Skessuhorn - 01.07.2020, Side 8

MIÐVIKUDAGUR 1. JúLÍ 20208
Þrjátíu
þúsund hafa sótt
Ferðagjöfina
LANDIÐ: Fyrir síðustu
helgi höfðu yfir þrjátíu þús-
und einstaklingar sótt Ferða-
gjöfina sína, 5.000 krónur,
sem hægt er að nota hjá um
600 ferðaþjónustufyrirtækj-
um hér á landi. Allir einstak-
lingar 18 ára og eldri með
lögheimili á Íslandi fá Ferða-
gjöfina. „Gjöfin er liður í því
að styðja við bakið á íslenskri
ferðaþjónustu í kjölfar kórón-
uveirufaraldurs og efla þann-
ig íslenska ferðaþjónustu sem
og hvetja landsmenn til að
eiga góðar stundir á ferðalagi
víðsvegar um landið. Hægt
er að kynna sér Ferðagjöf
á vefsíðunni www.ferdalag.
is og sjá hvaða fyrirtæki taka
þátt,“ segir í tilkynningu. Þar
sem Ferðagjöfin er pappírs-
laus lausn er hún sótt í gegn-
um smáforrit. Notendur sem
ekki vilja hlaða því niður geta
nýtt sér Ísland.is til að sækja
sína Ferðagjöf. -mm
Skimunargjald
ákveðið
LANDIÐ: Í dag, 1. júlí,
hefst gjaldtaka af komufar-
þegum vegna skimunar fyr-
ir COVID-19 á landamær-
um. Heilbrigðisráðherra hef-
ur ákveðið að gjaldið verði
11.000 kr. ef greitt er á staðn-
um en 9.000 kr. ef greitt er
fyrirfram. Þetta er nokkru
lægra gjald en upphaflega var
áætlað samkvæmt kostnaðar-
mati. „Nýtt mat byggt á feng-
inni reynslu og breyttum for-
sendum leiðir í ljós að kostn-
aður við hvert sýni er að jafn-
aði lægra en ætlað var. Reglu-
gerð heilbrigðisráðherra um
gjaldtökuna hefur verið send
til birtingar í Stjórnartíðind-
um,“ segir í tilkynningu frá
ráðuneytinu. -mm
Lækkun á verði
sjávarfangs
LANDIÐ: Verð fyrir íslensk-
ar sjávarafurðir lækkaði um
2,3% í erlendri mynt í maí
frá fyrri mánuði samkvæmt
verðvísitölu sjávarafurða sem
Hagstofa Íslands birti í síð-
ustu viku. Þetta er fjórði mán-
uðurinn í röð sem lækkun á
sér stað og hefur tólf mánaða
taktur vísitölunnar þar með
tekið verulegan viðsnúning
á örskömmum tíma. Þannig
hækkaði verð á sjávarafurð-
um um 9,3% á milli ára í des-
ember en í maí mælist 3,4%
lækkun á milli ára. -mm
Kýr í
kvöldgöngu
SNÆFELLSNES: Fimmtu-
daginn 25. júní barst lögregl-
unni tilkynning um kúahjörð
á ferð á Snæfellsnesvegi. Voru
akstursskilyrði ekki góð, þoka
og slæmt skyggni en sem bet-
ur fer varð ekki tjón af. -arg
Ökumenn á
hraðferð
VESTURLAND: Alltaf er
nokkuð um að ökumenn séu
á of mikill hraðferð og sam-
kvæmt Lögreglunni á Vestur-
landi eru margir að aka allt-
of hratt. Á sunnudaginn var
einn ökumaður stöðvaður á
Snæfellsnesvegi á 140 km/
klst en þar er hámarkshraði
90 km/klst og má hann bú-
ast við 150 þúsund króna sekt
fyrir. Þá hafa margir verið að
aka á um og yfir 120 km/klst
þar sem hámarkshraði er 90.
