Nýtt land-frjáls þjóð - 07.02.1974, Blaðsíða 4

4
NÝTT LAND
VERKAIVÐfmm
Verndarvættur
hinna
atvinnulausu
Þrátt fyrir mikil umsvif
í athafnalífi landsmanna á
liðnum árum og skort á
fólki til vinnu, er þó eitt
byggðarlag sem um langt
árabil hefur aldrei losnað
við atvinnuleysisbölið, þ.e.
Siglufjörður, sem fyrrum
miðlaði hundruðum manna
úr öðrum landshlutum at-
vinnu. Þær tillögur og áætl-
anir sem settar hafa verið
fram til þess að skapa við-
unandi atvinnu á Siglufirði
hafa flestar runnið út í sand-
inn og veit sennilega enginn
skil á þeim óhemjufjárfúlg-
um sem veitt hefur verið tii
þessa viðreisnarstarfs. Það er
hins vegar staðreynd að nú
munu vera um 150 atvinnu-
lausir á Siglufirði og er að-
alástæðan sú, að síðasta
bjargráðið hefur brugðizt:
Niðursuðurekstur Þormóðs
ramma hefur stöðvazt; vegna
fyrirhyggjuleysis stjórnvalda,
hefðum við sagt á viðreisnar-
tímunum.
Það leikur ekki á tveim
tungum, að ekkert fyrirtæki
á Siglufirði, hvorki fyrr né
síðar, hefur notið jafnmikils
tækniundirbúnings með til-
heyrandi áætlanagerðum og
óskoruðr fjármagni, sem
numið hefur tugum milljóna
í fasteignum og lausafé á
ári hverju. Og Þormóður
rammi, nafngift þessarar
stofnunar var sótt aftur á
landnámsöld, tengd dirfsku
og afli, sem lýsir af nafni
hins forna kappa Þormóðs
ramma og til frekari trygg-
ingar voru til settir tveir
doktorar, sem hafa verið eins
konar hofgoðar í þessu nýja
landnámi. Allt um það er
búrekstur Þormóðs og hof-
goðanna steinstopp og Sigl-
firðingar ennþá einu sinni
teknir til við að skrá at-
vinnuleysi sitt sér til fram-
dráttar — sem sagt ekkert
betra en á viðreisnartímum.
Atvinnu-
leysisbætur
1. desember s.l. hækkuðu
dagpeningar atvinnuleysis-
bóta og eru nú sem hér
greinir.
Kvæntur maður eða gift
kona, sem er aðalfyrirvinna
heimilis fær kr. 996,00 á dag.
Einstaklingar fá kr. 872,00 á
dag. Fyrir hvert barn, þó
ekki fleiri en 3, greiðist 81,00
króna á dag.
Bætur greiðast aðeins fyrir
5 daga í viku hverri, þ.e.
ekki fyrir laugardaga eða
sunnudaga og aldrei fyrir
fleiri en 130 daga á hverjum
12 mánuðum.
50 milljónir til
orlofsheimila
Við afgreiðslu fjárlaga fyr-
ir yfirstandandi ár var sam-
þykkt- að veita ríkisstjórninni-
heimild til þess að ábyrgjast
allt að 25 milljón króna lán
til Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja til áframhald-
andi uppbyggingar orlofs-
heimilisins í Munaðarnesi og
aðrar 25 milljónir króna til
Alþýðusambands íslands til
byggingar orlofsheimila á
þessu ári og mætti reikna
með að alls yrði varið ná-
lægt hundrað milljónum kr.
til þess að reisa ný sumar-
Kauptryggingar-
sjóðir
I grannlöndum okkar hafa
verið stofnaðir svokallaðir
kauptryggingasjóðir til þess
að tryggja launafólki greiðslu
kaups og orlofs þegar fyrir-
tæki verða gjaldþrota. Lengi
hafði verið um þetta mál
rætt og þótti sjálfsagt að
gera ráðstafanir til þess að
verkafólk missti ekki laun
sín eða orlof vegna gjald-
þrota. Reynslan af þessum
tryggingum hefur yfirleitt
verið góð, en þó er þegar
farið að bera á því, að at-
vinnurekendur misnoti þess-
ar tryggingar með því að
renna fyrirtækjum sínum í
strand og láta tryggingar-
sjóðinn síðan greiða inneign
verkafólksins; byrja síðan á
nýjum atvinnurekstri og end-
urtaka sama leikinn. I Dan-
mörku skeði það á liðnu ári
að eitt veitingahús varð
þrisvar sinnum gjaldþrota og
greiddi kauptryggingarsjóður
um eina milljón ísl. króna í
bætur til launþega fyrir tvö
fyrstu gjaldþrotin, en það
þriðja er enn óuppgert.
Þetta tryggingarform hefur
um áraskeið verið ofarlega á
loforðalista stjórnmálamanna
okkar, en ekki er kunnugt
um að nokkur hugur fylgi
máli um stofnun kauptrygg-
ingarsjóðs hérlendis. Hins-
vegar er það greinilegt að
reisa verður skorður við mis-
notkun slíks sjóðs ef til hans
yrði stofnað hér.
