Skessuhorn - 01.07.2020, Síða 27

MIÐVIKUDAGUR 1. JúLÍ 2020 27
Vísnahorn
Einu sinni þóttu það tölu-
verð tíðindi þegar sláttur
hófst í sveitum og stöku
sinnum er þess getið enn.
Vorið 1939 var með af-
brigðum gott og Ólafur í
Brautarholti á Kjalarnesi byrjaði slátt óvenju
snemma. Var þess getið í fjölmiðlum og varð
tilefni þessarar vísu Bjarna Ásgeirssonar:
Brautarholtstúnið grænkar og grær,
grösin þar falla á svig.
Ólafur slær og Ólafur slær.
Ólafur slær um sig.
Kreppulánasjóður var á þessum tíma nok-
kuð í umræðunni en hann hafði verið stof-
naður til styrktar bændum eftir gífurlegt
verðfall afurða í heimskreppunni. Ekki var trú
manna að innheimtuaðgerðir yrðu harkalegar
þar á bæ en menn þó misdjarfir í lántökum.
Oft mun hafa orðið lítið um endurheimtur en
í ljósi þessara mála þarf að skoða ýmsar af þes-
sum vísum.
Bæði Ólafur og Bjarni munu hafa gengið
nokkuð rösklega í þann góða sjóð þannig að
nú svaraði Kolbeinn í Kollafirði fyrir sveitun-
ga sinn:
Ólafi þarf ekki að lá,
aðra menn ég þekki.
Þeir eru’ að slá og þeir eru’ að slá,
þótt þeir slái ekki.
Næst komst á flot vísa eignuð Magnúsi
Sveinssyni í Leirvogstungu:
Ólafi háir hefðarþrá
sem hann í bláinn setur.
Litlu stráin leggst því á
svo lýðurinn sjá’ ann betur.
Hjálmar Þorsteinsson á Hofi sendi þá Mag-
núsi þessa kveðju:
Allvel beit og Ólafsreit
yfir leit eg sleginn.
Málinu sleit sem margur veit
er Magnús skeit í teiginn.
Hjálmar var talinn ölkær en þessi sending
mun ótryggilega feðruð:
Býr við kvígur bóndi snar,
býr og lýgur hér og þar.
Flösku sýgur sífellt stút
sínu mígur kaupi út.
Kolbeinn í Kollafirði orti nú til varnar Ólafi
sveitunga sínum:
Fleirum háir hefðarþrá,
heimska’ í bláinn rekur þá.
Þeir eru smáir, það má sjá,
þótt þeir slái lengri strá.
Nú kom nafnlaust skeyti sem eignað var
Lárusi Halldórssyni skólastjóra á Brúarlandi:
Þegar örbirgð hæla hjó
að hækka þurfti gengið,
kænn til ráða Kolbeinn sló
kreppulánaengið.
Kolbeinn lét hvorki ímyndaðan né raun-
verulegan andstæðing eiga hjá sér og sendi nú
Lárusi sem talinn var vinstri sinnaður svar:
Ill var raun að engi því,
annan kaustu veginn.
Rauðsmáranum öslar í
allan Héðinsteiginn.
Hér er sveigt að því, að Lárus mun hafa
tekið eindregna afstöðu með róttækum sósíal-
istum og Héðni Valdimarssyni, sem stofnuðu
Sameingarflokk alþýðu og klufu Alþýðuflok-
kinn 1938. En hér galt saklaus fyrir sekan.
Lárus hafði engan þátt tekið í þessum slát-
tuvísnalaunvígum og lýsti sakleysi sínu á sn-
jallan hátt:
Verður þrátt í vísnarann
vandhitt áttarslóðin.
Engan þátt eg óf né spann
inn í sláttarljóðin.
Síðar var reyndar álitið að vísa sú, sem
Lárusi var eignuð væri eftir mann, sem nýlega
hafði gengið í fjórða sinn í hjónaband og ho-
num sendi Kolbeinn þessa kveðju:
Borið var að berserkinn
brysti karlmennskuna,
er fór hann að slá í fyrsta sinn
fjórðu dagsláttuna.
Tveir menn aðrir lýstu yfir sakleysi sínu
opinberlega og bætti þá Kolbeinn við:
Vart hefur slegið vel það lið,
vont mun heyið reynast,
er kemur sér ei að kannast við
krabbaðan teiginn seinast.
