Íþróttablaðið - 01.06.1950, Blaðsíða 8

92
ÍÞRÓTTABLAÐIÐ
SfigA kúluvíu*psins
Járnkúlan, sem notuð er í kúlu-
varpi vegur 7,257 kg., og má ekki
vega minna. Hversvegna? Kúlu-
varpið er tiltölulega ung íþrótt, er
miðað er við spjótkast og kringlu-
kast, sem Grikkir iðkuðu í fornöld.
Kúluvarpið í núverandi mynd er
runnið frá Skotlandi og Irlandi. —
Hermenn Hinriks VIII. Englands-
konungs (á 16. öld) tóku að leika
sér að fallbyssukúlum og reyna,
hver gæti kastað lengst. En kúlur
þessar vógu 16 pund, sem samsvar-
ar 7,257 kg. Þegar aðrar þjóðir
tóku að iðka kúluvarp, þótti heppi-
legast að hafa þennan þunga, því
að séð varð, að leikur þessi myndi
breiðast út sem keppnisiþrótt. I
fyrstu var kastað úr afmörkuðum
ferhyrningi, sem var 2,13 m. á hlið,
en í Ameríku tóku menn að kasta
úr hring, sem hafði sama þvermál.
Þetta hefur tíðkast síðan.
1 fyrstu var álitið að kúluvarp
væri aðeins íþrótt fyrir krafta-
menn. Síðar hefur sannazt, að
kraftar eru ekki einhlítir til sig-
urs, snerpa, flýtir og góð staða
hafði mikla þýðingu. Það mun hafa
verið á kappmóti stúdenta í Ox-
ford og Cambridge árið 1865, sem
kúluvarpið var fyrst tekið með sem
íþrótt. Köstuðu menn þá milli 11 og
12 metra. Árið 1867 var sett hið
fyrsta heimsmet í kúluvarpi. Það
gerði Englendingurinn Stone, kast-
aði 11,12 m. og bætti metið árið
eftir í 11,55 m. En heimsmetin í
kúluvarpi eru þessi:
1867 Stone, England ...... 11,12 m.
1868 Stone, England ...... 11,55 m.
James Fuchs heimsmeistari í kúluvarpi.
1870 Mitchell, England ...... 11,58 m.
1871 Mitchell, England ...... 11,79 m.
1872 E. J. Bor, England .... 12,92 m.
1883 F. Lambracht, Bandar. .. 13,10 m.
1885 D. Kinnon, England .... 13,11 m.
1885 J. O’Brien. England .... 13,23 m.
1887 G. Gray, Kanada......... 13,38 m.
1888 G. Gray, Kanada......... 13,63 m.
1893 G Gray, Kanada........... 14,32 m.
1889 D. Horgan, Irland ...... 14,35 m.
1900 D. Horgan, Irland ....... 14,68 m.
1904 Ralp Rose, Bandar..... 14,81 m.
1905 W. Coe, Bandar.......... 15,06 m.
1907 R. Rose, Bandar......... 15,11 m.
1908 R. Rose, Bandar......... 15,18 m.
1909 R. Rose, Bandar......... 15,54 m.
1928 C. Hirschfeld, Þýzkalandi 15,79 m.
1928 J. Kuck, Bandar.......... 15,87 m.
1928 E. Hirschfeld, Þýzkalandi 16,04 m.
1931 F. Deuda, Tékkóslóv. . . 16,04 m.
1932 J. Heljasz, Pólland... 16,05 m.
1932 L, Sexton, Bandar........ 16,16 m.
1932 F. Deuda, Tékkóslóv. .. 16,20 m.
1934 J. Lyman, Bandar....... 16,48 m.
1934 Jack Torrance, Bandar. 16,80 m.
1934 Jack Torrance, Bandar. 16,89 m.
1934 Jack Torrance, Bandar. 17,40 m.
1948 Charles Fonville, Bandar. 17,68 m.
1949 James Fuchs, Bandar. .. 17,79 m.
Gaman er að athuga töflu þessa
og sjá, hvernig kúlan þokast lengra
og lengra, sem mest má þakka betri
þjálfun og betri tækni en áður fyrr.
Til ársins 1907 er kúluvarpið að
lengjast jafnt og þétt, en þá setur
R. Rose met, sem stendur óhaggað
í 19 ár til 1928, en það ár hefst aft-
ur á móti hörð keppni milli Amer-
íku og Evrópu. Eru þá 3 heimsmet
sett og þá fyrst varpað yfir 16 m.
Frá 1934, þegar Torrance komst í
17,40 m., var metið óhaggað í 14
ár, til 1948. Torrance hafði sett
metið 16,80 og litlu síðar 16,89 m.
í Bandaríkjunum. En skömmu síð-
ar kom hann í flokki íþróttamanna
til Osló, og bætti þá metið í 17,40,
svo geysilega, að menn töldu al-
mennt að vart mundi lengra kom-
ist. Torrance var mikill burðamað-
ur, 190 cm. á hæð og vóg 138 kg.
En árið 1948 komst blökkumaður-
inn Charles Tonville í 17,68 m. —
Hann var þá 20 ára gamall, 188 cm.
á hæð og 90 kg. að þyngd, stundaði
tannlækninganám. Fonville var þá
þegar orðinn mikill afreksmaður á
öðrum greinum, fór í langstökki
6,71 m., hástökki 1,83 m. og kast
aði kringlu 45 m. Hann virðist því
mikið efni í tugþrautarmann. En
svo undarlega vildi til, að Fonville
komst ekki í úrslit, þegar Banda-
ríkjamenn völdu 3 í kúluvarpi til
Lundúnafarar 1948. Þá kom James
Fuchs fram á sjónarsviðið. Hann
var einn af þeim, sem kepptu við
Norðurlöndin sl. ár og varpaði kúl-
unni 17,79 m. Þetta gerði hann á
Bisletvellinum í Osló, svo sem Torr-
ance landi hans 1934. Met hans
hefur þó ekki verið staðfest, þar
sem kæra kom fram um að aðstæð-
ur hafi ekki verið að öllu lögmæt-
ar. En síðan hefur Fuchs varpað