Dagfari - okt. 2017, Blaðsíða 13

13
Vald, minni og hryðjuverk
.
Það hefur aldrei verið auðveldara að heyja stríð heldur en nú á
dögum – fyrir þjóðríki sem hafa efnahagslega og tæknilega yfirburði
yfir andstæðinginn. Aðstöðumunurinn er jafnvel enn meiri en þegar
Evrópumenn útrýmdu frumbyggjum Ameríku og Ástralíu eða í
nýlendustríðunum á milli Vínarfundarins og fyrri heimsstyrjaldarinnar
(1815-1914) – þar sem Evrópa bjó að mestu leyti við frið en lagði undir
sig allan heiminn með hátæknivopnum þess tíma. Margt bendir til þess
að við endalok kalda stríðsins hafi hafist tímabil nýrrar heimsvaldastefnu
þar sem sum ríki búa við frið og öryggi en fara jafnframt með ófriði á
hendur öðrum. NATO-ríkin eru þar í fararbroddi þar sem eitt eða fleiri
þeirra hafa átt aðild að öllum meiri háttar árásarstríðum frá endalokum
kalda stríðsins. Þar hafa þau ekki þurft að færa miklar fórnir. Enginn
einasti hermaður NATO-ríkjanna féll í 78 daga lofthernaði bandalagsins
gegn Júgóslavíu árið 1999. Til er orðið ný gerð af stríði, þar sem öðrum
aðilanum blæðir en hinn getur að mestu leitt ófriðinn hjá sér.
Óraunveruleiki nútímanýlendustríða felst í því að þeim er lýst líkt og
spennuþræði í lélegri bandarískri spennumynd, sem einvígi við einn
vondan mann sem þurfi að sigra og helst drepa – þá muni allt falla í
Barátta ICAN bar ávöxt nú í sumar þegar meirihluti þjóða heims
samþykkti samning um bann við kjarnorkuvopnum. Samningur þessi
öðlaðist svo lagalegt gildi þegar fimmtugasta þjóðin undirritaði hann í
höfðustöðvum Sameinuðu þjóðanna í septembermánuði.
Ástæða er til að ætla að samningur þessi verði í framtíðinni talinn
hafa markað tímamót í baráttunni fyrir útrýmingu kjarnorkuvopna.
Illu heilli tóku íslensk stjórnvöld þó sömu afstöðu og önnur Nató-ríki
og neituðu að standa að banninu. Það er skýr og ófrávíkjanleg krafa
hernaðarandstæðinga að Ísland undirriti samninginn tafarlaust.