Morgunblaðið - 08.09.2020, Qupperneq 15

15
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. SEPTEMBER 2020
Á fallegum degi Þótt haustið vofi yfir blessar sólin landsmenn öðru hvoru með geislum sínum líkt og hún gerði í Þórsmörk nýverið. Sólin mun skína víða um land í dag samkvæmt Veðurstofunni.
Kristinn Magnússon
Hinn 26. mars sl. beindi ég eft-
irfarandi spurningu til fjármála-
ráðherra:
„Hversu margir starfsmenn
ráðuneyta og stofnana þeirra láta
af störfum fyrir aldurs sakir á ár-
unum 2020, 2021 og 2022 miðað
við gildandi reglur um starfslok
vegna aldurs? Svar óskast sund-
urliðað eftir árum.“
Svar kom loks 17. ágúst, rúm-
um fjórum mánuðum síðar. Í
svarinu kemur m.a. fram að til
ársins 2022 munu tæplega 2.000 ríkisstarfs-
menn ná lífeyristökualdri en fram kemur í
svarinu að algengast sé að þá hefji fólk lífeyr-
istöku eða við 67 ára aldur. Af
þessum hópi munu 726 manns ná
70 ára aldri og láta af störfum.
Miðað við svarið er ólíklegt að
margir myndu óska þess að
starfa lengur en það getur verið
hagkvæmt að nýta starfskrafta
opinberra starfsmanna fram yfir
sjötugt. Ekki má heldur gleyma
því að það getur verið kostur að
liðka frekar fyrir flutningi starfs-
manna milli starfa innan stjórn-
sýslunnar.
Á næstu tveimur árum munu
því tæplega 2.000 ríkisstarfs-
menn ná sextíu og sjö ára aldri
og í því felast tækifæri til hagræðingar.
Ef við horfum eingöngu til þess hóps sem
nær 70 árum á þessum tíma, 726 manns, og
gefum okkur að hvert starf þeirra kosti fimm-
tán milljónir króna (sumir segja að það sé
nærri tuttugu milljónum) er kostnaður við
þessi 726 störf tæpir 11 milljarðar króna á
tímabilinu.
Nú geri ég mér grein fyrir því að vafasamt
er að fullyrða að hægt sé að sleppa því að ráða
í stað allra þessara tvö þúsund einstaklinga en
ef það væri hægt væri sparnaður ríkissjóðs um
þrjátíu milljarðar króna á tímabilinu m.v. þess-
ar forsendur.
Við höfum kynnst því á síðustu mánuðum að
við getum verið fljót að læra á nýja tækni og
laga okkur að breyttu umhverfi. Tæknin mun
halda áfram að þróast og breyta störfum og í
því felast ýmis tækifæri til nýrra starfa, hag-
ræðingar o.fl.
Þetta eru miklir fjármunir og jafnvel þótt
einungis hluti þeirra sparist munar um það.
Fjármálaráðherra ætti því að taka það til
skoðunar hvar hægt er að fækka störfum, út-
vista verkefnum til einkaaðila, nýta tækni,
samstarf og sameiningar til að minnka báknið
og spara í sameinginlegum sjóðum lands-
manna.
Hér má finna slóð á fyrirspurnina og svarið:
https://www.althingi.is/altext/150/
s/1840.html
Eftir Gunnar Braga
Sveinsson »Miðað við þetta þá er
kostnaður við þessi
726 störf tæpir 11 milljaðar
króna á tímabilinu.
Gunnar Bragi
Sveinsson
Höfundur er þingmaður Suðvesturkjördæmis
og varaformaður Miðflokksins.
Er hægt að spara 30 milljarða til ársins 2022?
Þótt lífskjör hafi óumdeilan-
lega aldrei verið betri á Vestur-
löndum má færa fyrir því rök að
hið vestræna samfélag sé á sum-
um sviðum komið á nokkuð vafa-
sama vegferð sem kann, líkt og
hjá Rómverjum til forna, að enda
með hnignun.
Offita er góður mælikvarði á
leti, ágirnd, græðgi og nautna-
sýki en um er að ræða fjórar af
sjö höfuðsyndum Biblíunnar.
Hinar þrjár eru dramb, öfund og
reiði. Samfélagsmiðlar mæla þær líklega á
pari við þyngdarstuðulinn þessa dagana og
þar mælist ekki vel.
Sumt er erfitt að tengja en tengist þó
Af öllu vondu er þó allra verst sinnuleysi og
í sumum tilfellum óvirðing hinnar nýju og
ungu „krúttkynslóðar“ stjórnmálanna gagn-
vart því sem má nefna þjóðararfinn. Hér er
meðal annars átt við fullveldið, þjóðarupp-
runa, þjóðareinkenni, kirkjuna, nátt-
úruauðlindir, jarðnæði, tungu, menningu,
venjur og gildi. Einar Benediktsson benti fal-
lega á í því samhengi að;
ef þjóðin gleymdi sjálfri sér
og svip þeim týndi, er hún ber,
er betra að vanta brauð.
Virðing fyrir þjóðararfinum tengist djúpum
tryggðarböndum þeirri vitneskju um að ekki
megi tefla í tvísýnu hinum allra viðkvæmustu
og mikilvægustu gildum okkar um frelsi
manna. Verði undanhald þar á
getur slíkt leitt til alls konar
ranghugmynda og jafnvel ógnað
lýðræðinu og sjálfu réttarríkinu.
