Nýtt land-frjáls þjóð - 07.02.1974, Blaðsíða 7

NÝTT LAND
7
i
!
- AB UTAN —
Sovétríkin
leika refskák í
olíukreppunni
\
\
\
t
I
Sovétríkin hafa gætt sín vel
í olíukreppunni, en þó hefur
mátt lesa vott af illgirni í
blaðaskrifum þar. Sovétríkin
hafa alls ekki óskað eftir því
að reka áróður fyrir veik-
leika Vesturlanda í þeim efn-
um, þó að áþreifanlega hafi
verið bent á hann. Vitanlega
hefur olíukreppan og þar
með vaxandi skortur á orku-
efnum mikil áhrif á stjórn-
málastefnu Sovétríkjanna í
framtíðinni.
Þó að þróunin hafi hingað
tii verið Sovétríkjunum í hag
og þó að framtíðarhorfurnar
séu tælandi er þetta vanda-
mál svo flókið og alvarlegt,
að leiðtogar Sovétríkjanna
hafa valið þann kost að aug-
lýsa málið sem minnst. Rúss-
ar vilja hvorki ráðast á Banda
ríkin né Vestur-Evrópu. Það
er bæði ónauðsynlegt og gæti
ennfremur haft skaðsamleg á-
hrif á samvinnu Moskvu við
Vesturlönd. Olíukreppan hef-
ur sín áhrif og sýnir veikleika
Vesturlanda svo mjög, að
Rússar þurfa ekki að beita
neinum áróðri né hreyfa fing-
ur til að auka áhrifin.
Varkárni Rússa viðvíkj-
andi olíukreppunni á einnig
rætur sínar að rekja til verzl-
unarmála þeirra. Rússar
kaupa sífellt meira af olíu
frá Austurlöndum. Sovétrík-
in kaupa olíu frá írak, en
þeir kaupa einnig olíu frá
Iran, sem enn hefur ekki
gerzt aðili að olíukreppunni.
Rússar þarfnast ekki þessar-
ar olíu til nota heima fyrir,
heldur til að uppfylla þau
loforð, sem þeir hafa gefið
þeim ríkjum Austur-Evrópu,
sem eru í slagtogi með þeim.
Austur-Evrópuríkin eru að
vísu sjálf að leita að olíu-
markaði, en mennirnir í
Moskvu hafa lagt mikið fé
í olíuleiðsluna frá Sovétríkj-
unum til Austur-Evrópu og
vilja greinilega sjá einir um
alla flutninga af olíu og öðr-
um hitunarefnum þangað, en
til þess þurfa Sovétríkin að
flytja inn olíu frá Austur-
löndum.
Olíuinnflutningur er einnig
þýðingarmikill fyrir sam-
vinnu Sovétríkjanna við Vest-
urlönd. Ef við sleppum öllum
orðalengingum, komumst við
að eftirfarandi: Rússar kaupa
olíu frá Arabíu og Persíu
með fjárhags- eða tækniað-
stoð. Þeir selja Vesturlöndum
olíuna fyrir peninga. Það
skiptir engu máli í þessu til-
liti, hvort Rússarnir selja ol-
íuna frá Austurlöndum eða
Sovétríkjunum og þannig
hjálpa Sovétríkin til að grafa
undan olíukreppu Arabanna.
Þetta á eftir að koma enn
betur í ljós, ef Japan og
Bandaríkin ákveða að flytja
inn olíu og önnur efni til
upphitunar frá Sovétríkjun-
um.
Innflutningur Sovétríkjanna
á olíu til Vesturlanda hefur
numið um 30% þjóðartekn-
anna, svo að hér er um að
ræða mjög mikinn hluta fjár-
hagsafkomunnar og hefur því
gífurleg áhri fá stjórn Sovét-
ríkjanna fjárhagslega, svo að
ekki sé jninuzt á stjórnmála-
leg áhrif þess. Þetta er m.a.
ástæðan fyrir því, að Rússar
vilja ekki hafa hátt um sig.
Bandaríkjamenn, Japanir
og Vestur-Evrópubúar hafa
unnið með Sovétmönnum
hvað viðkemur notkun og
nýtingu olíu og jarðgashitun-
arefna. Rússar þarfnast bæði
peninga og tæknimenntaöra
manna og ekki sízt risastórra
olíuröra til að þeir geti nýtt
auðlindir sínar eins og þeir
vilja. Það gerðist í fyrsta
skipti í fyrra, að áætlunin um
olíuframleiðslu stóðst ekki og
í ár neyddust menn til að
lækka framleiðslumagnið.
Því hafa Rússar ekki getað
staðið við loforð sín um olíu
til allmargra Vesturlanda.
