Morgunblaðið - 24.08.2020, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. ÁGÚST 2020
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Stóru kampavínshúsin sem ráða lög-
um og lofum á heimsmarkaði hafa
styrkt stöðu sína á íslenska kampa-
vínsmarkaðnum á síðustu árum. Mo-
ët & Chandon, sem framleiðir ríflega
10% alls kampavíns sem fer á markað
er langmesta selda kampavínið í Vín-
búðunum sem fyrr og seldust 4.714
lítrar af vörum þess í verslunum hins
opinbera á fyrstu sjö mánuðum árs-
ins. Af þeim tegundum sem Moët er
með á markaði selst þó langmest af
Brut Imperial sem er „inngangs-
vínið“ hjá framleiðandnum. Hefur
salan á því aukist mjög og nemur
aukningin 61% frá árinu 2018 þegar
2.085 lítrar seldust á fyrstu sjö mán-
uðum ársins. Meðal vínanna frá Moët
er Brut Imperial þó síst hástökkv-
arinn. Þar kveður harðast að Ice Im-
perial sem selt er í mjög áberandi og
hvítum flöskum. Frá 2018 nemur
söluaukningin 582%. Þá hefur Rosé
frá fyrirtækinu einnig sótt mjög í sig
veðrið og er fjórða mest selda kampa-
vínið í Vínbúðunum, næst á eftir
Brut-útgáfunum frá Bollinger og
Veuve Clicquot. Rosé frá Moët seldist
þannig í 711 lítrum á fyrstu sjö mán-
uðum ársins og nemur söluaukningin
frá árinu 2018 heilum 255%.
Faraldur hefur áhrif á tölurnar
Þegar litið er yfir heildarsöluna á
kampavíni í Vínbúðunum yfir fyrr-
greint tímabil kemur í ljós að þá seld-
ust 10.255 lítrar. Nemur aukningin
frá því í fyrra tæplega 40% þegar
7.345 lítrar seldust. Innflutnings-
aðilar sem Morgunblaðið ræddi við
segir að tölurnar segi þó ekki alla
söguna enda hafi nær öll sala í heim-
komusal Fríhafnarinnar horfið með
tilkomu kórónuveirunnar og hið sama
eigi við um áfengissölu á veit-
ingastöðum. Þannig sé líklegt að
neysla á kampavíni færist frá þessum
útsölustöðum og beinist þess í stað
nær alfarið í gegnum Vínbúðirnar.
Þrátt fyrir nokkuð kröftuga sölu í
kampavíni hér á landi ríkir mikil
óvissa með stöðu framleiðenda í
Champagne. Kórónuveirufaraldurinn
hefur valdið miklum búsifjum á
markaðnum þar sem mun minna er
nú af viðburðum sem tengdir eru
kampavínsneyslu. Má þar nefna
brúðkaup og stærri og fjölmennari
viðburði, stórafmæli, verðlaunaaf-
hendingar og annað slíkt. Fram-
leiðslan á kampavíni lýtur ströngu
eftirliti og stjórn yfirvalda í Frakk-
landi sem geta takmarkað umfang
hennar eftir því sem þurfa þykir. Á
síðustu árum hefur heildarfram-
leiðslan numið rétt um 320 milljónum
flaskna á ári. Nú hefur Comité
Champagne (ráðið sem ræður lögum
og lofum í héraðinu) ákveðið að tak-
marka framleiðslu þessa árs og bend-
ir það til þess að rétt um 230 milljónir
flaskna verði framleiddar í ár. Gefur
það nokkuð skýra mynd af því hversu
þungt högg kórónuveiran hefur greitt
framleiðslunni í Champagne.
