Morgunblaðið - 13.03.2020, Page 15

Lýðsleikjur hafa
sameiginlegt eðli með
nýsósíalistum. Lýð-
sleikjur og nýsósíalist-
ar vita allt meira og
betur en aðrir af
hyggjuviti einu saman.
Þekking þeirra er mun
meiri en hjá þeim sem
lært hafa og rannsakað
með hlutlægum hætti.
Nú eru komnar fram
lýðsleikjur sem hafa
meira vit en smitsjúkdómafræð-
ingar á faraldsfræði sjúkdóma.
Fram til þessa hafa lýðsleikjur á Al-
þingi einbeitt sér að efnahags-
málum. Nú er forsætisráðherra ætl-
að að taka fram fyrir hendur
landlæknis, enda hefur landlæknir
viðurkennt að hafa ekki mikið vit á
raðgreiningu í veirufræði. Sennilega
hefur forsætisráðherra enn minna
vit á veirufræði og smitsjúkdómum
en landlæknir.
Það er gott stjórnarfar þegar
þegnarnir vita ekki nöfn á ráðherr-
um. Því vona ég að ráðherrar verði
við beiðnum og ráðum þeirra sem
þekkingu hafa og verði ekki aðal-
leikendur í þeim vörum sem verður
beitt.
Það er ekkert nýtt undir sólinni.
Eitt sinn tók dómsmálaráðherra til
sinna ráða og rak yfirlækni á
Kleppi. Reynslan af því var afleit.
Ekki aðeins fyrir sjúklinga, heldur
einnig fyrir ráðherra. Ráðherrann
hóf starfsdaginn með því að láta aka
sér á Klepp til að athuga hvort hinn
nýi yfirlæknir á sjúkrahúsinu væri
mikið eða lítið frávita af víndrykkju.
Og einnig að huga að því hvort yfir-
læknirinn gengi stofugang á nær-
haldinu. Það var of
mikið fyrir ráðherrann
þegar yfirlæknirinn
gekk með haglabyssu á
stofugang. Sennilega
hefur yfirlæknir hugs-
að sem svo að öllum
andskotanum mæti
menn þegar þeir séu
byssulausir.
Lýðsleikjur
aldamótanna
Um aldamótin komu
fram nýjar lýðsleikjur.
Ein slík ók um bæinn á
gráum bíl, vel til fara og óaðfinn-
anlega greidd. Lýðsleikjan brosti til
vegfarenda. Allir héldu að lýð-
sleikjan hefði komið heim með mikla
peninga úr Bjarmalandsför. Vegna
hins mikla álits sem lýðsleikjan
hafði aflað sér með akstri um borg-
ina töldu stjórnvöld að rétt væri að
selja lýðsleikjunni gamlan þjóð-
banka, sem hafði mikla viðskiptavild
vegna íhaldssemi í rekstri. Senni-
lega var upphafsmaður þessarar
viðskiptahugmyndar bankastjóri
bankans, en hann naut mikils álits
og trausts og reyndist vindhani.
Þegar lýðsleikjan í bílstjórasætinu
var komin að kjötkatlinum lét hann
bankann „sinn“ gefa út og suður.
Þetta voru góðverk lýðsleikjunnar.
Svona rétt eins og andlegur leiðtogi
argentínsku þjóðarinnar, Evita Pe-
ron. Ekkert af gjöfum lýðsleikj-
unnar kom úr eigin vasa. Eins og
önnur góðverk á kostnað annarra.
Og svo sat þjóðin uppi með gjaf-
mildina. Jafnvel einkagóðgerð-
arsjóð lýðsleikjunnar! Eins og hjá
andlega leiðtoganum í Argentínu!
Til þess að framfylgja hinni al-
ræmdu helmingaskiptareglu var
talið eðlilegt að önnur lýðsleikja
gæti keypt banka. Sá hafði ekki
keyrt reglulega um bæinn enda bú-
settur í öðru landi. Sá rekur eigin
velgjörðarsjóð og skemmtir vinum
sínum með því að láta Elton John
syngja og leika fyrir gesti sína í af-
mæli. Þessi lýðsleikja keypti banka
án þess að greiða nokkru sinni eina
krónu fyrir bankann, varð stærsti
eigandi bankans, en fór frá gjald-
þroti bankans með því að hirða um
90 milljónir dollara fyrir að stuðla
að sameiningu tveggja banka, ef
annan bankann skyldi kalla banka.
