Nýtt land-frjáls þjóð - 28.02.1969, Blaðsíða 8

t
Auáunn K. Jónsson, Vesfmannaeyjum:
ISTÝTT LANP
FRTALS þ.toð
Ríkisstjórnarverkfallið
Sjónaenn og átvegsmenn hafa
nú, sem allir vita, staðið í hart-
nær mánaðárverkfalli, og er
nú búið að semja við undir-
rnenn á bátafTotanum, en yfir-
menn felldu miðlunartiJlögu
sáttasemjara. Enn hefur ríkis-
stjórnin beitt lögþvingunum,
og er nú ekki annað hægt að
segja en að hennar ferill ein-
kennist af lögþvingunum, gerð-
ardómum og gengislækkunum.
Enn sitja þeir þó sem fastast
í stólunum — miklar stáltaug-
ar hl jóta þeir að hafa. — Ég fer
að halda, að það séu ekki mann
legar verur, sem hafa valizt í
rikisstjómina, heldur sjálfvirk
vélmenni, eins og stórveldin
eru nú farin að búa til.
Ég hef ekki haft aðstöðu til
að kynna mér það, hvort við
sjórnenn höfum haft mikinn
hagnað af þessu verkfalli, og
ætla mér ekki að leggja neinn
fullnaðardóm á það. Ég efast
þó um, að svo sé, enda þótt ég
telji bæði líféyrissjóðinn og
fæðispeningana spor í rétta
átt. Ég held þó, að útgerðar-
menn hefðu átt að geta greitt
fæðið að fullu sjálfir, líkt og
togaraeigendu r gera, og finnst
mér fulltrúar okkar sjómanna
hafa gengið of skammt. Og
annað finn ég að þeim — og út-
t'egsrnöunum reyndar lika: Að
nokkrum manni skuli detta í
hug að fara í viðræður, áður en
fiskverð liggur fyrir. Um hvað
eru þessir menn að semja? Er
verið að eyðileggja verkfalls-
rétt sjómantna og verkafólks,
ftreð því að fulltrúar jreirra viti
ekki, hvað þeir eru eru að gera,
eða hvað þeir vilja? Fulltrúun-
um ætti að vera það Ijóst, að á-
stæðan fyrir því, að fiskverð er
ekki lagt fram lögum samkvæmt
er sú ein, að ríkisstjórnin og
sérfræðingar ætla að skammta
fiskverðið EFTIR að búið er
að semja, eins og fram hefur
Bréf
til -
blaðsins
komið. Ég yeit ekki betur en
a@ það séu lt>g fyrir því, að fisk
verð eigi að vera klárt um ára-
mót, þó ég viti raunar líka, að
öll lög, sem hafa verið sett á
íslandi fram á þennan dag,
hafa verið brotin í bak og fyrir.
— En er ástæða til að hjálpu
yfirvöldunum að brjóta lögin?
Ég hef nú sérstaklega 'fylgzt
með þessu rikisstjórnnrverk-
falli, sem ég vil nefna svo,
vegna þess, að ég tel ríkisstjórn
ina cina ábyrga fyrir því, þótt
hún reyni að bera af sér sökina
og slá ryki í augun á J>eim fylg-
ismöimum sínum, sem enu eru
hálftilindir. Ef ríkisstjórnin
hefði ekki skorið niður tekjur
sjómanná með lögwm á síðastd.
hausti, |>á er ég viss wi, að
ekki hefðí til neins verkfals
komið hjá sjómönnum. Þeir
hefðu tekið á sig gengisfelling-
una þegjandi og hljóðalaust,
eins og aðrir lægstfaumtðu
þegnarnir hafa gert, enda voru
samningarrtir ekki wppsegjan-
legir þá. Þannig sigaði ríkis-
stjórnin sjómönnum og útgerð-
armönaum saman, eitts og Jreir
hafa áður gert, og þarmig má
segja að J>eir hafí fyrirskipafí
verkfaH. Þessu verða Jjeir að
kingja, hvort sem J>eim er það
ljrtft eða leitt.
Sundrungirt í okkar litla
}>jóðfélagi er ælveg dæmalaus.
Ef jafn þýðingarmrkMr hópar
og sjómenn og verkamenn gætu
bara staðið innbyrðis betur
saman, þá tel ég, að aldrei
þyrfti að koma til verkfalla á
íslandi. En því miður er í okk-
ar hópi fullt a-f mönnam, sem
hvorki eru sjálfstæðir eða al-
þýðusinnaðir. Þeir kúvenda skt
á hvað, blindir á báðum aug-
um af einkahagsmunum og
fjáraflavonum. Telja sig of
góða til að vinna og lrngsa gott
til glóðarinnar »ð komast í
embætli eða biíl/nga.
