Morgunblaðið - 22.02.2020, Blaðsíða 18

Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Auk rannsóknaskipanna Árna Frið-
rikssonar og Bjarna Sæmundssonar
taka togararnir Gnúpur GK og Múla-
berg SI þátt í togararalli. Áætlað er
að það hefjist 27. febrúar og taki um
þrjár vikur. Togararall er einnig kall-
að marsrall, en ber formlega heitið
stofnmæling botnfiska á Íslands-
miðum (SMB) og hófst 1985.
Gnúpur er eitt af skipum Þorbjarn-
arins í Grindavík, en Rammi í Fjalla-
byggð gerir Múlabergið út. Skipin
voru valin að loknu útboði sem Rík-
iskaup önnuðust fyrir Hafrannsókna-
stofnun. Fram kemur í auglýsingu að
leiga á skipunum verði greidd með
aflamarki. Fjögur fyrirtæki buðu í
togararallið í ár.
Ljósafellið 26 sinnum
Múlabergið er einn af Japanstog-
urunum svokölluðu, sem komu til
landsins í byrjun áttunda áratug-
arins. Áður var verkefnið sniðið að
Japanstogurunum, en breyting hefur
orðið á því síðustu ár. Ljósafellið SU
frá Fáskrúðsfirði hefur í fjölda ára
tekið þátt í togaralli, í fyrsta skipti
1986 og síðast í fyrra, alls 26 sinnum.
Niðurstöður úr togararalli eru
mikilvægar við mat á stofnstærð
botnfiska og árlega aflaráðgjöf. Verk-
efnið hefur farið fram ár hvert frá
1985 og eru hátt í 600 togstöðvar
hringinn í kringum landið.
Netarall einnig á næstunni
Þá er netarall fram undan í byrjun
apríl og óskuðu Ríkiskaup, fyrir hönd
Hafrannsóknastofnunar, eftir til-
boðum í leigu á sex netabátum í verk-
efnið. Skilafrestur tilboða var til 10.
febrúar og er verið að vinna úr tilboð-
unum þessa dagana.
Helsta markmið netaralls er að
safna upplýsingum um kynþroska,
aldur, lengd og þyngd þorsks á helstu
hrygningarsvæðum. Að þessu sinni
verða einnig gerðar prófanir á spen-
dýrafælum á einu svæði fyrir norðan
land og einum degi verður varið í
merkingar á þorski.
Fjórir vildu leigja
skip í togararallið
 Gnúpur GK og Múlaberg SI fara
Ljósmynd/Bergþór Gunnlaugsson
Gnúpur GK Frystitogari Þorbjarnar.
18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 2020
ir nýju þvottahúsi og 11 starfsmanna-
herbergjum. Að sögn Maríu Ólafs-
dóttur hótelstjóra á framkvæmdum
að vera lokið í byrjun júní. Hótelið
verður þá með 90 gistiherbergi sam-
kvæmt nútímakröfum og góða að-
stöðu fyrir ráðstefnuhald.
  
Ísalög er sænsk framhalds-
mynd í 8 þáttum sem er sýnd næstu
vikur í Sjónvarpinu. Kvikmyndin var
að stórum hluta tekin upp í Stykkis-
hólmi fyrir ári. Í myndinni er Hólm-
urinn sýndur sem grænlenskt þorp.
Tökur stóðu yfir í þrjá mánuði. Það
fór ekki framhjá heimamönnum
hversu viðamikið verkefni það er að
taka upp þætti sem þessa. Til staðar
þarf að vera góð skipulagning og þol-
inmæði. Þegar myndin kemur til sýn-
ingar hefur umhverfinu hér verið
heldur betur breytt. Húsum bætt inn
í eftir þörfum og jöklar og há fjöll
blasa við í næsta nágrenni.
  
Þjóðgarður hér, þjóðgarður þar.
Það virðist vera vinsælt verkefni að
koma á fót þjóðgörðum sem víðast á
Íslandi. Með lögum frá Alþingi árið
1995 var innanverður Breiðafjörður
verndaður. Breiðafjarðarnefnd var
skipuð til að vera umhverfisráðherra
til ráðgjafar. Nefndin hefur haldið
fundi að undanförnu og kynnt hug-
myndir um að friðlýsa allan Breiða-
fjörðinn og að tilnefna hann á svo-
nefnda Ramsarskrá og
Heimsminjaskrá Sameinuðu þjóð-
anna. Hér er um stórt verkefni að
ræða og að mörgu að hyggja. Vanda
þarf til verka áður en lagt er af stað í
þá vegferð. Breiðafjarðareyjar, sem
taldar eru 3.009, eru nær allar í eigu
einstaklinga sem nytjað hafa þær
mann fram af manni frá landnámi.
Fundarmenn töldu það fyrirkomulag
bestu og ódýrustu verndina. Einnig
kom fram ótti við að með friðlýsingu
myndu völd yfir auðlindum Breiða-
fjarðar, eyjum og strandlengju, fær-
ast til innlendra og erlendra sérfræð-
inga, sem teldu sig alvitra um
náttúruvernd. Menn óttast að þá
myndi verða takmarkaður skilningur
á mikilvægum sjónarmiðum, hags-
munum og þörfum heimamanna þeg-
ar ákvarðanir eru teknar um nýtingu
og vernd Breiðafjarðar.
  
