Vinnan - 01.11.1985, Qupperneq 28

Lagði Hannibal fram hliðstæð fram-
vörp á Alþingi 1954, 1955 og siðast
1960.
Á Alþingi 1953 lögðu 7 þingmenn
Sjálfstæðisflokksins fram þingsálykt-
unartillögu um að samþykkt Alþjóða
vinnnmálastnfnunarinnar um jöfn laun
karla og kvenna yrði staðfest fyrir ís-
lands hönd. Nauðsynlegar ráðstafanir
yrðu síðan gerðar til að samþykktin
kæmist í framkvæmd.
í allsherjamefnd Alþingis var þessari
lillögu breytt þannig að skorað var á
rikisstjómina að undirbúa nauðsynleg-
ar ráðstafanir til þess að samþykkt Al-
þjóða vinnumálastofnunarinnar mætti
staðfesta hér á landi.
Yar samþykkt Alþjóðavinnumála-
stofnunarinnar samþykkt veturinn
1956—1957.
Árið 1954 vora lög um réttindi og
skyldur starfsmanna rildsins samþykkt
á Alþingi með þessu ákvæði: „Konur og
karlar hafa jafnan rétt til opinberra
starfa og til sömu launa fyrir sömu
störf!‘ í þeim lögura, sem þessi lög
leystu af hólmi var ákvæðið á þann veg
að konur hefðu að öðru jöfnu sama rétt
og karlar við skipun í starfsflokka og
flutning milli launaflokka ...
En nefndin iauk ekki
störfum!
Á Alþingi 1957 lagði Adda Bára Sig-
| fúsdóttir, þingmaður Alþýðubanda-
lagsins, fram þingsályktunartihögu um
skipan Jafnlaunanefndar, sem kanna
skyldi að bve miklu leyli konum og körl-
um væra iaunverulega greidd sömu
laun fyrir jafnverðmæta vinnu. Yar
þingsályktunartillagan samþykkt og
nefndinvarskipuð ... en nefndin lauk
j aldrei störfum!
Árið 1960 lagði Hannibal Yaldimars-
Íson eins og áður sagði fram framvarp
um sömu laun kvenna og karla, sem
ekki náði fram að ganga. Á sama þingi
lagði Jón Þorsteinsson, þingmaður Al-
þýðuflokksins, fram frumvarp til laga
um launajöfnuð kvenna og karla.
Margar breytingartihögur vora fluttar
við fruinvarpiö, sem var að lokum sam-
þykkt samhljóða á Alþingi vorið 1961.
Starfaði Launajafnaðarnefnd á árun-
um 1962—1967 á vegum félagsmála-
ráðuneytisins.
Veturinn 1962—1963 var samþykkt
Alþjóðavinnumálastofnunarinnar um
misrétti með tilliti til aívinnu eða starfs
staðfest á Alþingi.
Á Alþingi 1970—1971 lagði Magnús
Kjartansson, þingmaður Alþýðu-
bandalagsins, fram þíngsáivktunartil-
lögu um að rikisstjómin léti fram-
kvæma rannsókn á jafnrétti þegnanna í
íslensku þjóðfélagi. Sérstaklega hvernig
háttað væri raunveralegu jafnrétti karla
og kvenna. Var þessí tihaga samþykkt.
Guðrún Sigríður Vilhjálmsdóttir, þá
nemi í þjóðfélagsfræði, vann að þessari
iannsókn og vora niðurstöður birtar í
bókinni Jafmétfi kynjanna.
Jaíniaunadómur —
jafnlaunaráð
Á Alþingi 1971—1972 lagði Svava
Jakobsdóttir, þingmaður Alþýðu-
bandalagsins, fram framvarp th laga
um Jafnlaunadóm. Skyíui þessi dóm-
stóh dæma í málum, sem vöiðuðu brol
á ákvæðum frumvarpsins um að konur
ög karlar skyldu fá greidd sömu iaun
fyrir jafnverðmæt störf og að óheímilt
væri að mismuna starfsfólki eftir kyn-
ferði. Allsherjamefntí þingsins iagö. tii
að framvaipið bieyttist í framvarp tií
laga um Jafnlaunaráð. Ragnhildur
Helgadóttir, þingmaður Sjáifstæðis-
flokksins. gerði þá breytingartiUögu að
IFéíagsdómur dæmdi í þessum málum
og ennfremur að Jafniaunarað sæi aðil-
iim iyrir ókeypis iögfræðilegum upplýs-
ingum. rrumvarpið var ekki afgreitt á
þessu þingi.
Á næsta þingi, veiurinn 1972—1973 !
lagði Svava Jakobsdóttir, ásamt þing-
mönnum frá hverjum hinna stjörn-
málafíokkanna fram frumvarp til laga
um Jafnlannaráð. Með nokkrum breyt-
! ingum allsherjamefndar neðri deildar
j var framvarpið samþykkt samhljóða í
; báðum deiidum Alþingis. Jafnlaunaráð
j starfaði á árunum 1973—1976. Ráðið
heyrði undir félagsmálaráðuneytið, en j
j það hafði ekki starfsmann eða skrif-
stofuaðstöðu.
Á Alþingi 1975—1976 lögðu þing-
menn Alþýðuflokksins fram þings-
áiyktunartillögu um að ríkisstjómin léti j
semja frumvarp til laga um jafmétti
kynjanna. í tillögunni voru ýmis grand-
vallarsjónannið tilgreind sem höfð
skyldu til hliðsjónar við samningu
frumvarpsins.
Þá skýrði Gunnar Thoroddsen, þá- |
verandi féíagsmálaráðherra, fra því að
búið væri að semja drög að frumvarpi
um jafnrétti karla og kvenna og að það
yrði lagt fyrir Alþingi fljótlega.
Á þessu þingi fylgdi Gunnar Thor-
oddsen, þingmaður Sjálfstæðisflokks-
ins, stjómarfrumvarpi til laga um jafn-
stöðu karla og kvenna úr hlaði. Þetta
framvarp með nokkrum bieytingum
vaxð að lögum um jafmétti karla og
; kvenna nr. 78/1976.
Jákvæð mismunun
Á Alþingi 1980—1981 iagði Jóhanna
Sigurðardótíir, þingmaður Alþýðu-
! flokksins, fram framvarp til laga um
| breytingu á núgildandi lögum. í því
! frumvarpi var gert rað fýrir svokallaðri
jákvæðri mismunun. í annarri grein
frumvarpsins sagðí m. a.: „Þegar um er
að raeða starf, sem fiekar hafa vahst til
karlar en konur, skal konunni að öðru
jöfnu veitt starflð“. Ennfiemur var gert
| ráð fyrir því, að Jafmétíisraði væru
tryggðir fjármunir til að standa straum
af könnunum á launakjörum karla og
kvenna. Guðrún Heigadóitir, þingmað-
ur Alþýðubandalagsins, gerði nokkrar
bieytingartihögur við framvarpið, m. a.
um að hin , jákvæða" mismunun næði
28 VIN'NAN