Morgunblaðið - 08.09.2020, Page 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. SEPTEMBER 2020
Smiðjuvegi 34 • gul gata Kópavogi • biljofur@biljofur.is
Viðgerðir // Bilanagreining // Varahlutir // Smurþjónusta
Hjá Bíljöfri starfa þaulreyndir bifvélavirkjar með áralanga reynslu
að baki og hafa yfir að ráða fullkomnum tölvum til að lesa
og bilanagreina bílinn þinn
Sérhæfð þjónusta fyrir
544 5151
tímapantanir
Bíljöfur ehf er stoltur aðili að kynna aðgerðir ríkisstjórnarinnar
ALLIR VINNA sem felur í sér endurgreiðslu á VSK
af vinnulið einkabifreiða
Hér á landi er gammaygla algengt og árlegt flækings-
fiðrildi frá Evrópu, en hún lifir ekki af íslenskan vetur.
Sökum mikillar flökkunáttúru berast gammayglur mjög
víða, jafnvel í miklum fjölda langt út yfir opin höf, skrifar
Erling Ólafsson skordýrafræðingur á facebooksíðuna
Heimur smádýranna. Meginheimkynni gammayglu eru í
Evrópu og Asíu, ekki síst í Miðjarðarhafslöndum.
Flestar berast hingað til lands með haustlægðum en
stundum í nokkrum mæli líka fyrr á sumrin. Þegar það
gerist kunna fiðrildin að verpa hér og koma upp nýrri
kynslóð. Erling segir að gammayglur hafi verið á ferð-
inni hérlendis í allt sumar. Þær hafi því efalítið fjölgað
sér víða í kálgörðum og nartað í garðagróðurinn, þó
varla til skaða.
Tvöfaldaði stærð sína
„Í fyrrihluta ágúst rakst ég á græna lirfu gammaygl-
unnar á salatplöntu í garðholunni minni. Tók hana til
handargagns til að mynda. Hún át upp salatbleðil sem
fylgdi henni í krukkuna, tvöfaldaði stærð sína á tveim
dögum og púpaði sig. Tólf dögum síðar var fiðrildi skrið-
ið úr púpunni. Þetta lýsir undraverðum þroskahraða og
skýrir hvers vegna gammayglan á auðvelt með að auka
kyn sitt hingað komin. Í byrjun þessa mánaðar fann ég
svo aðra lirfu á sömu salatplöntu,“ skrifar Erling á face-
book. aij@mbl.is
Gammayglur á ferðinni
 Mikill þroskahraði  Lifir ekki af íslenskan vetur
Ljósmynd/Erling Ólafsson
Árlegt flækingsfiðrildi Græn lirfa gammayglunnar.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Íslenska kalkþörungafélagið hefur
ekki fengið starfsleyfi fyrir stækkun
verksmiðju sinnar á Bíldudal og eru
áformin því enn í bið. Sömuleiðis eru
áform um byggingu nýrrar kalkþör-
ungaverksmiðju félagsins í Súðavík í
biðstöðu vegna leyfismála.
Íslenska kalkþörungafélagið, Ís-
kalk, hefur í nokkur ár undirbúið
stækkun verksmiðju sinnar á Bíldu-
dal þannig að þar verði hægt að
framleiða 120 þúsund tonn á ári í stað
85 þúsund tonna nú. Skipulagsstofn-
un hefur staðfest að ekki þurfi að
gera nýtt umhverfismat fyrir vinnslu
kalkþörungasets af botni Arnar-
fjarðar þar sem efnistakan rúmast
innan núgildandi leyfa. Hins vegar
þarf félagið að sækja um nýtt starfs-
leyfi fyrir stækkun verksmiðjunnar
og var það gert fyrr á þessu ári.
Halldór Halldórsson, forstjóri fé-
lagsins, segir að unnið sé að hönnun
stækkunar en ekki sé hægt að leggja
út í fjárfestingar fyrr en starfsleyfi
hefur verið gefið út.
Bygging nýrrar verksmiðju í
Súðavík er mun meiri framkvæmd,
en gert er ráð fyrir að hún verði jafn-
stór og verksmiðjan á Bíldudal, 120
þúsund tonn. Lengi stóð á umhverf-
ismati en það komst í höfn í vor.
Næsta skref er að fá nýtingarleyfi til
efnistöku í sjó og hefur verið sótt um
það til Orkustofnunar. Halldór segir
að gerðar hafi verið tilraunadælingar
á fyrirhugðu efnistökusvæði og skrif-
aðar skýrslur um það. Þær hafi
gengið samkvæmt áætlun. Þegar
það leyfi fæst þarf að ganga til samn-
inga við Súðavíkurhrepp um lóð og
bryggju á iðnaðarsvæðinu innan við
Langeyri. Fyrst þá er hægt að sækja
um starfsleyfi fyrir nýju verksmiðj-
una.
Tekjuskapandi framkvæmdir
Stefnan var að hefja framleiðslu í
haust en ljóst er að það dregst, að
minnsta kosti um þrjú ár, að mati
Halldórs.
„Maður sér daglega í fréttum að
það vantar meiri tekjur og fjárfest-
ingar til að mæta efnahagslegum af-
leiðingum kórónuveirufaraldursins.
Það skýtur skökku við að við bíðum
stöðugt eftir leyfum frá stofnunum
ríkisins fyrir framkvæmdum sem
hafa í för með sér miklar fjárfest-
ingar og auknar tekjur,“ segir Hall-
dór.
Hann rifjar upp að félagið hafi
fengið erindi frá Vestfjarðastofu þar
sem það var beðið um að taka saman,
að beiðni ríkisstjórnarinnar, mögu-
leika á verkefnum sem hægt væri að
flýta eða væru að verða að veruleika,
verkefni sem hefðu í för með sér
auknar tekjur og fjölgun starfa.