Þessi snúningur var gerður til að
allir fengju sitt og hagsmuna Fram-
sóknarflokksins væri gætt. Lýð-
sleikjusnillingurinn er nefnilega
fæddur inn í gamalt Sambandsveldi.
Það var viðskiptaarmur Framsókn-
arflokksins en var horfið af yf-
irborði jarðar þegar hér var komið
sögu.
Fólk hefur ekki ímyndunarafl til
að skilja stjórnmál. Fólk er of sak-
laust.
Sósíalismi nútímans
Nú er helst talinn góður mál-
staður að nefna sig sósíalista og að
berjast gegn fátækt. Ekki það að
sósíalistar hafi greint fátækt betur
og dýpra en aðrir. Og alls ekki að
þeir hafi betri og skjótvirkari ráð til
að útrýma fátækt en þau sem áður
hefur verið beitt.
Ungur maður sagði eitt sinn:
„Það er blindur maður sem sér ekki
að sameignarskipulagið er þjóð-
skipulag framtíðarinnar.“
Sameignarskipulagið var reynt
víða og gekk sér til húðar. Í kjölfar
þess voru glæpasamtök fyrst til að
skipuleggja sig. Þau glæpasamtök
voru af tvennum toga; þau sem hirtu
eignir, sem voru í sameign, og þau,
sem stunduðu glæpastarfsemi sem
Eftir Vilhjálm
Bjarnason »En spyrja má: Hve-
nær hefur verið til
almennilegur dýrlingur
sem ekki var þjófur í
byrjuninni? Dýrlingar
láta aldrei af þrá sinni
að syndga.
Vilhjálmur
Bjarnason
Höfundur var alþingismaður.
Lýðsleikjur og sósíalismi
kennd er við mafíu og undirheima í
eiturlyfjum, vændi og mansali.
Sameignarskipulagið er reynt í
Venesúela og nú er svo komið að
flóttamenn frá því landi eru við-
urkenndir í alþjóðasamfélaginu sem
flóttamenn frá hættulegu svæði.
Arði af auðlindum Venesúela er
annaðhvort rænt ellegar að hann fer
í afborganir af lánum sem kínversk-
ir bankar veittu landinu. Andvirði
lánanna fór í eitthvað sem lýð-
sleikjur í Venesúela klúðruðu.
Annað sameignarskipulag er
reynt. Það er í Norður-Kóreu. Það
er einfalt að bera saman lífskjör og
fátækt í Norður-Kóreu og Suður-
Kóreu. Sennilega er hungursneyð í
Norður-Kóreu ekki minni en hung-
ursneyð í Úkraínu á tíma Stalíns, en
hann var sósíalisti.
Gleymum ekki Kúbu. Það tókst
að varðveita ástandið á Kúbu frá
1959. Það er sérstakt rannsókn-
arefni fyrir félagsvísindi. Á Kúbu
geta þeir sem einhvern aur eiga lif-
að í allsnægtum án þess að hagur
heimamanna vænkist. Viðskipti að-
komufólks við heimafólk fara fram
með gjaldmiðli, sem heitir „Cuba
Convertible“. Þetta eru seðlar svip-
aðir þeim sem Kaupfélag Ísfirðinga
og Kaupfélag Berufjarðar gáfu út.
Hugmyndafræðingur sósíalista á
Íslandi í dag var í liði með hrunverj-
um í svokallaðri útrás. Þeirri lið-
veislu ber að gleyma. Blaðaútgáfa
hugmyndafræðingsins tapaði
nokkrum milljörðum á kostnað ís-
lensks almennings. Þegar leikurinn
stóð sem hæst mældist íslenski ný-
sósíalistinn milljarðamæringur en
sennilega er hann snauður núna.
Sennilega er himnaríki hans aðeins
ropvatn.
Hættuleg ráðdeild
Það skapast ávallt hættulegar að-
stæður þegar lýðsleikjur komast til
valda eftir að ráðdeildarríkisstjórn
hefur leyst úr bráðum vanda og
myndað varasjóði.
Nú vilja nýsósíalistar breyta
verkalýðsfélögum í stjórn-
málaflokka. Sennilega yrði slík þró-
un endalok verkalýðsfélaga, enda er
félagafrelsi í landinu. Og það er
einnig samningafrelsi.
Lífeyrissjóðir hafa haft ákveðin
tengsl við verkalýðsfélög og starfs-
greinar. Þegar lífeyrissjóðir verða
leiktæki fyrir lýðsleikjur er ástand-
ið orðið hættulegt. Vissulega kom
upp meðal lýðsleikja krafa um að líf-
eyrissjóðir stæðu undir hagvexti
framtíðarinnar. Það voru ekki sósí-
alistar sem þess kröfðust. Lýð-
sleikjurnar leynast víða.
