Morgunblaðið - 13.03.2020, Page 2

KÓRÓNUVEIRUFARALDUR2
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. MARS 2020
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Teitur Gissurarson
Ragnhildur Þrastardóttir
„Við höfum sagt það undanfarna
daga að við færumst æ nær
samkomubanni.“ Þetta sagði Þór-
ólfur Guðnason sóttvarnalæknir á
blaðamannafundi vegna kór-
ónuveirufaraldursins í gær. Alls
höfðu 117 manns greinst með veiruna
hér á landi í gær.
„Verum yfirveguð og látum ekki
slá okkur út af laginu,“ sagði Víðir
Reynisson yfirlögregluþjónn stuttu
síðar, en eins og Þórólfur minntist á
hefur mikið verið rætt hér um
samkomubann þó að til þess hafi ekki
komið enn.
Sagði Þórólfur samkomubann vera
eina leið til viðbótar við þær aðgerðir
sem hefur þegar verið ráðist í til að
hefta smit veirunnar en óljóst væri
hvernig ætti að beita slíku banni.
Margar mismunandi útfærslur kæmu
til greina. Benti hann í þessu tilliti á
að Norðurlöndin hafi beitt mjög mis-
munandi aðferðum. Aukinheldur
sagði Þórólfur að samkomubann væri
„mjög viðkvæmt og pólitískt tæki“ en
það væri eitt af tólunum sem væri
framarlega í röðinni þegar „við miss-
um tökin á smitunum“. Bætti hann
hins vegar við að samkvæmt fræð-
unum væru meðvitaðar aðgerðir
fyrirtækja og einstaklinga til að
minnka smithættu þær sem skiluðu
mestum árangri.
Spurður frekar um mögulegt
samkomubann sagði Þórólfur að ekki
væri hægt að miða upphaf þess við
ákveðinn fjölda smita.
„Erum byrja í þessum faraldri“
Alls voru um 900 manns í sóttkví
hérlendis í gær og sagði Þórólfur að
enn þá væri það mikilvæg aðgerð.
„Við erum að byrja í þessum faraldri
og við eigum eftir að sjá hvernig út-
breiðslan er.“ Aðspurður sagði hann
að sóttkví myndi hins vegar ekki skila
miklum árangri þegar faraldurinn
væri orðinn „mjög útbreiddur“, en að
hann teldist það ekki núna. Nefndi
hann í því tilliti að enn fyndust þess
ekki dæmi að fólk hefði smitast af
kórónuveirunni án þess að hægt væri
að rekja tengsl þess við fólk sem hefði
komið að utan. Eins og með sam-
komubann sagði Þórólfur að ekki
væri hægt að miða við ákveðna tölu
jákvæðra sýna til að faraldurinn væri
skilgreindur „mjög útbreiddur“. „Það
þarf að skoða hvort hann er staðbund-
inn, hvort smit greinast hjá ein-
kennalausum einstaklingum eða ein-
staklingum með væg einkenni. Svo
það er ekki hægt að gefa neina
ákveðna tölu nema stór hluti af sam-
félagssýnum sýni að stór hluti sé með
þessa veiru. Þá breytir það leiknum
töluvert.“
Styrkja ráðgjöf
Á fundinum í gær var einnig komin
Alma D. Möller landlæknir sem sagði
frá því að um 180 manns hefðu skráð
sig í svokallaða bakvarðasveit heil-
brigðisþjónustunnar, hóp heilbrigð-
isstarfsfólks sem hefði aðstæður og
er reiðubúið að koma tímabundið í
starf í heilbrigðisþjónustunni með
skömmum fyrirvara. Af þeim sem
hefðu skráð sig væru 75 sjúkraliðar,
67 hjúkrunarfræðingar, 30 læknar og
8 lyfjafræðingar. Helmingur byðist til
að sinna sjúklingum sýktum af kór-
ónuveiru og helmingur byði sig fram í
önnur verkefni.
Að auki sagði Alma að unnið væri
að því að styrkja ráðgjöf vegna kór-
ónuveirunnar. Landspítalinn ynni t.d.
að því að styrkja teymi sem sinnir
smituðum sem eru heima hjá sér,
sem yrði æ umfangsmeira. Þá væri
unnið að því að tryggja nauðsynlega
heilbrigðisþjónustu viðkvæmra hópa.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Fundur Víðir Reynisson, Þórólfur Guðnason og Alma D. Möller landlæknir á blaðamannafundinum í gær.
Færumst sífellt nær
samkomubanni
 117 sýktir og um 900 í sóttkví  180 í bakvarðasveitina
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Íslensk erfðagreining hyggst hefja
skimanir fyrir kórónuveirunni í dag.
Þetta staðfesti Kári Stefánsson, for-
stjóri Íslenskrar erfðagreiningar, í
samtali við Morg-
unblaðið í gær.
Sagði hann að
markmiðið með
skimununum
væri að kanna
dreifingu veir-
unnar í samfélag-
inu, og því væri
reiknað með að
sýni yrðu tekin
svo til af handa-
hófi en ekki úr
þeim sem sýndu einkenni sjúkdóms.
Upplýsingar um dreifingu veir-
unnar í samfélaginu almennt gætu
haft mikla þýðingu, t.d. varðandi
hvort þýðingu hefði að setja fólk í
sóttkví.
Hins vegar sagði Kári: „Ef menn
eru með eitthvert kvef eða slíkt þá
reiknum við með að þeir komi.
Ákveðinn hundraðshluti almennings
er með kvef. En við erum hvorki að
auglýsa eftir þannig fólki né erum
við að banna þannig fólki að koma.“
Spurður hvort fólk yrði af handa-
hófi boðið í rannsókn eða hvort ætl-
ast væri til að fólk kæmi sjálft sagði
Kári að fyrirkomulagið yrði þannig
að fólk gæti pantað tíma hjá Ís-
lenskri erfðagreiningu í gegnum
vefsíðuna bokun.rannsokn.is.
