Íþróttablaðið - 01.12.1966, Blaðsíða 14

frjálsu félagslegu starfsemi,
sem rekin er undir handleiðslu
hinna ýmsu sambanda.
Ég var beðinn að reifa mál
um íþróttamiðstöðvar á Norð-
urlöndum eins og þau mál
liggja fyrir nú.
Ég taldi mér ekki fært að
gera því máli viðhlítandi skil
án þeirrar forsögu, sem hér
hefur verið frá greint.
Allar nútíma æfingamið-
stöðvar á Norðurlöndum eiga
tilveru sína að þakka æðri
menntastofnunum, er léð hafa
þeim krafta sína og séð þeim
fyrir fróðleiksforða.
Finnland.
Árið 1937 tóku Finnar í
notkun íþróttaskóla sinn að
Vierumáki, nálægt Lahti. Fyrsti
forstöðumaður þessa skóla var
háskólakennarinn Axeli Kos-
kela. Við skóla þennan eru
haldin lengri og skemmri nám-
skeið í flestum íþróttagreinum,
og í hverja grein jafnan fengn-
ir hinir færustu menn til for-
sagnar og kennslu. Skólinn er
allt í senn fyrir kennara, leið-
toga, leiðbeinendur og æfinga-
miðstöð fyrir úrvals menn í í-
þróttum. Hann starfar að
mestu árið um kring. Sumar-
skóla hafa Finnar á fleiri stöð-
um. Námskeið í kvennaleikfimi
hafa þeir t. d. við Varala, Tan-
havara, Pagutahli, Voukatti o.
fl.
Danmörh.
Danmörk á ekki neitt Vieru-
máki, en þó eru þar ýmsir skól-
ar, er sjá um, á sinn hátt, hina
margslungnu uppbyggingu nú-
tímaíþrótta. Nefna má Ollerup,
sem starfar að þjóðlegri leik-
fimi ásamt öðrum hliðstæðum
skólum.
Sönderborgarskólinn er skóli
nýr í sniðum og nýtískulegur,
stofnaður árið 1952. Rektor
hans er cand. mag. Agnar Sö-
gárd Jörgensen. Þar starfar ís-
lenzkur íþróttakennari, Jón
Trausti, að nafni. Skólinn út-
skrifar leiðbeinendur.
Vejle á Jótlandi er íþrótta-
skóli í nútíma merkingu, eins-
konar Vierumáki Dana. Þar
eru haldin mörg og merk nám-
skeið fyrir þjálfara og leið-
beinendur. I Vejle hafa allmarg-
ir Islendingar notið sérfræðslu
á námskeiðum skólans fyrir
handknattleiks- og knatt-
spyrnuþjálfara. Skólinn er
einrdg miðstöð fyrir þolrann-
sóknir Dana, bæði ergometrisk-
ar rannsóknir þar sem súrefnis-
upptaka íþróttamanna er mæld
og kraftmælingar, þar sem
átaksorka vöðva er mæld.
Kraftmælingar þessar eru
gerðar með kraftmælingatækj-
um, gerðum í Danmörku. Þau
eru sérstök í sinni röð og gerð
að fyrirsögn prófessors Erling
Asmundsen við Universitetes
Gymnastik Teoretiska Labora-
torium í Kaupmannahöfn, og
poleomyeletiska institutet.
Rektor skólans er Axel
Bjerregaard, og er hann þekkt-
ur fyrir rannsóknir sínar að
Vejle. Sérstaklega hefur hann
rannsakað áhrif stöðvar-
þjálfunar og gagnsemi hennar
fyrir íþróttafólk. Danir hafa
lagt fram meiri skerf til íþrótta-
vísinda og íþróttafræða en
margir hyggja. Um langt skeið
hefur verið starfandi deild fyr-
ir íþróttavísindi við Kaup-
mannahafnar háskóla. Þar hafa
ýmsir heimskunnir menn kom-
ið við sögu.
Árið 1920 hlaut Krogh
nóbelsverðlaun fyrir rannsókn-
ir sínar í lífeðlisfræði, m.a. fyr-
ir starfsmælingar sínar á
ergometerhljóli, er hann fann
upp fyrstur manna.
Arftaki hans var professor
Lindhard og nú síðast Asmund-
sen, en hann er einn fremsti
lífeðlisfræðingur heims í dag.
Noregur.
Noregur hefur ekki átt nein-
ar háborgir íþróttalegra fræða,
er starfað hafa á vegum sam-
bandanna að sérþjálfun og sér-
menntun leiðtoga. Þeir hafa á
hinn bóginn átt marga gamla
og góða lýðháskóla er staðið
hafa vörð um norska menn-
ingu og haft íþróttir á stefnu-
skrá sinni.
Allir eldri Islendingar kann-
ast til dæmis við lýðháskólann
í Voss, er ýmsir íslendingar
sóttu margvíslegan fróðleik til,
líkt og til Askov í Danmörku.
Um langt árabil hafa sumir
þessir skólar haft sérstaka
íþróttadeild vetrarlangt t. d. í:
Agder Folkehögskole,
Gudbrandsdal Fylkeskule,
Ringebu Folkehögskole,
Vestmar Folkehögskole
Á sumrin eru haldin nám-
skeið fyrir leiðtoga og leið-
beinendur á ýmsum stöðum í
landinu. Fyrir þeim standa
samböndin, sveitafélög og
fylki.
Þeir sem sækja nefnda skóla
verða leiðbeinendur og leiðtog-
ar í íþróttafélögum en sumir
taka að sér kennslu við skóla,
þó þeir hafi raunar ekki rétt-
indi til þess, en kennaraskort-
ur er í Noregi og því gripið til
þeirra, er færir þykja, án til-
lits til réttinda.
Yfirskrift þessara norsku
skóla er: Við fostrer menn-
234