Lýðsleikjur eru fljótar að eyða
varasjóðum og fyrningum. Sam-
eignarsinnar og lýðsleikjur í Vene-
súela voru fljótar að klára þjóð-
arauðinn.
Dýrlingar
En spyrja má: Hvenær hefur ver-
ið til almennilegur dýrlingur sem
ekki var þjófur í byrjuninni? Dýr-
lingar láta aldrei af þrá sinni að
syndga.
15
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. MARS 2020
Þriðjudaginn sl. kynntu
stjórnvöld áætlun sína um mark-
vissar aðgerðir til að mæta efna-
hagslegum áhrifum COVID-19-
kórónuveirunnar. Sannarlega
eru þar á ferð jafnt jákvæðar
fréttir sem og nauðsynlegar að-
gerðir. En í hringiðu kórónuveir-
unnar má ekki gleyma því að ís-
lenskt efnahagslíf var á mjög
viðkvæmum stað áður en áhrifa
veirunnar byrjaði að gæta. Án
kórónuveirunnar hefði sá sami
kynningarfundur ef til vill verið óumflýj-
anlegur vegna aðstæðna í efnahagslífinu. Ís-
land var komið í kreppu, með hvert efnahags-
lega áfallið á fætur öðru síðustu 14 mánuði
enda hafa blikur verið á lofti sem hafa smám
saman raungerst. Í ljósi þessa er mikilvægt að
boðaðar aðgerðir séu ekki sértækar eða horfi
eingöngu til tiltekins hóps fyrirtækja sem
þurfa að bregðast við breyttum markaðs-
aðstæðum vegna minni eftirspurnar, s.s. í
ferðaþjónustu. Þannig þurfa aðgerðirnar að
vera víðtækar, draga úr kólnun hagkerfisins
sem heildar og efla íslenskt efnahagslíf al-
mennt.
Það er einstaklega heppilegt, og vil ég
hrósa framsýni íslenskra ráðamanna, að við
erum í dag mun betur í stakk búin til þess að
fylgja þessum aðgerðum úr garði. Stjórn rík-
isfjármála síðustu ár hefur gengið út á að skila
afgangi, spara og draga úr skuldum. Þessi
ábyrga stjórn er okkur algjör lífsgjöf í dag, ég
vil ekki hugsa þá hugsun hvernig staðan væri
núna ef ekki hefði verið haldið jafn vel á mál-
um og raun ber vitni. Þegar vel árar í hag-
kerfinu á ríkið einmitt að búa í haginn fyrir
niðursveifluna. Því miður hefur mörgum þjóð-
um gengið þetta illa, því að á tímum eins og
þeim sem við stöndum nú frammi fyrir mun
öflug innspýting í hagkerfið bjarga verðmæt-
um, lágmarka áhrif þrenginga og halda at-
vinnustigi og –þátttöku í landinu góðu og stöð-
ugu. Við höfum efni á að takast á við
vandamálið. Eins er mikilvægt að ekki sé
tjaldað til einnar nætur heldur ráðist í aðgerð-
ir sem skili íslensku þjóðinni arði
til framtíðar.
Það fylgir því mikil áskorun að
greina í hvaða fjárfestingar er
ráðist og hver innspýtingin á að
vera. Til að aðgerðirnar nái til-
ætluðum árangri tel ég skipta
gríðarlega miklu máli að settur
verði rammi utan um hverju þær
fjárfestingar eiga að skila. Eft-
irfarandi eru mínar tillögur að
slíkum ramma:
1. Fjárfestingin verður að vera
arðbær og nýtast íslenskum al-
menningi og íslenskum fyrir-
tækjum til framtíðar og skila ávöxtun í rík-
issjóð.
2. Fjárfestingin verður að nýta innlend að-
föng og því ekki háð innfluttu vinnuafli, er-
lendum tækjum og hugverki. Fjárfestingin
verður þannig að nýta íslensk fyrirtæki og
framleiðslu og skapa atvinnu fyrir vinnuafl á
Íslandi. Sem sagt drifin áfram af innlendum
kröftum.
3. Fjárfestingin grundvallist á þekkingu og
reynslu einkaaðila, þ.e.a.s. að ríkið ráði ekki til
sín starfsmenn til framkvæmda heldur leysi
úr læðingi krafta einkaframtaksins.
