einstaka leiðum. Þá sé verið að
skipa nefnd um fjármögnun í vega-
kerfinu sem verði falið að stilla upp
sviðsmyndum af svokölluðu flýt-
igjaldi fyrir stærri framkvæmdir
eins og að brúm og göngum og
horft verði til annarra landa í þeim
efnum.
Skoða mögulega gjaldtöku
Hann nefndi sem dæmi mögulega
gjaldtöku af einstaka mannvirkjum
á þjóðvegi 1 þar sem staðsetning
miðist við að ökumenn hafi þann
valkost að aka aðrar leiðir. Gjaldið
yrði að vera hóflegt og tímabundið
og innheimt með sjálfvirkum
hætti. Önnur útfærsla væri að
taka nokkurs konar tímagjald fyrir
afnot af kerfinu. Hugsa mætti sér
að fjármögnun vegakerfisins sam-
anstæði af blandaðri fjármögnun,
þ.e. hefðbundinni fjárveitingu og
gjaldtöku. „Þannig er ekkert því
til fyrirstöðu að innleiða blandaða
leið að einhverju marki og ekkert
til fyrirstöðu að taka ákvörðun um
að hefja tilteknar framkvæmdir, svo
sem við Sundabraut, sem er orðin
löngu tímabær.“
Hann sagði að eigi að síður
væri markmiðið að fjármagn
til vegaframkvæmda sem eru á
fjárlögum ríkisins hækki og verði
um 1,5% af vergri landsframleiðslu
– til lengri tíma. Þar með yrði snúið
við þróun undanfarinna ára sem
hefur einkennst af samdrætti. „Ég vil
ítreka að vinnan er að hefjast – leiðir
og útfærslur eru allar eftir og ætlunin
er að taka umræðuna, í samfélaginu
– við pólitíkina. Hér hafa fyrst og
fremst verið nefnd dæmi.“
Hátt á annað hundrað manns
sátu samgönguþing 2018 en á
því var fjallað um helstu áherslur
í samgönguáætlun sem gildir
árin 2019 til 2033 og lögð verður
fyrir Alþingi á komandi hausti.
Einnig var fjallað um áskoranir í
samgöngumálum, framkvæmdir og
fjármögnun, almenningssamgöngur,
umferðaröryggi og hlutverk
upplýsingatækninnar í framtíðar-
samgöngum. Sagt er frá þinginu á
vef ráðuneytisins. /MÞÞ
Blönduós:
Nýtt iðnaðarhúsnæði rís
Framkvæmdir eru hafnar við nýtt
iðnaðarhúsnæði við Ennisbraut
5 á Blönduósi. Fyrsta skóflu-
stungan var tekin í liðinni viku.
Það er einkahlutafélagið
Húnaborg sem byggir húsið.
Heildarstærð þess verður 372
fermetrar að stærð sem skipt-
ist í fimm 74 fermetra einingar.
Húsið verður byggt á staðsteyptar
undirstöður úr límtrésburðarviki,
álklætt steinullareiningum með
vönduðum iðnaðarhurðum, að því
er fram kemur á Facebook síðu
Blönduósbæjar.
Húnaborg ehf. er bíla- og
búvélasala sem selur bæði ný og
notuð tæki í umboðssölu. Félagið
er dreifingaraðili á Norðurlandi
fyrir allar vörur Vallarbrautar
ehf. og er með sýningaraðstöðu á
Húnabraut 21 á Blönduósi eða í
gamla Vísi.
/MÞÞ
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
göngu og sveitarstjórnarráðherra.
Kjarni verkefnisins var áhersla á samtal og samstarf við íbúa, höfða til
frumkvæðis íbúanna, frumkvöðla og ungs fólks. Mynd / Kristján Þ. Halldórsson
Anna Berglind Halldórsdóttir.
Framkvæmdir eru hafnar við nýtt iðnaðarhúsnæði á Blönduósi.
Mynd / Blönduósbær - Róbert Daníel Jónsson