Leiðbeiningar fylgja með
Um hversu mörg sýni yrðu tekin
á dag sagði Kári: „Við vonumst til
að geta höndlað með um þúsund
sýni á dag.“
Spurður hvernig fyrirkomulagið
eftir að sýnatöku lýkur sé, t.d. ef
sýnataka gefur jákvæða niðurstöðu
fyrir kórónuveirusmiti, svaraði
Kári: „Við tilkynnum niðurstöðu til
sóttvarnalæknis og Landspítalans.
Á Heilsuveru verður tilkynning til
einstaklingsins. Með því að fylgja
leiðbeiningar um hvað þú eigir að
gera.“
Kári hefur
skimanir í dag
 Vilja rannsaka um þúsund sýni á dag
Kári
Stefánsson
Þverholti 5 • Mosfellsbæ • Sími 898 1744 • myndo.is
Við búum til
minningar myndó.is
ljósmyndastofa
FERMINGAR
MYNDIR
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Guðlaugur Þór Þórðarson, utanríkis- og þró-
unarmálaráðherra, aflýsti í gær varnaræfing-
unni Norðurvíkingi sem halda átti hér á landi
dagana 20.-26. apríl. Æfingin hefur reglulega
farið fram frá árinu 1991 og er hún haldin í
samræmi við samkomulag um framkvæmd
varnarsamnings Íslands og Bandaríkjanna.
Alls átti um 900 manna herlið frá 11 ríkjum, að
langstærstum hluta frá aðildarþjóðum Atl-
antshafsbandalagsins (NATO), að taka þátt.
Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráð-
herra segir að sú staða sem upp sé komin eftir
útbreiðslu kórónuveirunnar og einhliða og fyr-
irvaralausa ákvörðun Bandaríkjanna um
ferðabann á ferðamenn frá Íslandi geri það að
verkum að ekki séu forsendur til að standa
sameiginlega að slíkri æfingu.
„Þegar komið er á ferðabann eru ekki leng-
ur forsendur fyrir svona æfingu. Það sér það
nú hver maður,“ segir Guðlaugur Þór í samtali
við Morgunblaðið. „Ferðabann hefur allra-
handa afleiðingar.“ Guðlaugur Þór hefur ósk-
að eftir símafundi með utanríkisráðherra
Bandaríkjanna vegna ferðabannsins. Mun
hann þá koma á framfæri sjónarmiðum ís-
lenskra stjórnvalda vegna ákvörðunarinnar.
Spurður hvenær búast megi við símafundi ráð-
herranna svarar hann:
„Það er erfitt að segja nákvæmlega til um
það, svona hlutir geta oft tekið smá tíma því
það er jú mikið að gera hjá okkur öllum. Ég er
þó mjög vongóður. Þau samtöl sem ég hef átt
við sendiherra Bandaríkjanna á Íslandi og við
fulltrúa sendiráðsins voru jákvæð, sem og þau
samskipti sem sendiráð okkar úti í Wash-
ington hefur haft í tengslum við þetta mál.“
Mikið högg fyrir samfélagið
Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins var
búið að bóka um 600-700 hótelherbergi á Suð-
urnesjum og höfuðborgarsvæðinu vegna her-
æfingarinnar. Þá var einnig búið að bóka fjöl-
marga bílaleigubíla. Ljóst er að þessar
bókanir munu nú ganga til baka. Í samtali við
mbl.is segir Steinþór Jónsson, hótelstjóri á
Hótel Keflavík, það vera „gríðarlegt áfall fyrir
svæðið í heild“ að búið sé að falla frá Norð-
urvíkingi.
„Þarna er búið að taka frá herbergi í tvær
vikur og afbókunin kemur jafnt yfir alla. Sum-
ir eru algjörlega búnir að setja allt undir æf-
inguna,“ segir Steinþór.
Berglind Kristinsdóttir, framkvæmdastjóri
Heklunnar, atvinnuþróunarfélags Suðurnesja,
tekur í svipaðan streng. Að falla frá varnar-
æfingunni er mikið fjárhagslegt högg fyrir
Reykjanesið.
„Þetta er gífurlega mikið högg og mikið
áfall sem kemur í fangið á okkur nú um ári eft-
ir að WOW air féll. Atvinnuleysi hér mælist
um og yfir 10 prósent, það er helmingi hærra
en landsmeðaltalið,“ segir Berglind í samtali
við Morgunblaðið. „Við erum því mjög ugg-
andi yfir þeirri alvarlegu stöðu sem nú er
uppi.“
Loftrýmisgæslan í uppnámi?
Til stóð að hingað kæmi í næsta mánuði
ítölsk flugsveit til að sinna loftrýmisgæslu.
Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins er afar
ólíklegt að hópurinn komi sökum mikils kór-
ónuveirufaraldurs sem nú geisar á Ítalíu. Þá
er einnig ólíklegt að hægt verði að senda hing-
að aðra flugsveit með svo skömmum fyrirvara.
Guðlaugur setur heræfingu á ís
 Ekki lengur forsendur fyrir Norðurvíkingi, segir utanríkisráðherra  Hersveitir afbóka hundruð
hótelherbergja og bílaleigubíla  Gríðarlegt fjárhagslegt áfall fyrir Suðurnesin, segir hótelstjóri
Morgunblaðið/Eggert
Fundarhöld Heilbrigðisráðherra og utanrík-
isráðherra ganga út úr Stjórnarráðinu í gær
þar sem ríkisstjórnin fundaði um stöðuna.