Í ljósi þess að margir eru að
aka á kindur þessa dagana er
hættan við þennan ökuhraða
enn meiri. Það gæti hæglega
farið mjög illa að aka á kind á
120-140 km/klst. Lögreglan
á Vesturlandi fylgist vel með
aksturshraða í umdæminu og
er myndavélabíllinn hennar
alltaf á ferðinni auk annarra
lögreglubíla. -arg
Alvarlegt að aka
sviptur
SNÆFELLSNES: Lögregl-
an á Vesturlandi stöðvaði í
vikunni ökumann á Snæfells-
nesi sem reyndist hafa ver-
ið sviptur ökuréttindum. Var
þetta þriðja brot ökumannsins
og fylgir því varðhald en það
er litið mjög alvarlegum aug-
um sé ökumaður sviptur öku-
réttindum á akstri. Svipting
ökuréttinda er varúðarráðstöf-
un vegna þess að ökumannin-
um er ekki lengur treystandi
fyrir ökuréttindum. Það telst
því mun alvarlegra að aka eft-
ir sviptingu en hafi ökumaður-
inn aldrei fengið ökuréttindi.
-arg
Atvinnuleysi var
9,9% í maí
LANDIÐ: Samkvæmt vinnu-
markaðsrannskókn Hag-
stofu Íslands var atvinnuleysi
hér á landi 9,9% í maí. Það
er 3,9 prósentustigum hærra
hlutfall en í sama mánuði
2019 og 6,9% hærra en í maí
2018. Fara þarf allt aftur til
2009-2011 til að finna svipað
mánaðarlegt atvinnuleysi að
vori. Aukið atvinnuleysi á vor-
mánuðum er einkennandi fyr-
ir íslenskan vinnumarkað og
er helsta ástæðan aukin eftir-
spurn ungs fólks eftir atvinnu
þegar skólum lýkur. Af öll-
um atvinnulausum í maí 2020
voru 40,4% á aldrinum 16-24
ára og var atvinnuleysi á með-
al þeirra 23,3%. Í mars, þeg-
ar áhrifa Covid-19 faraldurins
fór fyrst að gæta hér á landi,
mældist atvinnuleysi 3,3% og
hefur hlutfall atvinnulausra
því aukist um 6,6 prósentustig
síðan. -mm
Umhverfisvaktin við Hvalfjörð hélt
aðalfund sinn 25. júní síðastlið-
inn. Þar var svohljóðandi ályktun-
um beint til umhverfisráðuneytisins,
iðnaðarráðuneytisins, Umhverfis-
stofnunar, Matvælastofnunar, Faxa-
flóahafna, Þróunarfélags Grundar-
tanga, Norðuráls, Kísilvers Elkem
og Hvalfjarðarsveitar:
„Fundurinn ályktar að stemma
þurfi stigu við losun eiturefna frá
iðjuverum á Grundartanga, miklu
betur en gert hefur verið, enda sé það
vel hægt. Norðurál þurfi til dæmis
að hætta að sleppa flúor út um rjáfur
eða önnur op á kerskálunum, enda
er viðunandi hreinsibúnaður ekki til
staðar þar. Þetta útsleppi flúors sjá-
ist ekki í tölum frá sjálfri starfsem-
inni en birtist í mælingum á gróðri
og dýrum.
Fundurinn ályktar að breyta þurfi
upplýsingagjöf vegna mælinga á
eiturefnum. Meðaltöl gefi alls ekki
upplýsingar um hápunkta mengun-
ar, sem valda mestum skaða. Meðal-
töl séu því sérlega varasöm sem við-
mið. Sama er að segja um upplýsing-
ar í ársskýrslum um að heildarmagn
mengandi efna rúmist innan leyfi-
legra marka. Þar koma mengunar-
topparnir ekki heldur fram og upp-
lýsingarnar eru því villandi.
Fundurinn ályktar að óviðunandi
sé, ár eftir ár, að vakta og mæla eitur-
efni sem engin viðmiðunargildi séu
til um í íslenskum reglugerðum og
starfsleyfum, s.s. flúor í dýrum og
gróðri.
Fundurinn ályktar að skora á hlut-
aðeigandi aðila að nú þegar verði
teknar upp mælingar á mengandi
efnum í matvælum frá landbúnaði í
nágrenni Grundartanga. Ágiskanir
eru ekki boðlegar. Sé minnsti grun-
ur um óæskileg efni í matvælum eiga
bændur og neytendur rétt á upplýs-
ingum tafarlaust.
