Morgunblaðið - 02.06.2020, Blaðsíða 12

VIÐTAL
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Kórónuveirufaraldurinn mun senni-
lega breyta ásýnd vinnustaða og gæti
hönnun skrifstofurýma þurft að taka
allt aðra stefnu þar sem lágmörkun
smithættu verður höfð að leiðarljósi.
Stjórnendum og arkitektum er vandi
á höndum enda
þurfa vinnurými
að vera vistleg og
örugg en einnig
hvetja til já-
kvæðra sam-
skipta og góðra
afkasta.
Árný Þórarins-
dóttir, arkitekt og
meðeigandi hjá
Stáss arkitektum,
bendir á að
undanfarin ár hafi skrifstofuhönnun
einkennst af áherslu á opin vinnu-
rými, þéttingu vinnusvæða og svk.
„desk sharing“ fyrirkomulagi þar
sem starfsfólk er ekki með fasta
vinnustöð heldur nýtir þau skrifborð
sem eru laus á vinnustaðnum hverju
sinni. „Að einhverju marki gæti það
verið á undanhaldi að fleiri en ein
manneskja noti sama skrifborðið og
við hönnun opinna vinnurýma kann
að þurfa að t.d. breyta uppröðun
skrifborða og nota skilrúm í auknum
mæli.“
Gömlu góðu básarnir gætu því rutt
sér til rúms á komandi árum. „Ég hef
ekki trú á því að við séum að fara aft-
ur í einhverja Mad Men-stemningu
þar sem hver starfsmaður hefur sína
eigin skrifstofu, en aftur á móti gætu
básar orðið algengir á ný. Í stað þess
að loka fólk alveg af gætu skrifstofu-
rými framtíðarinnar einkennst af því
að vinnusvæði yrðu aðskilin með efn-
um eins og gleri sem geta hamlað
smiti án þess að draga úr sýnileika og
birtuflæði.
Ferskt loft og faglegt
umhverfi í fjarvinnu
Þá reiknar Árný með að vinnustað-
ir muni eftirleiðis leggja enn meiri
áherslu á góða loftræstingu og auð-
veld þrif. „Væntanlega mun starfs-
fólk gera ríkari kröfur um betri
hreinsisíur og tíðari loftskipti, og
þykja eftirsóknarvert að geta opnað
glugga til að fá ferskt loft beint inn í
vinnurýmið. Þróunin hefur þegar
verið í þá átt að gera vinnurými ein-
faldari og snyrtilegri svo að auðveld-
ara sé að strjúka af borðum og þvo
gólf, og væntanlega að skrifstofu-
hönnun haldi áfram í sömu átt, t.d.
með vali á efnum sem ekki hleypa
óhreinindum auðveldlega í sig og sem
hægt er að hreinsa rækilega án mik-
illar fyrirhafnar.“
Á meðan faraldurinn gekk yfir
þurftu margir vinnustaðir að grípa til
þess ráðs að senda flesta eða alla
starfsmenn heim til sín og láta þá
vinna þaðan. Hafa margir spáð því að
kórónuveiran muni valda því að fjar-
vinna verði mun algengari og út-
breiddari. Árný bendir á að það muni
m.a. hjálpa til við að bæta smitvarnir
enda lykilatriði að fækka starfsmönn-
um á hvern fermetra. Um leið þarf
hönnun vinnustaðarins að taka mið af
því að fjarfundir verða tíðari og því
þarf m.a. að huga að því hvað sést í
bakgrunni starfsmannsins þar sem
hann situr við vinnu sína.
Metnaðarfullir stjórnendur gætu
jafnvel viljað senda ráðgjafa heim til
starfsfólks síns til að ganga úr
skugga um að það hafi vinnuaðstöðu
við hæfi. „Aukin áhersla á fjarvinnu
þýðir um leið að fólk þarf að hafa
meira rými fyrir vinnuna heima
fyrir,“ segir Árný og minnir á þörfina
fyrir góðan skrifborðsstól, vandað
skrifborð og möguleikann á að geta
t.d. gengið út á svalir eða út í garð til
að fá ferskt loft. „En heimavinnustöð-
in þarf líka að líta faglega út á fjar-
fundum með viðskiptavinum og koll-
egum og umgjörðin á heimilinu er
orðin hluti af sjónrænni ímynd vinnu-
staðarins út á við.“
Aðgangsstýrðar kaffistofur
Eins má reikna með því að tæknin
verði nýtt til að fækka snertiflötum.
