Morgunblaðið - 09.05.2020, Blaðsíða 53

MENNING 53
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. MAÍ 2020
Far vel Florian
virðingu. Ég þorði hins vegar ekki.
Fylgdist bara með. Þeir voru rétt
hjá mér, tveggja metra reglan brot-
in með glans.
Florian Schneider var af arki-
tektaættum og það segir heilmikið
um þennan magnaða hljóðhönnuð.
Það var Schneider sem ýtti Kraft-
werk úr vör upprunalega, en hann
og Hütter voru saman í tónlistar-
háskóla í Düsseldorf. Shneider
hafði aðgang að fjölskylduauðnum
og gat því keypt nýjar og móðins
græjur. Saman hófu þeir félagar
svo að smíða tónlist og sveitin „sló í
gegn“ með plötunni/verkinu Auto-
bahn (1974). Jafnt og þétt hófu þeir
félagar svo að einfalda hljóðheim-
inn, tölvuvæða hann frekar, poppa
sig upp getum við sagt, sem bar
glæsilegan ávöxt á plötunni The
Man-Machine (1978). Síðasta plata
Kraftwerk frá blómaskeiði hennar
var síðan Computer World (1981),
líkast til þeirra besta, sýn þeirra á
hlutina svo gott sem fullkomin.
Sköpunin varð hægari og bitminni
eftir þetta, sumir segja að full-
komnunarárátta Schneider hafi
jafnvel spilað þar inn í. Hann átti
svo eftir að yfirgefa sveitina, þó að
ekki sé vitað nákvæmlega hvenær
það var, ekki frekar en með dauð-
dagann.
Kraftwerk er mér mjög kær.
Ég man þegar fyrstu tónarnir frá
„Europe Endless“ hófu að óma í
litla herberginu mínu í Árbænum.
Mér fannst þetta dálítið einkenni-
legt (ég var mestmegnis að hlusta á
hávaðanýbylgju og pönk á þessum
tíma) en það var eitthvað þarna
sem ég hreifst af. Ég og bróðir
minn elskulegur hlustuðum síðan
endalaust á þessar plötur. Hlutverk
Kraftwerk sem brautryðjanda í
tölvutónlist verður nefnilega seint
ofmetið og heilu tónlistar-
stefnunum var hrundið af stað fyrir
tilstilli hennar – stundum fleiri en
einni í einu og sama laginu. Hipp-
hopp, teknó, hústónlist, „indust-
rial“, nýrómantík; öll þessi fyrir-
bæri eiga allt sitt meira og minna
undir Kraftwerk. Ég verð líka að
benda á hversu fjölhæf og marg-
slungin sveitin var. Þetta var alls
ekki stálkalt og sterílt. Heilmikill
fíflagangur fylgdi þeim og lunkinn
húmor. Kraftwerk gat verið yfir-
máta tilgerðarleg en líka poppaðri
en Pet Shop Boys. Lögin voru epísk
(„Europe Endless“), grjóthörð og
nánast sláandi („Trans-Europe Ex-
press“ og hið guðdómlega „Metal
on Metal“) og fyndin („Pocket Cal-
culator“). Þarna voru kinn-
roðalausir slagarar („The Model“)
og lög til þess fallin að græta ríg-
fullorðið fólk („Compute Love“.
Gæsahúð!).
Ég sagði ykkur hins vegar ekki
frá því hér í upphafi að Florian
mætti ekki á Thomsen. Hann fór
meira að segja snemma af sviði í
Kaplakrika sökum lasleika. Hefði
verið gaman að sjá hann, því að nú
hefur hann endanlega yfirgefið
sviðið. Horfir á okkur úr speglasal
eilífðarinnar, með þessu kankvísa
glotti sínu. Far vel Florian.
» Florian Schneidervar af arkitektaætt-
um og það segir heil-
mikið um þennan magn-
aða hljóðhönnuð. Það
var Schneider sem ýtti
Kraftwerk úr vör upp-
runalega, en hann og
Hütter voru saman í
tónlistarháskóla í
Düsseldorf.
Tilkynnt var um andlát
Florian Schneider í vik-
unni, en hann stofnaði
til hinnar þýsku Kraft-
werk ásamt Ralf
Hütter árið 1970. Eng-
in sveit, fyrir utan Bítl-
ana mögulega, hefur
haft jafn rík áhrif á þró-
un og þroska dægur-
tónlistarinnar.