Júlíana – hátíð sögu og bóka,
verður haldin í áttunda sinn í Hólm-
inum um næstu helgi. Boðið er upp á
þriggja daga dagskrá þar sem fjallað
er um sögur og bækur á ýmsan hátt.
Dagskráin er fjölbreytt og hefst á
fimmtudagskvöld með kvöldvöku í
Vatnasafni. Á föstudag verður dag-
skrá víða um bæinn og um kvöldið
boðið í heimsókn í hús. Fyrirlestrar
og upplestur verða á laugardegi þar
sem m.a. rithöfundurinn Sjón heldur
fyrirlestur. Leshópur hefur síðustu
vikur lesið bók hans Mánastein.
Menningarhelgin í lok febrúar hefur
notið vinsælda og margir gestir hafa
sótt bæinn heim af því tilefni.
  
Ríkisstarfsmönnum fjölgar
með hverju ári, einkum á höfuðborg-
arsvæðinu. Samkvæmt könnun sem
Vífill Karlsson tók saman hefur rík-
isstarfsmönnum fækkað um 25% á
síðustu sex árum í Stykkishólmi.
Bæjarstjórnin og íbúarnir hafa veru-
legar áhyggjur af þessari miklu
fækkun opinberra starfa og þar með
lækkuðu þjónustustigi við íbúa. Tog-
streitan við stjórnvöld í að halda op-
inberum þjónustustörfum í Hólm-
inum hefur verið afar erfið og litlu
skilað. Þetta er þvert á yfirlýsta
stefnu núverandi ríkisstjórnar sem
leggur áherslu á blómlegar byggðir
og fjölbreyttari störf fyrir þá sem
vilja búa úti á landi. Flest störfin hafa
horfið frá St. Fransiskusspítalanum
eftir sameiningu heilbrigðisstofnana
á Vesturlandi. Áður fyrr var spítalinn
langfjölmennasti kvennavinnustað-
urinn, en á því hefur orðið breyting
með sameiningunni. Hjá starfsstöð
Rarik í Hólminum er sama upp á ten-
ingnum. Þar hefur störfum fækkað
verulega og flest verið flutt „suður“.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Hótel Stykkishómur Hótelið er í stóru hlutverki í sjónvarpsþáttunum Ísalög en þar fundar Norðurskautsráðið á Hotel Tasiilaq á Grænlandi.
Húsum og jöklum bætt við eftir þörfum
ÚR BÆJARLÍFINU
Gunnlaugur Árnason
Stykkishólmi
Veðráttan hefur á undanförnum
vikum haft áhrif á landsmenn. Kvart-
að er undan slæmu og stormasömu
veðri. Fjölmiðlar fylgjast vel með og
viðvaranir eru gefnar út í tæka tíð.
Hér áður fyrr var veðráttan mun
grimmari sem hollt er að rifa upp.
Fyrir 100 árum, þann 18. febrúar,
skrifar Jón bóndi Hjaltalín í Brokey í
dagbók sína. „NA strekkingur og 17
stiga frost. Gengið úr Brokey beina
leið út í Stykkishólm á ís. Snjódýpt 1
til 1,5 metri og aðeins hæstu hólar
standa upp úr.“ Það væri erfitt með
samgöngur og margt annað ef svona
tíðarfar sýndi sig á Íslandi í dag.
  
Hótel Stykkishólmur er hluti af
Fosshótela-keðjunni. Í vetur fara
fram mjög miklar endurbætur á hót-
elinu. Fjöldi iðnaðarmanna, einkum
Hólmarar, er að störfum. Með við-
byggingu á annarri hæð verður bætt
við 11 gistiherbergjum. Stóri salurinn
sem áður var félagsheimili Hólmara
hefur verið endurnýjaður og sama á
við um setustofu, salerni og gesta-
móttöku. Fyrir ári voru öll herbergi í
gamla hluta hótelsins endurnýjuð og
svo kjallarinn þar sem komið var fyr-
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Fréttir frá sjómönnum herma að
erfiðlega hafi gengið að veiða þorsk
á hefðbundnum slóðum á Vest-
fjarðamiðum í sumar og haust.
Merkingar á þorski í fyrra benda
til að þorskur
hafi fært sig af
hefðbundinni
fæðuslóð fyrir
norðvestan land
yfir á nyrðri
slóðir, segir á
heimasíðu Haf-
rannsóknastofn-
unar.
„Þessar frum-
niðurstöður gætu
bent til að far þorsks við Ísland sé
að breytast, en hvort það er tíma-
bundið eða ekki er erfitt að segja
til um. Þær sýna jafnframt að mik-
ilvægt er að stunda merkingar
reglulega þannig að hægt sé að
fylgjast með ferðum þorsksins,“
segir þar.
Þar er fjallað um merkingar á
þorski og byggt á samantekt á
niðurstöðum merkinga á þorski í
gegnum tíðina, hafi það komið fiski-
fræðingum á óvart hversu margir
þorskar sem merktir voru í mars
2019 á Vestfjarðamiðum end-
urheimtust við Kolbeinsey og einn-
ig hve langt austur þeir leituðu.
Þetta stangist á við fyrri rann-
sóknir sem hafi bent til þess að tak-
markaður samgangur væri á milli
norðvestur- og norðausturmiða.
Þorskurinn heimakær
Fimmtíu og einn þorskur hefur
veiðst aftur úr merkingunum árið
2019. Endurheimtur úr merkingum
við Ísland hafa sýnt að kynþroska
þorskur er heimakær að því leyti
að hann fer gjarnan á sömu hrygn-
ingarslóð að vori til að hrygna. Að
hrygningu lokinni fer þorskur í
fæðuleit en mislangt er frá hrygn-
ingarsvæðum að fæðusvæðum.
Far þorsks
við Ísland
gæti verið
að breytast