Halldór segir að Íslenska kalkþör-
ungafélagið hafi gert grein fyrir sín-
um verkefnum sem hefðu í för með
sér töluvert miklar fjárfestingar og
aukna vinnu, bæði á framkvæmda-
tíma og þegar verksmiðjurnar hefja
starfsemi en framgangur þeirra væri
háður því að leyfi fengjust afgreidd.
„Ég veit ekki hvað gert var með
þessar upplýsingar,“ segir Halldór.
Enn beðið eftir opinberum leyfum
 Íslenska kalkþörungafélagið hefur ekki getað ráðist í fjárfestingar og atvinnusköpun á Bíldudal og í
Súðavík vegna langs leyfisveitingaferils  Bygging nýrrar verksmiðju í Súðavík hefur tafist um þrjú ár
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Kalk Tilbúnar afurðir bíða útskipunar hjá verksmiðjunni á Bíldudal.
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Tréð stóra er orðið til hálfgerðra
vandræða,“ segir Snorri Sigurfinns-
son, íbúi við Hlaðavelli á Selfossi.
Tæplega 20 metra hátt aspartré í
garði Snorra og Sigrúnar Ólafs-
dóttur er tvístofna; tekur því vind
meira á sig sem skapar hættu. Hæð
trésins og þéttleiki skyggir á og
dregur úr sólarvarpi. Sömuleiðis
geta ræturnar valdið skaða, smjúga
um í jörðinni svo gangstéttir og mal-
bikuð gata og plön við Hlaðavellina
eru farin að gúlpa. Einnig eru þess
dæmi að ræturnar skríði inn í hol-
ræsin.
Apsir eru víða í görðum á Selfossi,
sem er gróðursæll staður. „Elsti
hluti bæjarins er satt best að segja
að drukkna í skógi og þó var á sínum
tíma talið nánast ómögulegt að
rækta hér neitt,“ segir Snorri sem
er fasteignasali en var á árum áður
garðyrkjustjóri Selfossbæjar. Hann
þekkir því vel til mála.
„Frumbyggjarnir sem hér reistu
hús í bæ fyrir um 70 árum gróður-
settu við húsin sín þá gjarnan aspir
og aðrir fylgdu á eftir. Vegna hæð-
arinnar sem aspirnar ná og sömu-
leiðis rótanna er hins vegar óheppi-
legt að gróðursetja í húsagörðum
tré sem verða há,“ segir Snorri sem
eignaðist húsið á Hlaðavöllunum
fyrir um tuttugu árum. Hefur á
þeim tíma fellt alls 13 aspir í garð-
inum og senn verður sú stóra tekin
niður.
„Öspin stóra er alveg að nálgast
tuttugu metra hæð og er um einn og
hálfur metri niðri við jörð. Í skóg-
ræktarstarfi er grisjun jafn mikil-
væg og gróðursetning. Aspir endast
yfirleitt illa og stundum er óhjá-
kvæmilegt að fella trén. Slíkt verður
að gerast án tilfinningasemi og láta
fagmenn í skógarhöggi sjá um verk-
ið,“ segir Snorri.
Harðvaxta og myndar skjól
Hreinn Óskarsson, sviðsstjóri hjá
Skógræktinni, segir stöðuna á
Selfossi, eins og Snorri lýsir henni,
vera svipaða og víðar á landinu.
Aspir séu hraðvaxta og góðar til að
mynda skjól fyrir annan gróður, eins
og birki og reynitré. Slík tré verði
sjaldan svo há að bagalegt verði.
Þau hins vegar breyti og bæti lofts-
lag og stilli vind og þá sé til mikils
unnið. Allt sé þetta hluti af hringrás
þar sem nauðynlegt sé að fella valin
tré þegar þau séu orðin of plássfrek,
til dæmis í heimagörðum. sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Tré Snorri Sigurfinnsson við öspina miklu á Hlaðavöllum á Selfossi sem er
orðin tæplega 20 metrar á hæð og var gróðursett fyrir um 70 árum.
Ösp er til ama og
gangstétt gúlpar
 Selfossbær að drukkna í skógi
„Við erum að horfa fram á erfitt
tímabil fram að jólum og að líkindum
eitthvað lengur. Ég tel að búast
megi við því að það verði einhverjar
uppsagnir og ekki endurráðningar
næstu tvenn mánaðamót,“ segir Jó-
hannes Þór Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Samtaka ferðaþjón-
ustunnar. Stór hluti skaðans hafi þó
orðið strax og sóttkvíarreglur tóku
gildi.
Jóhannes segir að borið hafi á því
að flugfélög og ferðaþjónustu-
fyrirtæki, sem selt hafa Ísland sem
áfangastað, beri ekki fullt traust til
stöðugleika í ákvörðunum íslenskra
stjórnvalda í dag og muni því hugsa
sig tvisvar um áður en þau hefja
starfsemi hér á landi á ný.
„Ferðamannastraumurinn byrjar
ekki eins og skrúfað sé frá krana
þegar reglum á landamærunum er
breytt. Flugfélögin eru hætt að
fljúga að stórum hluta og þau munu
hugsa sig tvisvar um, nú þegar ekki
eru skýr viðmið,“ segir hann.
Fjölmörgum var sagt upp og hafa
þeir unnið á uppsagnarfresti síðan
hertar reglur um sóttkví við komu til
landsins tóku gildi. veronika@mbl.is
Erfitt
fram að
jólum
 Ferðaþjónustan
áfram í erfiðri stöðu