Gregory kominn
skattheimtuna?
Samkvæmt almanakinu
Framhald á 6. síðu.
Saga ástandsmála, verka-
lýðssamtakanna á Akur-
eyri, frá upphafi til þessa
dags, yrði sennilega ríku-
legt deiluefni, jafnvel þótt
hana ritaði glöggur mað-
ur og sanngjarn, sem
drægi að vísu ekkert und-
an.
Margt merkismanna hefir komið
við sögu nefndra samtaka. Og er
Björn Jónsson einn af þeim. Björn
er maður vel að sér gjör, skarpur
að skilningi, skjótur til aðgerða,
en einum of fullyrðingasamur í
sigrum. Hins vegar er því ekki að
leyna, að ýmsum hefir jafnan þótt
kenna nokkurs einræðis í stjórn
hans á mönnum og málefnum. Nú
er, að mínu viti, ekkert.,U(r\, cin-.
ræði að sakast ef það stefnir nokk-
urnveginn í réttar vinstri áttir,
enda hefir verið, í niörgytp , til-
fellum mannkynssögunnar, eina
fangráð mikilhæfra foringjá ,til að
halda mislitum hópum á kili,
gegnum margskonar brotsjói.
Höfundur hefir víst ekki komið
á fundi verkamannafélaga á Ak-
ureyri síðan á dögum Erlings
Friðjónssonar, en fylgzt með því
sem gerzt hefur. Um áratugi hefir
Björn Jónsson verið leiðandi mað-
ur, árum saman sjálfkjörinn ásamt
sínum mönnum. Og svo hefir
varla nokkur þorað að mæla á
ræðufundum, fyrir ráðríki Björns,
enda „orðið“ verið hreinlega tekið
af sumum, ef þeir ætluðu að
„brúka kjaft“. Aðgerðaleysið gagn-
várt Birni skrifast að vísu tekju-
megin á lífsreikning hans, sökum
Nikulás fór til góðvinar síns
Tómasar, sem bjó ekki langt
frá. Tómas var eins og úti á
þekju, en bauð þó Nikulási að
koma inn og hellti viskíi í glas
handa honum meðan hann
sagði frá hvarfi konu sinnar.
Tómas var þó greinilega mjög
viðutan. — Nei, gamli vinur,
sagði Tómas loksins. — Ég hef
ekki séð konuna þína. Þú ert að
meina þá gömlu, er það ekki?
— Ju, Nikulás varð að við-
urkenna það.
Hann sagði honum hvernig
hann hefði komið að heimilinu
konulausu, hvernig hann leitaði
alls staðar og spurði nágrann-
ana hvort þeir hefðu orðið
hennar varir En svo var ekki og
þess vegna var hann nú kominn
til góðvinar síns Tómasar til
þess að fá hjá honum góð ráð.
En ástæðan fyrir því að Tóm-
as var svo viðutan og hlustaði
bara með öðru eyranu var sú,
að hann hafði einmitt þennan
dag fengið sér nýja konu. Nýja
konan var á rölti um íbúðina og
Tómas gat ekki um annað hugs-
að en það, að hann átti eftir að
prófa hana. Nikulás kom sem
sagt í heimsókn á gróflega ó-
þægilegum tíma.
— Jæja, hvað finnst þér nú
að ég eigi að gera? sagði Niku-
lás að lokum.
— Ja, sagði Tómas — þetta
lagast. Kannski færðu hana aft-
ur, eða þá að þú gemr fengið
þér nýja!
— Nei, hrópaði Nikulás
argur — ég vil fá gmlu konuna
mína afmr!
— Hvað þá! æpti Tomas dol-
fallinn — þá gömlu! Heyrðu
mig nú — var hún ekki orðin
alveg útjöskuð?
— Hún var stórfín — sagði
Nikulás móðgaður — ég hef
gætt hennar og haldið henni
við eins og frekast var unnt.
Hún var alveg eins og ný! En
ég er viss um að einhver af þess-
um unglingalýð hefur stolið
henni —.
Tómas virti hann fyrir sér og
brosti fullur samúðar. — Nei,
heyrðu mig, strákarnir stela
aldrei gömlum konum — þeir
reyna bara við nýjar —.
Þá mundi hann allt í einu
eftir því að hann hafði fengið
sér nýja konu og því sló hann
í borðið og hrópaði móðgaður:
— annars finnst mér að yfir-
völdin eigi að taka miklu harð-
ar á þessu msíaukna kvenn-
þjófnaði. Bara það eitt að flokka
slíkt undir nauðþurftaþjófnað
er háð og spott gagnvart öllum
heiðvirðum borgurum sem
nurla og spara til þess að hafa
ráð á að hafa konu. — Hann
barði aftur í borðið. — Ef ég
fengi að ráða væru þeir tekn,ir
ærlega í gegn og síðan yrðu
þeir látnir í nauðungarvinnu
þar til þeir hefðu greitt fyrir af-
brot sitt.
EFTIR LEIF PANDURO