Við sjáum vottinn af slíku í upp-
risu hins menningarlega umróts
og meðfylgjandi skemmdarverka
– meðal annars á gömlum stytt-
um – þar sem mörk skynsemi og
siðferðislegt gildismat öfga-
manna hafa verið afmáð með
mjög svo varhugaverðum hætti.
Slíkt hefur reyndar verið elds-
neyti margra byltinga enda reiða
byltingar sig allar á lögleysu
fjöldans undir formerkjum hinnar borg-
aralegu óhlýðni sem sækir réttlætingu um-
rótsins í að tilgangurinn helgi auðvitað með-
alið. Kaldrifjað morð á rússnesku
keisarafjölskyldunni er hægt að nefna og í
framhaldinu þá sviðnu jörð sem bylting sósíal-
ista skyldi eftir sig um heim allan.
Frelsið er viðkvæmt og vandmeðfarið. Jafn-
framt að frelsinu sé beitt með þeim hætti að
það skilji eftir sig fegurð, traust og sannfær-
ingu um bjarta framtíð. Eignarrétturinn er
þar meginhvati ábyrgðar og skyldurækni en
til þess að vitundavakning fyrir mikilvægi
eignarréttarins geti fengið að blómstra þurfa
landsmenn og sér í lagi hin unga kynslóð
landsmanna að hafa möguleika á því að eign-
ast eignir. Það mætti varpa fram þeirri spurn-
ingu hvort sá sem ekkert á og ekkert getur
eignast sé raunverulega frjáls og gæti verið
ginnkeyptari fyrir bjagaðri sýn á frelsi eða
eignarétt annarra.
Það að erlendir auðmenn geti keypt upp
landsins gæði og með þeirri háttsemi keyrt
upp vafasama jarðeignabólu mun óhjákvæmi-
lega skekkja samkeppnisstöðu landsmanna til
að eignast jarðir. Sömu lögmál gilda um aðrar
mikilvægar eignir og eru stundum kölluð lög-
mál markaðarins. Við sem aðhyllumst hin kap-
ítalísku sjónarmið getum af þessum ástæðum
ekki vísað frá okkur þeirri spurningu hvað
gerist ef kynslóðir Íslendinga geta ekki eign-
ast eignir og hvernig við getum í raun óskað
eftir stuðningi þeirra. Í þessari valþröng felast
mörg þau ádeiluefni sem geta komið illilega í
bakið á okkur og sérstaklega ef stjórnmála-
menn þjóðarinnar þora ekki að takast á við
hana. Sama má segja um hinn dýpri skilning á
uppsprettu trausts til nágrannans og mikil-
vægi þess trausts sem burðarstoð friðsældar.
Afleiðingin kann að verða fjölgun þeirra
sem kjósa yfir sig vafasama stjórnarhætti, sið-
rof og ófriður.
Þetta er lítið rædd en mikilvæg röksemd
fyrir varðstöðu okkar hægri manna þegar
kemur að þjóðararfinum; að ógleymdum
minna ræddum málum sem ekki síður skipta
máli eins og afstöðu til fóstureyðinga, manna-
nafnahefðar, helgidagafriðar, byggingarlistar
og borgarskipulags svo fá dæmi séu nefnd. Í
þessu samhengi verður að halda til haga að
háttsemi þegnanna mótast af fleiru en erfða-
vísum eins og óstjórnarlönd ættu að veita vitn-
eskju um. Ef mannréttindi og siðferði væru
manninum í blóð borin væri friðsæld ríkjandi
alls staðar í heiminum.
Sjálfstæðisstefnan
Þeir sem hafa lesið ræður og rit þeirra sem
mótuðu sjálfstæðisstefnuna vita að Sjálfstæð-
isflokkurinn er reistur á óumsemjanlegum
gildum um frjálsa þjóð í frjálsu landi. Hér er
átt við sigursæla stofnendur flokksins og þá
miklu leiðtoga sem fylgdu eftir endurreisn
lýðveldisins og mótuðu Sjálfstæðisflokkinn í
kringum hug og hjörtu landsmanna á þeim
tímum þegar flokkurinn gegndi að auki mik-
ilvægu hlutverki þess pólitíska afls sem sá til
þess að sál þjóðarinnar yrði ekki umrótsöflum
að bráð.
Þau gildi sem rætt er um mætti einnig orða
sem svo að búið sé svo um samfélagið að þegn-
arnir séu sem sjálfstæðastir í sínu lífi, að þjóð-
ararfurinn sé varðveittur og að haldinn sé sér-
stakur vörður um fullveldið. Svo aldrei framar
Íslands byggð sé öðrum þjóðum háð eins og
segir í ljóðinu.
Þaðan kemur kennimerkið sem kennt er við
íhald enda er Sjálfstæðisflokkurinn reistur á
hugmyndafræði varðveislustefnunnar sem er
svo samofin hugmyndafræðinni um frelsið að
ekki verður þar aðskilið án þess að stefna
bæði frelsi og friðsæld í voða.
Eftir Viðar Guðjohnsen » Verst er sinnuleysi og í
sumum tilfellum óvirðing
hinnar nýju og ungu „krútt-
kynslóðar“ stjórnmálanna
gagnvart því sem má nefna
þjóðararfinn.
Viðar Guðjohnsen
Varðveisla hins mikilvæga
Höfundur er lyfjafræðingur
og sjálfstæðismaður.