Skessuhorn - 21.10.2020, Blaðsíða 19

MIÐVIKUDAGUR 21. oKtóBER 2020 19
Líkt og í fyrstu bylgju farsóttarinn-
ar jókst innlend verslun töluvert
þegar veiran lét á sér kræla á ný. Á
sama tíma og verslun eykst minnk-
ar bæði neysla á þjónustu og neysla
erlendis. Samkvæmt Rannsókna-
setri verslunarinnar halda Íslend-
ingar uppteknum hætti í verslun á
tímum kórónuveirufaraldursins og
jókst verslun um 26,3% milli ára í
septembermánuði. Velta í verslun
nam 39,2 milljörðum kr. og dróst
lítillega saman milli mánaðana
ágúst og september eða um 1,87%
(749 milljónir kr.). Heildarkorta-
velta var þá 68,5 milljarðar í mán-
uðinum og jókst um 9% milli ára.
Velta í stórmörkuðum og dag-
vöruverslunum nam 16,6 milljörð-
um kr. í mánuðnum sem leið. Velta
í flokknum jókst um rúmlega 21%
milli ára. Aukin heimavinna auk
sóttkvíar á vafalaust þátt í aukningu
dagvöruverslunar með greiðslu-
kortum. Á móti má ætla að umsvif
mötuneyta vinnustaða svo dæmi sé
tekið hafi dregist saman.
Fataverslun jókst um 36% á milli
ára í september og rétt tæp 9% frá
því í ágúst sl. Í fyrstu bylgju farald-
ursins í vor, mátti sjá töluverðan
samdrátt í fataverslun ólíkt því sem
var í síðasta mánuði.
Aðrir flokkar sérvöru hækkuðu
einnig frá fyrra ári. Veruleg veltu-
aukning varð í verslunum með
byggingavörur og verslunum með
raf- og heimilistæki. Í fyrrnefnda
flokknum jókst veltan um 45%
milli ára og nam 3,3 milljörðum
kr. Í þeim síðarnefnda nam veltan
alls 2,6 milljörðum og jókst um tæp
54% milli ára.
mm
Verkefni sveitarfélaga á tímum Co-
vid-19 er fyrst og fremst að standa
vörð um einstaklinga, fyrirtæki og
ákveðin grunngildi samfélagsins.
Þannig komst Lilja Björg Ágústs-
dóttir, formaður stjórnar Samtaka
sveitarfélaga á Vesturlandi, að orði í
upphafsræðu sinni á rafrænu haust-
þingi SSV á föstudagsmorgun.
„Sveitarfélögin horfa fram á stór-
ar áskoranir bæði heilsufarslegar og
efnahagslegar. Atvinnuleysi eykst
hratt og grundvöllur til rekstr-
ar fyrirtækja er erfiður. Sveitarfé-
lögin verða öll fyrir miklu tekju-
tapi og rekstur þeirra þyngist. og
það er allt í lagi! Það er allt í lagi þó
að reksturinn sé ekki réttum meg-
in við núllið á svona tímum, það er
ekki eðlilegt umhverfi til rekstrar,
hvorki hjá fyrirtækjum eða opin-
berum aðilum,“ sagði Lilja. „Við
sem höldum um stjórnartaumana
í sveitarfélögunum, við stefnum öll
að því að sigla okkar sveitarfélögum
í gegnum þetta öldurót, halda uppi
öflugri þjónustu, beita okkur fyr-
ir bættum efnahag og styðja vel
við atvinnulífið. Það er okkar hlut-
verk,“ sagði Lilja Björg.
Tækifærið er núna
Slíkt, sagði Lilja, gæti verið flókið.
Á sama tíma og horft væri fram á
eitt mesta tekjutap í rekstri sveitar-
félaga í manna minnum væri gerð
sú krafa að draga ekki saman, held-
ur þvert á móti að þenja út segl-
in; halda úti störfum, ekki hækka
álögur og viðhalda framkvæmd-
um til að örva hjól efnahagslífsins.
„Þetta getur verið ansi snúið verk-
efni og það er hreinlega ekki í boði
að leggja árar í bát,“ sagði Lilja en
minnti á að þetta væri tímabund-
in ógn og tímabundin ástand. Hún
brýndi því þingfulltrúa til að snúa
vörn í sókn. Nú væri tækifæri fyr-
ir sveitarfélögin á Vesturlandi til
að sýna hvað í þeim býr og að þau
gætu staðið saman sem ein heild
til að takast á við fjárhagslega erf-
iðleika og leita markvissra leiða til
að sporna við neikvæðum efnahags-
áhrifum.
Stjórn SSV samþykkti á fundi
sínum á fimmtudag að ráðast í
verkefni sem Vífill Karlsson hag-
fræðingur samtakanna hefur unn-
ið tillögu að. Það snýst um þrennt.
Í fyrsta lagi verða fjármál sveitar-
félaganna skoðuð ofan í kjölinn,
greint hvernig megi bregðast við
skerðingu á tekjum og hvernig
megi lækka kostnað fjárfrekra mála-
flokka án þess að skerða þjónustuna
og kannað hvert skuldaþol sveitar-
félaganna sé.
Í öðru lagi verði horft til íbúa og
hvernig þeir upplifa þjónustu sveit-
arfélaga. Niðurstöður nýrrar íbúa-
könnunar SSV verða nýttar í þeirri
vinnu. Ætlunin er að komast að því
hvaða búsetuskilyrði eru íbúum al-
gerlega nauðsynleg og hver hins
vegar geta fælt íbúa frá. Í þriðja lagi
er litið til atvinnulífsins og hvaða
tækifæri Vesturland hefur til að
sækja fram þar, skapa störf og skapa
grunn sem er mikilvægur fyrirtækj-
um til að vaxa og dafna, hvernig
styðja megi við atvinnulífið beint
og óbeint.