Með þetta að leiðarljósi og með ábyrgri
fjárfestingu stjórnvalda trúi ég að okkur séu
allir vegir færir til að hífa okkur upp úr þeirri
vök sem efnahagslífið hefur verið að sogast of-
an í. Vilji til verka er það sem þarf, en um leið
ábyrg verkstjórn með heildarhagsmuni Ís-
lands að leiðarljósi.
Guðlaug
Kristinsdóttir
» Þessi ábyrga stjórn er
okkur algjör lífsgjöf í dag,
ég vil ekki hugsa þá hugsun
hvernig staðan væri núna ef
ekki hefði verið haldið jafn vel
á málum og raun ber vitni.
Höfundur er framkvæmdarstjóri Stekks fjárfest-
ingarfélags, stjórnarformaður Securitas hf.,
Límtrés-Vírnets hf., Júpiters rekstrarfélags
og í framboði til formans Samtaka iðnaðarins.
Örugg viðbrögð
á óvissutímum
Eftir Guðlaugu
Kristinsdóttur
Efnahagsleg höggbylgja gengur
nú yfir heiminn vegna útbreiðslu
kórónuveirunnar og þá einkum
vegna óvissu sem hún skapar.
Slæmu fréttirnar eru að bylgjan
brotnar harðast á ferðaþjónust-
unni. Ísland er tíunda mesta ferða-
þjónustuland heims þegar litið er
til hlutfalls ferðaþjónustu af út-
flutningi. Ef aðeins er litið til Vest-
urlanda og þróaðra ríkja er Ísland
með hlutfallslegu stærstu ferða-
þjónustuna. Góðu fréttirnar eru
þær að ástandið er tímabundið. Þá er ríkissjóður í
sterkri stöðu eftir að hafa notað uppgangstíma
síðustu ára vel í niðurgreiðslu skulda. Sama má
segja um Seðlabankann. Hann býr yfir tæplega
900 milljarða króna gjaldeyrisforða.
Bankahrunið bitnaði strax á fullum þunga á
heimilum þegar eigið fé heimila minnkaði veru-
lega við það að lánin þeirra hækkuðu með verð-
bólgu og falli krónunnar. Sama er ekki uppi á
teningnum nú og afar mikilvægt að gera grein-
armun þar á. Bein áhrif á almenning sem ekki
verður fyrir atvinnumissi verða með allt öðrum
og vægari hætti til langs tíma. Fyrsta högg-
bylgjan lendir á fullum þunga á atvinnulífinu. Því
betur sem atvinnulífið stendur höggið af sér, því
minni verða áhrifin á heimilin. Því verr sem at-
vinnulífið stendur höggið af sér, því meira verður
atvinnuleysið og því meiri verða áhrifin á heim-
ilin.
Það er því ánægjulegt að sjá ríkisstjórn og
Seðlabanka grípa strax til þeirra úrræða sem þau
hafa yfir að búa til að styðja við at-
vinnulífið í þessari stöðu. Vaxta- og
skattalækkanir og frestir til að
greiða skatta og gjöld munu
minnka kostnað fyrirtækja og
heimila og gera þeim auðveldara að
takast á við tímabundinn tekju-
missi. Lækkun bindiskyldu losar
um 40 milljarða króna hjá bönk-
unum, sem þeir geta notað til að
aðstoða fyrirtæki og heimili í
vanda. Að flýta og auka ríkisfram-
kvæmdir skapar störf í stað þeirra
sem glatast. Markaðsátak fyrir
ferðaþjónustu þegar hið versta er
afstaðið mun flýta okkur að komast á lappir að
nýju. Þetta eru góð fyrstu skref.
Ríkisstjórnin, Seðlabankinn, atvinnulífið og
launafólk vinna saman sem einn maður við að
styrkja varnargarðinn. Fyrsta bylgjan er skollin
á af fullum þunga. Ef við stöndum öll saman sem
eitt í að standa hana af okkur og flýta fyrir efna-
hagsbata að nýju verða skammtímaáhrif fyrir al-
menning í lágmarki og langtímaáhrif verði minni
en ella.
Fyrsta bylgjan
Eftir Halldór Benjamín
Þorbergsson
Halldór Benjamín
Þorbergsson
» Slæmu fréttirnar eru að
bylgjan brotnar harðast
á ferðaþjónustunni. Góðu
fréttirnar eru þær að
ástandið er tímabundið.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins.
Morgunblaðið/Golli
Atvinnulífið „Það er því ánægjulegt að sjá ríkisstjórn og Seðlabanka grípa strax til þeirra
úrræða sem þau hafa yfir að búa til að styðja við atvinnulífið í þessari stöðu.“