Hvers er hægt. að vænta af
slíkum fulltrúum innan saan-
taka launafólks? Þessir menn
eiga að mínum dómi ekki
heima í hópi ókkar sjómanna.
Ég komst að því um daginn, að
einn fulltrúi yfirmanna á ó-
nefndum stað hafði stöðugt
símasamband við útgerðar-
mann, einkavin sinn, sagði lion-
um allt hvernig gengi og hinn
lagði á ráðin! Fyrir hvern er
J>essi fulltrúi að viiina, fyrir
sitt eigið félag eða andstæðing
inn? Nei, Jietta Jiart að taka
öðrum tökum. Þegar slíkar deil
ur standa yfir á að einangra
fundi og fundarmenn, og full-
trúarnir að vera eiðsvarnir, og
af slíkum fundum á ekkert að
fréttast nema það allra nauð-
synlegasta, }>ar til allt er um
garð gengið.
Sundrungin ,er meiri innan
sjómannastéttarinnar í dag en
verði með orðum lýst. Aður en
verkfaliið hófst 20. janúar sl.
tóku stg saman skípstjórar og
sjómenn í Vestmannaeyjum og
sigldu bátum sínum 30—40 trds
ms, úr höfn laust fyrir 20. jan.,
í a«stan brælu, 10 vimlstigum
og haugasjó. Auðvitað bera
skipstjórarnir ábyrgðina. Eng-
irm getur neitað kalli, áður en
verkfaíl er skoMið á.
En þá á líka að vera þamiig
um hnútana búið, að skipunum
sé ekki leyfilegt að vera að veið
um, ,ef viðkomandi sjómenn
eru í verkfalli, heldur séu öll
s-kip kötluð inn um leið og
verkfallið skellur «. Hvaða rétt
lœti er i því að láta aðra berj-
ast fyrír kaupi og rélti síuum?
Það á að gera afla og veiðar-
færi upptæk af }>essum verkfaíis
brjótum, rétt eins f>g landhelg-
isbrjótum. Allt annað bara
veikir okkar málstað. Þar verð-
ur eitt yfir alia að ganga. — Svo
koma Jiessir skipstjórar í fand í
deilulok c>g lialda þrumandi
ræður, allra manna harðastir.
Ég kann ekki að meta svona
hræsni — og fyrirlít þessa fetra-
komu á aTlan hátt.
Því miður verður ekki séð
fyrir endann á J>essari sumlr-
ungu. En mikla von og mikia
trú höfum við á }>ví, vinstri-
sinnaðir alþýðumenn og verka-
lýðssinnar, að úr J>essu fari að
rætast, og eiohverjir duglegir
mem úr okkar hópi ríði á vað-
ið með séofnun nýs flokks al-
þýðunnar, sem menn geta ver-
tð vissir um að hinar vinnandi
stéttir sjómanna og verka-
mantta geti fylkt sér um. Það
er vissulega kominn tími til að
skapa nýjan og ferskan alþýðu-
sinnaðan flokk, j >ví að hinn
starfandi Alþýðuflokkur er aft-
urgengin vofa í Grýlubúningi,
og ekkert nema ein álman úr
braskaraklíku íhaldsins. Þetta
er allt sama tóhakið, Jrótt siglt
hafi verið undir fölsku flaggi
undanfarin ár, J>eir hefðu held
tir átt að breiða vfir nafn og
númer. Það er vissulega tími
til komiun hjá }>eim, sem liafa
kosið Iiann að tindanförnu, að
endurskoða afstöðu sína,
Jntrrka glýjuna úr augumun og
hugsa skýrt. Með því einu móti
verður íhaldsforustari rneð
Ieppríki sína kollelld við
næstu kosningar og einhver \'<>ti
um að við taki betri og heil-
brigðari stjórnarstefna. En }>á
Jmrfa J>eir, sem við taka, að
gerbreyta öttu stjórnarkerfínu.
Annars er allt unnið fyrir gýg.
Prófsteinninn á lýðræði okk-
ar er ekki það, hvort emhverj-
ir aðrir vetmi ráðherrastófana,
heldur að það séu menn, sem
reyni að vhma þjóð sinni gagn
með því að fara inn á nýjar
4>ratuir. Og hugsunarháttw-r al-
mennings verður að breytast,
ekki sízt hjá Jteirn, setn vinna
lijá ríki og bæ: *ð }>að sé aíJt
í lagi að slæpast og slóra, og
allt í fagi j>ótt verk og va-ra séu
(lýr, bærinrt eða ríkið borgi.
Auðvitað er Jfað bara fólkið
sjálft, scm Jxngar afleiðingar
J>essarar mei-nloku. Nei, merm
þurfa að hætta að treysta á okn-
bogana eina til að ryðja sér
brautargengi, en krækja heklt*r
höndiwn saman í l>arátt«m>i.