Fundurinn fer eindregið fram á að
komið verði fyrir loftgæðamælistöð
vegna flúors og brennisteins norð-
vestan við iðjuverin á Grundartanga,
utan þynningarsvæða, vegna Berja-
dalsár sem er vatnsból Akraneskaup-
staðar. Loftgæðamælistöð sunn-
an Hvalfjarðar verði einnig ávallt í
notkun, en það er hún ekki nú.
Fundurinn ályktar að birta eigi
allar niðurstöður umhverfisvökt-
unar vegna Grundartanga, rafrænt,
jafnóðum og á áberandi hátt. Áróð-
urskenndir og einhliða kynningar-
fundir einu sinni á ári, til að kynna
gamlar niðurstöður umhverfisvökt-
unar, ættu að heyra sögunni til.“
mm
Vélarbilun kom upp í flóabátnum
Baldri þegar skipið var á siglingu
yfir Breiðafjörð á mánudaginn.
Tekið var land í Flatey þar sem bil-
anagreining hófst. Mikinn svartan
reyk lagði frá vél skipsins við kom-
una til Flateyjar. Við bilanaleit kom
í ljós að önnur af tveimur túrbín-
um í vél skipsins er ónýt og er búið
að panta nýja erlendis frá. Farþeg-
ar sem voru um borð í Baldri fóru
í land í Flatey og þurftu að bíða
þar í átta og hálfa klukkustund,
en voru laust eftir miðnætti fluttir
með Særúnu í land í Stykkishólmi.
Bílana fengu þeir síðar en Bald-
ur var dreginn til hafnar í Stykkis-
hólmi í gær. Í tilkynningu frá Sæ-
ferðum, sem gera út Baldur, kemur
fram að ekki verður hægt að flytja
bíla milli Stykkishólms og Brjáns-
lækjar næstu daga. Farþegabátur-
inn Særún mun hins vegar sigla út
í Flatey og yfir á Brjánslæk ef þörf
er á. Særún getur tekið allt að 115
farþega, en enga bíla. „Unnið verð-
ur hörðum höndum að viðgerð
næstu daga, þegar er búið að panta
varahluti og vonandi verður ferjan
Baldur komin aftur í siglingar inn-
an skamms,“ segir í tilkynningu frá
Sæferðum.
mm
Í nýrri verðkönnun verðlagseftir-
lits ASÍ á matvöru var Krambúð-
in oftast með hæsta verðið, í 51 til-
viki af 121. Bónus var oftast með
lægsta verðið, eða í 81 tilviki. Mik-
ill verðmunur er milli verslana og
í 35 tilvikum af 121 mátti finna
60% mun á hæsta og lægsta verði
á ýmsum algengum vörum. Sem
dæmi var 237% munur á hæsta og
lægsta kílóverði á frosnum jarða-
berjum, 100% verðmunur á Whole
Earth hnetusmjöri, 78% verðmun-
ur á Tilda Basmati hrísgrjónum og
100% verðmunur á Minute Maid
safa. Þá var 152% munur á hæsta
og lægsta verði á O.B. tíðartöppum
og um og yfir 100% munur á ýms-
um dýramat og barnamat.
Krambúðin var oftast með hæsta
verðið í könnuninni eða í 51 tilviki
af 121. Krambúðirnar eru 21 talsins
og eru níu þeirra staðsettar á höf-
uðborgarsvæðinu en aðrar verslanir
eru dreifðar um landið. Næst oftast
mátti finna hæsta verðið í Hagkaup
og Heimkaup en hvor verslun fyrir
sig var með hæsta verðið í 23 til-
vikum. Bónus var oftast með lægsta
verðið eins og fyrr segir, í 51 tilviki
af 121, en Fjarðarkaup var næst oft-
ast með lægsta verðið eða í 14 til-
vikum, en Krónan hefur lengi verið
næst á eftir Bónus með lægstu verð-
in. Krónan var með lægsta verðið í
níu tilvikum og Nettó sjö tilvikum.
mm
Baldur bilaði og mun ekki
sigla næstu daga
Við komu Baldurs til Flateyjar á mánudag lagði mikinn svartan reyk frá skipinu.
Ljósm. ruv.is/Haukur Hólm.
Krambúðin oftast með hæsta
verðið í könnun ASÍ
Ályktanir aðalfundar Umhverfis-
vaktarinnar við Hvalfjörð