Lögmannablaðið - 2018, Page 12

12 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 02/18
Áskoranir og umbætur
Hafdís Ólafsdóttir fjallaði um að
þróun seinni ára hafi verið í þá
áttina að meiri kröfur séu gerðar
til lagasetningar. Samþykkt ríkis-
stjórnarinnar frá mars 2017
kveði m.a. á um samráð og að
fyrir fram sé hugað að áformum
um lagasetningu og frummat á
áhrifum. Samráðsgátt stjórnar-
ráðsins hafi auk þess verið
opnuð í febrúar 2018. Gagn-
rýnt hafi verið að ekki nægilega
mörg frumvörp séu lögð fram á
tilsettum tíma miðað við þing-
málaskrá og því hafi verið slegið
fram að mistök við lagasetningu væru alltof algeng. Hvað
varðar úrbætur telur Hafdís í fyrsta lagi mikilvægt að við
gerð þingmálaskrár sé fjöldi mála miðaður við afkastagetu
þingsins. Einnig sé mikilvægt að huga vel að því, þegar um
umfangsmiklar breytingar er að ræða, hvort semja eigi ný
heildarlög í stað viðamikilla breytingarlaga þar sem þau séu
oft á tíðum snúin og þá sé meiri hætta á að mistök verði
gerð. Jafnframt vísaði hún til þess að fjallað hafi verið um
það í EFTA-dómstólnum að þær lagabreytingar sem snúa
að inn leiðingu EES-gerða eigi að jafnaði aðeins að geyma
þá EES-skuldbindingu sem stefnt sé að en ekki önnur
efnislega óskyld atriði. Mikilvægt sé einnig að samræma
reglu gerðar heimildir og uppfæra reglugerðir eins og
lög og breyta framsetningu og einfalda gerð breytingar-
og safnlaga, sem og breytingartillagna. Það að númera
málsgreinar líkt og gert sé í Danmörku t.d. muni líka
einfalda og vanda lagasetningu.
Þingleg meðferð lagafrumvarpa
Hildur Eva Sigurðardóttir lýsti þeirri vinnu sem snýr
að þinginu við gerð lagafrumvarpa. Þingleg meðferð
frum varpa sé veigamikill þáttur í löggjafarstarfi og þar
fari fram mikil rýni og yfirferð. Það endurspeglist í því
að hér á landi séu fleiri breytingartillögur samþykktar
en í nágrannalöndunum. Benti hún á að ein ástæðan
fyrir þessu gæti verið að samráð við samningu frumvarps
hafi ekki verið nægjanlegt og þá þurfi samráðið að fara
fram í þinginu. Með hliðsjón af þessu sagðist hún fagna
samráðsgátt Stjórnarráðsins.
Hún telur að huga þurfi að betri undirbúningi ef tryggja á
gæði lagasetningar. Samráð þurfi jafnframt að fara af stað
fyrr í ferlinu sem stuðli þannig að færri breytingartillögum.
Hún tók einnig undir með Hafdísi að innleiðingar-
frumvörp eigi að vera hrein en ekki með öðrum efnislega
óskyldum breytingum. Hildur sagði óhjákvæmilegt að það
kæmi endrum og eins upp mistök við lagasetningu. Við
yrðum þó ætíð að reyna að gera betur.
Innleiðing hugtaka úr EES tilskipunum
Páll Hreinsson ræddi um að afmarkað vandamál sem snýr
að innleiðingu hugtaka reglugerða og tilskipana EES sé
sífellt að skjóta upp kollinum. Þegar ekki sé vísað sérstak lega
til hugtaka landsréttar í EES-reglu, sem innleidd hefur verið
í íslenskan rétt, hafi það jafnan verið gert á þeirri forsendu
að túlka bæri hugtakið með sjálfstæðri og samræmdri
skýringu að EES-rétti. Þegar EES-reglugerð væri innleidd
í íslenskan rétt skv. a-lið 7. gr. EES-samningsins ætti þó
að taka hana upp óbreytta á því formi sem sameiginlega
EES-nefndin hafi gengið frá henni og þar með hugtök og
skilgreiningar þeirra. Þegar EES-tilskipun sé hins vegar
innleidd í íslenskan rétt skv. b-lið 7. gr. EES-samningsins
hefði íslenska ríkið val um form og aðferð við framkvæmd
innleiðingarinnar.
Páll áréttaði að við innleiðingu EES-tilskipunar sé farsælast
að taka þau hugtök sem þar séu notuð svo og skilgreiningar
þeirra orðrétt, enda sé vandað vel til við þýðingu þeirra á
íslensku. Þá þurfi að huga að því að íslensk heiti hugtaka
séu gagnsæ og í samræmi við íslenska tungu. Framkvæmdin
sé þó ekki alltaf þannig og annmarkar við innleiðingu
tilskipana kæmu einkum fram með þrenns konar hætti.
Það geti komið til þess að skilgreiningar hugtaka hafi ekki
verið teknar upp í íslenskan rétt, tilteknum efnisþáttum
skilgreininga sé sleppt þegar hugtök eru innleidd með
sérstakri skilgreiningu eða að annað efnisatriði komi fram