Þótt iíú sé dhmot yfítr í öttn
athafnaiifí, hef ég þá bjarg-
föstu trú, aS aftnr eigi efitr að
birta 1*1, og firðir og fkfar að
fyilast af fiski eins og í gamla
daga. En þá reynir líka ekki
siður á Jíolrif æðstu manna
landsins en nú. Þá verður }>jóð-
inni fyrir beztu að aðrir ogbetri
menn verði komnir að stjórn-
völnum, ef betur á að fara með
J>ann hvalreka en góðærin síð-
ustu. Allt er það undir fólkinu
í landinu komið og ég veit, að
æskan okkar er byltingargjörn.
Það hefur lúui reyndar alltaf
verið, en nú með öðrum hætti.
Hún hrífst ekki lengur bara af
fagurgala háleitra littgsjóna,
heldur mælir verk húgsjóna-
mannanna á mælikvarða veru-
leikans, húrt bindur ekki tniss
sitt við einn ákveðinn flokk eða
menn, heldur er reiðubúin bij
að prófa sig áfram, gefa nýj-mn
stefnum og nýjum mörtnom
tækifæri, J>egar aðrir skMa rýr-
t+m árangri.
Þess vegna fagna ég Jwi sér-
staklega, að Itafin er Ikgáfa. nýs
bfaðs á ísfandi, tmér stjórn
nýrra maitntt, og á ég ]>a>r við
Nýtt fand — Frjá'lsa þ-jáð. Ég
veit, að það gera fleiri. Ég veit
líka, að o í'IIt fordf'wmtfausir og
réttsýnir verkalýðssiirrkar iwwnu
sameinast i-nn J>á dugieg«i og
bjartsýnu verk al ýðsleíðtoga,
se«i Jx*r ena að verki.
Auðunn H. fómrwm,
¥ettti»ann aeyjwm.
Gísli Brynjúlfsson:
MARTRÖD
Sjómamiaverkíaliið er nú bú-
ið að standa í mánuð. Á J>ess-
urn tíma hefur aða 1 atri-nnnveg-
ur j>jóðarinnar verið svo til
stöðvaður. Stórkostleg gjaldeyr-
isveréánæri hafa gfatazt. Þús-
u-ndir manna eru atvmnulaus-
ir, fyrst og íremst vegna J>essa
ástands. Það héldu flestir, að
J>essari rnartröð væri lokið, er
miðfeuiartillaga sáttasemjara
ríkisins var lógð undir atkvæði
félagsmanna heirna í sjémanna
félögunum. Fréttir af þessari at-
kvæðagreiðslu sjómauna og út-
gerðarmanna eru jákvæðar í öll
um félögum nema Keflavík. En
svo kemur reiðarslagið, öll deil
an, eða réttara sagt lausn henn
ar á grundvelli tillögu. sátta-
semjara, strandai á }>ví, að fé-
lög vélastjóra og yfirmanna
bátasjómanna fella samkomu-
lagstillöguna rneð 319 atkvæð-
um gegn 218.
Nú spyrja menn: Á nú }>essi
100 manna hópur að stöðva
alla gjaldeyrissköpun þjóðar-
innar á Jiessari vertíð um ófyr-
irsjáanlegan tírna? Verða böl-
valdar atvirinulevsis og lífskjara
örbirgðir uni ailt lartdið?
Það er lítiM mögwleiki á þvi,
að }>essi þjóð geti ráðið málum
stmtiri, ef slíkir hlutrr geta gerst.
Verður haldið áfram að þjarka
á lokuðum furidum, wm Ifeil-
fjörleg samkomulagsatriði sem
örf áir roenn neita að sam-
þykkja? Ég sagði k>kuðum
fundaim. Það er furðulegt, að
viku eftir viku skuH þjóðin
ekki fá að heyra annað frá fjöl-
miðlunartækjum sínum en
}>etta, „sáttafundur var boðað-
ur, stóð þetta lengi, engar sætt-
ir, var boðaður næst Jretta éða
J>etta, Eða ekki boðaður. Aðrar
fréttir lær J>jóðiti ekki viku eft-
ir viku.
Á ráðstefnum eins og j>ess-
um, sem tvímælalaust varða
}>jóðina alla miklu meira en
ITest annað, á þjóðin heimtingu
á að mega fylgjast ineð gangi
mála. Það er sjaldan sem J>að
kemur fyrir á Alþingi, að hakln
ir séu lokaðir fundir, þó deilt
sé um viðkvæm mál. En á ráð-
stefnum um kjaramál stétta og
atvinnurekenda fer allt fram á
lokuðum fundum. Slíkt form
stangast á við allar lýðræðís-
Framh. á bls. 10