Talsvert skálað á Íslandi
þótt hrikti í stoðunum
 Stóru húsin styrkja stöðu sína á mjög einsleitum markaði
Mest seldu kampavínin í Vínbúðunum
Fyrstu 7 mánuði ársins
*Selt í tveimur eða fleiri stærðum
Heimild: ÁTVR
Sala í lítrum Hlutfall
af 2018
Verð á 750
ml. flösku2018 2019 2020
Moët & Chandon Brut Imperial* 2.085 2.427 3.353 161% 6,499
Veuve Clicquot Brut* 1.144 1.256 1.802 158% 7,699
Bollinger Brut Special Cuvée* 697 704 991 142% 6,999
Moët & Chandon Rose Imperial 200 327 711 355% 7,899
Kirkland Champagne Brut 255 469 – 4,453
Taittinger Brut Réserve 240 302 453 189% 6,399
Moët & Chandon Ice Imperial 65 260 443 682% 7,899
Drappier Brut Nature Pinot Noir 38 48 343 903% 6,899
Pol Roger Brut Réserve 29 281 – 6,999
Moët & Chandon Nectar Imperial 129 135 207 160% 6,999
Veuve Clicquot Rose 203 140 173 85% 7,699
G.H. Mumm Demi Sec. 158 122 130 82% 5,999
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Verð á kjötvörum til neytenda er
mun hærra hér á landi en að meðal-
tali í löndum Evrópusambandsins.
Þetta kemur fram í nýju yfirliti
sem Eurostat, hagstofa Evrópu,
hefur birt á vef sínum.
„Ef þið ætlið að setja kjöt á grill-
ið núna þessar síðustu vikur sum-
arsins, kynnuð þið að hafa áhuga á
að vita hvað það kostar í heimalandi
ykkar á samanburði við önnur að-
ildarlönd Evrópusambandsins,“
segir í texta með grafi sem fylgir
frétt Eurostat.
Kjötið dýrast í Sviss
Vísitala meðaltalsverðs er 100 í
samanburðinum sem nær til ársins
2019. Fram kemur að verðið innan
ESB er hæst í Austurríki þar sem
vísitalan er 145 og í Lúxemborg þar
sem vísitalan er 141. Í Frakklandi
er hún 131, Hollandi 127, Belgíu
125 og Finnlandi 124. Lægst er
kjötverðið í ESB-löndunum í aust-
urhluta Evrópu. Í Póllandi og Rúm-
eníu er vísitalan 63, í Búlgaríu er
hún 66 og 71 í Litháen.
En séu Sviss og lönd evrópska
efnahagssvæðisins, Ísland og Nor-
egur, tekin með, breytist röðin.
Vísitalan fyrir kjötverð í Sviss er
hæst, 235. Ísland kemur þar á eftir
með vísitöluna 156 og Noregur
149.
Sigurður Eyþórsson hjá Bænda-
samtökunum segir mikilvægt að
hafa í huga að þarna sé verið að
ræða um verð í smásölu. Íslenskir
sauðfjárbændur hafi verið að benda
á að afurðaverð til þeirra sé það
lægsta í Evrópu nú um stundir svo
ekki sé skýringin þar. „Auðvitað
hafa laun í viðkomandi löndum líka
áhrif. Ódýrasta kjötið í gögnunum
er í Rúmeníu. Hjá Eurostat má líka
finna að Rúmenar þurfa að verja
27,2% af ráðstöfunartekjum sínum í
mat og drykkjarvörur, á sama tíma
og sú tala er 13,1% hér samkvæmt
gögnum Hagstofunnar,“ segir Sig-
urður.
„Það kemur ekki á óvart að kjöt-
bitinn á grillið sé næstdýrastur á
Íslandi af öllum löndum EES,“ seg-
ir Ólafur Stephensen, framkvæmda-
stjóri Félags atvinnurekenda. „Að
einhverju leyti endurspeglar verð-
munurinn mismunandi kaupmátt og
launastig í EES-löndunum, en hitt
fer ekki á milli mála að opinberar
hömlur á samkeppni og viðskipta-
frelsi spila líka stóra rullu. Íslensk
kjötframleiðsla er varin fyrir sam-
keppni með háum tollum.“
Ólafur segir að samningar við
Evrópusambandið um gagnkvæma
tollfrjálsa innflutningskvóta hafi lít-
illega aukið samkeppni frá útlönd-
um, en tollkvótarnir nái aðeins yfir
brot af innanlandsneyslunni og þeg-
ar kemur að vinsælasta grillkjötinu,
sem er lambakjöt, séu til dæmis
engir tollkvótar í boði.