Opinberum störfum í
landshlutanum fjölgi
Störf án staðsetningar voru sérstakt
þema haustþings SSV að þessu
sinni, en samkvæmt nýjum Hagvísi
SSV eru hlutfallslega hvergi færri
opinber störf á vegum ríkisins en á
Vesturlandi. Landshlutinn er þvert
á móti sá landshluti þar sem opin-
berum störfum hefur fækkað einna
mest. „Við viljum snúa þessari þró-
un við og hvetjum stjórnvöld til að
staðsetja störf og starfsemi hér, auk
þess sem við teljum að með fjölg-
un þeirra starfa sem auglýst eru
án staðsetningar muni atvinnulíf á
Vesturlandi styrkjast,“ sagði Lilja
og vísaði til þess að undanfarið
hefðu orðið til samvinnurými þar
sem frumkvöðlar, einyrkjar og lít-
il fyrirtæki gætu vonandi fengið að-
stöðu og annars staðar í landshlut-
anum væri verið að undirbúa slík
rými. „Með reynslu og þekkingu
að leiðarljósi, með áherslu á ný-
sköpun og fjölbreytni, byggjum við
upp störf til framtíðar. Störf sem
eru ekki háð sérstökum efnahags-
legum skilyrðum eða ákveðinni
staðsetningu. Eins er mikilvægt að
stuðla að því að allar okkar helstu
atvinnugreinar eins og landbúnað-
ur, iðnaður, sjávarútvegur, ferða-
þjónusta og fleiri dafni á nýjan leik.
Í öflugum og víðtækum stuðningi
við atvinnulífið í víðu samhengi
felst viðspyrnan og það er okkar að
snúa þessu við,“ sagði Lilja Björg
Ágústsdóttir. kgk
Félagsmálaráðherra sagði að í
undirbúningi væri að allar stofn-
anir settu sér markmið um hlutfall
starfa án staðsetningar. Hann ítrek-
aði þó þá skoðun sína að ekki ætti
að hætta flutningi deilda og stofn-
ana í heilu lagi. „Það á ekki að vera
þannig að yfirstjórn allra stofnana
eða deilda og allt þurfi að vera á
höfuðborgarsvæðinu. Það hefur
sýnt sig að hin leiðin gefst vel,“
sagði hann en bætti því við að þar
væri alltaf um pólitíska ákvörðun að
ræða. Undir þetta tók Hólmfríður,
sem sagði að störf án staðsetning-
ar ættu ekki að koma í staðinn fyrir
að flytja einstaka deildir eða stofn-
anir, eða koma á fót nýjum úti á
landi. Nefndi Ásmundur síðar að í
félagsmálaráðuneytinu væri verið
að skoða hvatana fyrir undirstofn-
anir þess til að ráða inn starfsfólk án
staðsetningar.
Kjarnar með
vinnurýmum
Magnús kvað sér næst hljóðs og
nefndi að starfsstöðvar opinberra
stofnana á landsbyggðinni væru
margar mjög litlar. Sagði hann
að raða ætti stofnunum saman í
kjarna þar sem starfsfólk nokkurra
stofnana gæti starfað undir sama
þakinu. Slíkt væri bæði gott fyr-
ir starfsfólkið og hagkvæmara en
að reka eitt starf hér og þar. Sjálf-
ur stýrir hann stofnun sem hefur
níu starfsstöðvar. Það væri vissu-
lega áskorun en vel mætti láta slíkt
ganga upp.
Út frá því spunnust umræður um
einmitt svona kjarna. Var bent á að
nýsköpunarmiðstöð með vinnu-
rýmum hefði þegar verið komið á
fót á Akranesi og að tvær aðrar sam-
bærilegar miðstöðvar væru í undir-
búningi í landshlutanum; í Dölum
og Stykkishólmi. Hólmfríður vís-
aði til þess sem hún sagði áður, að
Byggðastofnun hefði tekið saman
lista yfir mögulegar starfsstöðvar út
um allt land og rifjað var upp að sú
hugmynd hefði komið upp að taka
húsnæði í Borgarnesi undir slíka
starfsemi en ekkert hefði orðið af
því. Ásmundur sagði mikinn kost ef
slík vinnurými yrðu til víða um land
samhliða því að störf væru auglýst
án staðsetningar. Þá væri hægt að
þrýsta enn frekar á ríki og stofnanir
að færa störf út á land og auglýsa
ný störf sem eldri án staðsetningar.
Hólmfríður lagði til að lagst yrði í
sameiginlega markaðsherferð þar
að lútandi. kgk
Fataverslun jókst um 36% milli ára í september. Hér eru kápur á rekka í verslun-
inni Bjargi á Akranesi. Ljósm. úr safni/kgk.
Verslun rýkur upp í
þriðju bylgju Covid
Vörn verði snúið í sókn
Formaður stjórnar SSV brýnir sveitarstjórnarfólk til dáða
Lilja Björg Ágústsdóttir er formaður stjórnar SSV. Ljósm. úr safni/ ss.
Nýsköpunarmiðstöð var nýverið komið upp í gamla HB húsinu á Akranesi. Slíkar
miðstöðvar geta verið hentugar þeim sem vilja sækjast eftir störfum sem eru
auglýst án staðsetningar. Ljósm. úr safni/ kgk.
Ekki er hægt að sinna öllum störfum hvaðan sem er úr heiminum. Þannig kallar
til dæmis heilbrigðis- og menntageirinn að langstærstum hluta á störf í nærsam-
félaginu á hverjum stað. Ljósm. úr safni/ tfk.