Glettinn Það var furðu stutt í brosið hjá okkar manni, Florian Schneider.
TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@arnareggert.is
Við hlöðum nú rafhlöðu vora /Kraftur iðar líkt og farið séað vora“. Nokkurn veginn
svona (afsakið hörmulegt rím, en
ég bara varð) hljóma upphafslínur
„The Robots“, lagsins sem opnar
breiðskífu Kraftwerk frá 1978, The
Man-Machine (Die Mensch-
Maschine). Við fréttum hins vegar
af því í vikunni, á miðvikudaginn
nánar tiltekið, að rafhlaða Florian
Schneider væri endanlega uppurin.
Ónýt. Hann varð 73 ára og háði
stutta rimmu við krabbamein. Það
er eitthvað rétt við það að þegar
þetta er ritað er nákvæmur dánar-
dagur ekki kominn á hreint, sem er
í takt við þá dulrænu áru sem
Schneider gaf af sér. Hann og
Hütter voru Lennon og McCartney
raftónlistarinnar, þó að ég treysti
mér vart til að ákveða hvor þeirra
hann var. Kannski Harrison?
Ég sá Kraftwerk í Kaplakrika
árið 2005. Ekki nóg með það, held-
ur sá ég meðlimi á Thomsen eftir
tónleikana. Það var súrrealískt.
Þarna sátu þeir, liðsmenn áhrifa-
ríkustu hljómsveitar allra tíma, á
einum básnum eins og ekkert væri
sjálfsagðara. Og gáfu færi á sér.
Eftir því sem líða tók á kvöldið hóf
fólk að rölta til þeirra og votta þeim
Vélmennin Kraftwerk ár-
ið 1978. Florian Schneider
er fremstur á mynd.
Miðstöð íslenskra
bókmennta hefur
tilkynnt um fyrri
úthlutun ársins í
styrki til þýðinga
á íslensku. Að
þessu sinni var 13
milljónum varið í
35 styrki, sem er
hækkun og fjölg-
un þýðinga-
styrkja frá fyrra ári, þegar tæpum
10 milljónum króna var úthlutað í 27
styrki. Er það gert til að bregðast
við áhrifum kórónuveirufaraldursins
á bókaútgáfu og störf höfunda og
þýðenda. Þriðjungur styrkjanna fer
til þýðinga barna- og ungmenna-
bóka. Alls bárust 50 umsóknir og
sótt var um rúmar 40 milljónir. Þýtt
er úr ensku, frönsku, hollensku,
ítölsku, latínu, spænsku, rússnesku
og þýsku.
Meðal verka sem hlutu styrki eru
Der Zauberberg eftir Thomas Mann
sem Gauti Kristmannsson þýðir;
Herkunft eftir Sasa Stanisic sem
Elísa Björg Þorsteinsdóttir þýðir;
The Enlightenment of the Green-
gage Tree eftir Shokoofeh Azar sem
Elísa Björg Þorsteinsdóttir þýðir;
Largo pétalo de mar eftir Isabel Al-
lende sem Sigrún
Á. Eiríksdóttir
þýðir; La vita
bugiarda degli
adulti eftir Elena
Ferrante sem
Halla Kjart-
ansdóttir þýðir;
Illusions perdues
eftir Honoré de
Balzac sem Sig-
urjón Björnsson þýðir; Deo, regi,
patriæ eftir Pál Vídalín sem Gott-
skálk Þór Jensson þýðir; Wunschlo-
ses Unglück eftir Peter Handke sem
Árni Óskarsson þýðir; Die er-
staunlichen Abenteuer der Maulina
Schmitt 3: Ende des Universums
eftir Finn-Ole Heinrich og Rán Fly-
genring sem Jón Stefán Krist-
jánsson þýðir; Understanding Co-
mics: The Invisible Art eftir Scott
McCloud og Mark Martin sem Védís
Huldudóttir og Einar Már Valsson
þýða; The Ice Monster eftir David
Walliams og Tony Ross sem Guðni
Kolbeinsson þýðir; Fantastic Mr.
Fox eftir Roald Dahl og Quentin
Blake sem Sólveig Sif Hreiðars-
dóttir þýðir og Anne of Ingleside eft-
ir E. M. Montgomery sem Sigríður
Lára Sigurjónsdóttir þýðir.
Styrkjum fjölgað
vegna kórónuveiru
 35 styrkir til þýðinga úr átta málum
Thomas Mann Isabel Allende