Sjálfvirkir dyraopnarar verða notað-
ir víðar, snertifríar lausnir notaðar í
lyftum og meiri agi iðkaður í að-
gangsstýringu innan vinnustaða, s.s.
til að tryggja að utanaðkomandi vill-
ist ekki inn á rými þar sem þeir eiga
ekki erindi, eða hindra að óþarfa
samgangur eigi sér stað á milli
deilda. „Kaffistofurnar munu ekki
hverfa, en aðgangsstýring eða hópa-
skipting gæti verið notuð til að ganga
úr skugga um að aðeins ákveðnir
hópar starfsmanna noti tiltekinn
kaffikrók.“
Mötuneyti á stórum vinnustöðum
kunna líka að taka miklum breyting-
um og spáir Árný því að hlaðborð og
salatbarir kunni að heyra sögunni til,
en þess í stað verði matur skammt-
aður eða þjónað til borðs til að koma í
veg fyrir að margir handfjatli sömu
áhöldin. „Líklega verður borðum
fækkað, færri stólar við hvert mötu-
neytisborð, og borðin þrifin tíðar á
milli gesta á matmálstíma,“ segir hún
og minnir á að samkvæmt lögum og
reglugerðum verði starfsmenn að
hafa sérstaka aðstöðu til að matast og
því sé ekki hægt að loka kaffikrókum
og mötuneytum og ætlast til að fólk
bæði vinni og nærist við skrifborðið
sitt. „Þá munum við væntanlega sjá
ýmsar breytingar í þeim rýmum þar
sem viðskiptavinir eru þjónustaðir,
s.s. að afgreiðsluborð verði gerð
dýpri til að skapa meiri fjarlægð á
milli starfsmanns og gests.“
Básarnir munu snúa aftur
AFP
Vörn Myndin sýnir bráðabirgðalausn sem gripið var til á skrifstofu í Japan í miðjum kórónuveirufaraldri. Þó að
vinnufélagar þurfi vonandi ekki að ræða sín á milli í gegnum litlar glufur í skilrúmum er sennilegt að vinnu-
umhverfi fólks muni í vaxandi mæli taka mið af því að hvernig lágmarka má smithættu og hámarka hreinlæti.
 Í framtíðinni er líklegt að hönnun vinnustaða litist af smitvarnasjónarmiðum  Skilrúm, aðgangs-
stýringar, fækkun snertiflata og áhersla á hreinlæti gætu einkennt skrifstofur framtíðarinnar
Árný
Þórarinsdóttir
12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 2020
Eftir langt skoðunarferli hafa
bandarísk samkeppnisyfirvöld lagt
blessun sína yfir kaup Össurar hf.
á stoðtækjaframleiðandanum Col-
lege Park Industries. Kaupverð
fæst ekki uppgefið á þessu stigi en
árleg velta College Park nemur
um 20 milljónum dala og starfa
þar um 130 manns.
Sveinn Sölvason, fjármálastjóri
Össurar, segir College Park í hópi
fimm eða sex stærstu stoðtækja-
framleiðanda Bandaríkjanna, en
þar eru Össur og þýska fyrirtækið
Ottobock leiðandi. „Á eftir þessum
tveimur koma nokkur smærri sem
eru öll svipuð að stærð, og er Col-
lege Park eitt af þeim,“ útskýrir
Sveinn.
Stoðtækjalausnir College Park
eru ekki eins tæknilega flóknar og
þær sem Össur smíðar og henta
t.d. ágætlega einstaklingum sem
þurfa ekki að hreyfa sig mjög mik-
ið við dagleg störf, tómstundir og
iðkun íþrótta. Fyrir vikið eru stoð-
tæki College Park töluvert ódýrari
og segir Sveinn að hátæknifótur
frá Össuri sem gefur möguleika á
mjög náttúrulegri hreyfingu geti
kostað í kringum 14-15.000 dali en
einfaldari fótur frá College Park
seljist á um 10% af því, en skapi
ekki jafn náttúrulegt göngulag og
veiti ekki sömu notkunarmöguleik-
ana. „Með kaupunum gefst okkur
tækifæri til að ná betur til nýs
hóps viðskiptavina og sækja enn
betur inn á markaði í nýmarkaðs-
löndum.“
Það tók um það bil ár að fá
grænt ljós hjá bandarískum
samkeppnisyfirvöldum og fylgir
kaupunum það skilyrði að selja út
úr College Park gerviolnboga-
tækni sem þar hafði verið þróuð.
„Talsverð samþætting hefur þegar
átt sér stað á þessum markaði og
hafði Ottobock þegar hlaupið á sig
með samruna við minna fyrirtæki
sem síðar var stoppaður af
samkeppnisyfirvöldum. Sáum við
því að hyggilegast væri að klára
þessi kaup ekki öðruvísi en í nánu
samstarfi við stjórnvöld,“ útskýrir
Sveinn. ai@mbl.is
Breidd Sveinn segir kaupin m.a.
skapa tækifæri í nýmarkaðslöndum.
Össur lýkur kaupum á
College Park Industries