Óhagkvæmt kerfi
„Stuðningskerfi landbúnaðarins
er að öðru leyti óhagkvæmt og
markaðstruflandi. Án breytinga á
landbúnaðarkerfinu er þess ekki að
vænta að þessi staða breytist,“ seg-
ir Ólafur Stephensen.
Kjötið á Íslandi það næstdýrasta
 Bændasamtökin benda á að afurðaverð til bænda hér á landi sé hvergi lægra ef litið er yfir Evrópu
 Stuðningskerfi íslensks landbúnaðar óhagkvæmt, segir framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda
Vísitala verðs á kjötvörum til neytenda árið 2019
S
vi
ss
Ís
la
nd
N
o
re
g
u
r
A
u
st
u
rr
ík
i
L
ú
xe
m
b
o
rg
Fr
a
kk
la
n
d
H
o
lla
n
d
B
e
lg
ía
F
in
n
la
n
d
D
a
n
m
ö
rk
Ít
a
lía
S
ví
þ
jó
ð
Þ
ýs
ka
la
n
d
Ír
la
n
d
E
S
B
m
e
ð
a
lt
a
l
M
a
lt
a
S
ló
ve
n
ía
B
re
tl
a
n
d
G
ri
kk
la
n
d
K
ýp
u
r
S
p
á
n
n
E
is
tl
a
n
d
K
ró
a
tí
a
P
o
rt
ú
ga
l
S
ló
va
kí
a
T
é
kk
la
n
d
Le
tt
la
n
d
U
n
g
ve
rj
a
la
n
d
L
it
h
á
e
n
B
ú
lg
a
rí
a
P
ó
lla
n
d
R
ú
m
e
n
ía
2
3
5
2
3
5
15
6
15
6
14
9
14
9
14
5
14
5
14
1
14
1
13
1
13
1
12
7
12
7
12
5
12
5
12
4
12
4
12
0
12
0
11
8
11
8
11
5
11
5
10
6
10
6
10
2
10
2
10
0
10
0
9
7
9
7
9
7
9
7
9
3
9
3
9
0
9
0
8
9
8
9
8
9
8
9
8
4
8
4
8
3
8
3
8
3
8
3
8
1
8
1
7
7
7
7
7
7
7
7
75 75 7
1
7
1
6
6
6
6
6
3
6
3
6
3
6
3
Ísland og nokkur Evrópulönd
Meðalverð ESB-landa = 100 He
im
ild
: E
u
ro
st
a
t
Listaháskóli Íslands mun hefja
21. starfsárið sitt með óhefð-
bundnum hætti vegna kór-
ónuveirunnar. Fríða Björk Ingv-
arsdóttir rektor mun setja
skólann fjórum sinnum í dag með
ólíkum hópum sem eru að hefja
BA-nám við Listaháskóla Íslands,
að því er kemur fram í tilkynn-
ingu.
Athöfnin fer fram í stærsta sal
skólans, sviðslistastúdíói, sem er í
húsnæði skólans í við Laug-
arnesveg 91. Skólanum hefur ver-
ið skipt upp í sóttvarnahólf og
hafa nýnemarnir verið boðaðir í
stutta athöfn með samnemendum
úr sama hólfi. Á milli hópa verða
rýmið og snertifletir sótthreins-
aðir og umferð inn og út verður
stýrt til þess að tryggja sótt-
varnir.
Samkvæmt hefðinni mun holl-
nemi Listaháskólans ávarpa ný-
nemana, en í ár er það Halldór
Laxness betur þekktur sem Dóri
DNA sem hlýtur heiðurinn. Hann
mun þó ekki vera á staðnum
heldur mun hann ávarpa nýnema
af myndbandi.
Listaháskólinn settur fjórum sinnum