Næst komst sú saga á kreik að Kolbeinn
hefði ort allar vísurnar nema þá fyrstu og bæt-
ti hann þá við:
Stóð eg sláttaryrkju í,
ei varð mikil raunin.
Enda líka eftir því
urðu sláttulaunin.
Enn flaug fast skot yfir Leirvogsá og veit
enginn hvaðan kom:
Af Ólafs gróðri öfund heit
óx um kaldan vetur.
Bjarni meig en Magnús skeit,
svo mætti spretta betur.
Eftirfarandi hnúta gæti verið svar en
um hana gildir einnig að enginn veit, hver
kastaði:
Illan fnyk af Ólafs drít
ofan leggur veginn.
Kreppulána- keytu’ og skít
karlinn bar á teiginn.
Þegar leið á sumarið góða höfðu blöð
landsins fengið veður af þessum kveðskap og
birtu sumar af vísunum, sem urðu strax land-
skunnar og tilefni þeirra ekki síður. Blönduðu
þá hagyrðingar víða að sér í leikinn. Sigurður
Baldvinsson orti þessar vísur og komst þar
með í höggorustu við Kolbein:
Þrátt í flýti þurfti’ að slá
þykir ýtum skrýtið.
Ólafur hlýtur aumleg strá,
Ólafur nýtir lítið.
Krónu- gáir kompás á.
Kolbein má því virða.
Karlinn sá í kreppulág
kann að slá og hirða.
Krytinn há um kreppustrá
og kveðast á við grannann.
Þeir eru að slá og þeir eru að slá
Þeir eru að slá hvern annan.
Kolbeinn var sem fyrr ekki seinn til svars:
Sumir dengja launaljá,
landsjóðsengi’ í múga slá.
Kreppa engin þjáir þá.
Þar er lengi hægt að slá.
Aftur fékk Kolbeinn sendingu frá Sigurði:
Varla þarf að vænta góðs
til viðreisnar hjá slíkum,
þessum krummum kreppusjóðs
sem kroppa’ augu’ úr sínum líkum.
Og ekki stóð á svari Kolbeins:
Fór á gægjum móts við menn,
murkaði hræin sveinninn dýri.
Honum nægir ekki enn
einkaslægja’ í Landsjóðsmýri.
Sumir hafa fyrir satt að sr. Sveinn Víkingur
hafi slegið botninn í sláttuvísnasyrpuna með
þessum vísum:
Ólafur rær og Ólafur hlær,
Ólafur værðar nýtur.
En Kolbeinn slær, já Kolbeinn slær,
Kolbeinn slær og bítur.
Þótt veröld hendist endum á
og öllum lendi saman.
Við skulum slá, við skulum slá,
við skulum slá á gaman.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 849 2715
dd@simnet.is
Ólafur rær og Ólafur hlær, Ólafur værðar nýtur
Á leikskólanum Uglukletti í Borg-
arnesi hafa elstu krakkarnir verið
duglegir í vetur að tína rusl og gera
fínt í bænum sínum. Samhliða rus-
latínslunni hafa börnin safnað dós-
um og voru komin með nokkuð
safn af þeim. Á fimmtudaginn í síð-
ustu viku fóru þrír elstu árgangar
leikskólans í Brákargöngu, sem er
farin annað hvert ár. Þau gengu frá
Uglukletti að Brákarsundi og komu
við á söguslóðum Egilssögu þar
sem voru leiknir eða lesnir þættir
úr sögunni. „Að þessu sinni nýttu
elstu krakkarnir tækifærið og tóku
með sér flöskurnar og dósirnar sem
þau höfðu safnað. Þau voru auðvi-
tað búin að flokka þær og telja. Við
fórum með þær í Ölduna og feng-
um pening fyrir, sem við gáfum
svo til félags Einstakra barna,“ seg-
ir Heiðrún Harpa Marteinsdóttir
leikskólakennari á Uglukletti í sam-
tali við Skessuhorn.
arg/ Ljósm. Heiðrún Harpa Mar-
teinsdóttir.
Dósirnar taldar og allt skráð samviskusamlega niður.
Styrktu Einstök börn með ágóða dósasöfnunar
Gengið út í Brákarey með dósirnar í Ölduna.
Farið með dósirnar í Ölduna.
ræðst um
Egilssögu
í Brákar-
göngu.
Áhugasamir krakkar.