Þeir þarfnast velvildar ríkis-
stjórna þessara landa og sam-
starfs þeirra til að olíufram-
leiðsla þeirra verði eins og
upphaflega var áætlað. Hérna
sjáum vi ðþví fyrir okkur
hvernig stórríki eru háð hvert
öðru þrátt fyrir það, að þau
aðskilji mismunandi stjórn-
málaskoðanir og öryggisregl-
ur. að er ástæðan fyrir því,
að Rússar leika nú refskák í
olíukreppunni.
I
I
*

LIÐSFUNDUR
Samtaka herstöðvaandstæðinga verður hald-
inn í Félagsheimili stúdenta við Hringbraut
föstudaginn 8. febrúar kl, 8.30.
Sverrir Runólfsson:
Opið bréf til
samgönguráðherra
Þriðjudaginn 22. jan. s.l. fóru
fram umræður í fyrirspurnar-
tíma á Alþingi um aðferðina
„Blöndun á staðnum" og tilefnið
var fyrirpurn Bjarna Guðnason-
ar, í 1. lagi um hvað liði fram-
kvæmdum á þeim vegarkafla,
sem Vegagerðin hefði úthlutað
mér á Kjalamesi, í 2. lagi, hvort
Vegagerðin hefði ekki tök á að
útvegá mér þau vegavinnutæki,
sem ég þarfnaðist til viðbótar
við þá blöndunarvél, sem ég hef
þegar fengið frá Kanada, og í 3.
lagi, hvort aðferðin gæti ekki
verið heppileg á söndum Suður-
landsundirlendis, t.d. á Þorláks-
hafnarvegi, og hvort ekki væri
þá vert að fela mér vegagerð
þar, á.m.k. í tilraunaskyni.
Björn Jónsson, samgöngumála-
ráðherra svaraði fyrirspurninni
og vil ég nota tækifærið til að
þakka honum sérstaklega, eink-
um vegna þess að í svari hans
kom fram ýmislegt, sem sker úr
um nokkur vafaatriði, og ég ekki
fengið svör við áður. Ég held
ég fari með rétt mál, þegar ég
segi, að ég væri líklega ekki
enn búinn að fá þennan eins km
vegarkafla, ef Björns Jónssonar
hefði ekki notið við, og Hanni-
bals Valdimarssonar á undan
honum í embætti samgöngumála-
ráðherra, en þeir hafa ætíð sýnt
hugmyndum mínum velvild og
áhuga. Til að fyrirbyggja mis-
skilning varðandi vegagerð með
aðferðinni „Blöndun á staðnum“
j í mýrarjarðvegi, vil ég segja
þetta: Ég hef margoft tekið fram,
bæði í greinum og viðtölum, og
lagt áherzlu á, að rannsókn á
jarðvegssýnum hljóti ætíð að
skera úr um það, hversu mikið
af jarðveginum 1 vegarstæðinu
skuli notað í hverju tilviki.
Stundum er hægt að nota 100%,
stundum minna, en aðalatriðið
er, að rannsóknir skeri úr um
málið. Það segir sig sjálft ,að
það efnismagn, ef eitthvað, sem
vantar upp á, að nauðsynleg
jarðefnabinding náist, hlýtur að
verða að flytja að. Þá kem ég
að öðru atriði: Þegar ég tala
um, að hægt eigi að vera að
koma kostnaðinum pr. fermetra
niður í margfalt minna verð en
hann kostar nú, á ég við þetta:
Ég hef undir höndum verklýs-
ingar og kostnaðaryfirlit (verð-
lag allt að 1973), þar sem verð
pr. fermetra er frá 2,72 dollurum
(eða 238 ísl. kr.) í fullunum
vegi með varanlegu slitlagi.
Spurningin er, hvers vegna slíkt
egi ekki að vera hægt hér. Svar-
ið er í grein, sem ég skrifaði í
Mbl. 5. sept. 1970, þar sem birt-
ar voru myndir af þeirri véla-
samstæðu, sem að mínu áliti var
sú fullkomnasta og fljótvirkasta,
sem þá var völ á til vegagerðar.
Slík samstæða mun nú kosta 80
til 90 milljónir ísl. króna. Blönd-
unarvél sú, er ég hef þegar flutt
til landsins, er hluti þeirrar sam-
stæðu. í fjölmiðlum hefur verið
sagt að hún „kostaði álíka mikið
og gamall traktor". Ég viður-
kenni, að ég ákvað að koma
með notaða vél, sem mér bauðst
og skoðaði gaumgæfilega, en
ekki nýja vél, sem kostar í dag
um 12—15 milljónir króna hing-
að komin (þ.e. 90—100 þús. doll-
ara„ flutningskostnaður, tollur,
trygging o. fl. að auki). Ég var
ákveðinn í að gera þetta eins ó-
dýrt og mér væri unnt, m. a.
vegna þess að mér hafði verið
lofað aðeins eins km vegarkafla,
eða eins og segir í bréfi Vega-
gerðarinnar dags. 13. apríl 1972.
. . . að Vegagerð ríkisins beri
kostnað af tilraun ,lög 1 km
vegarkafla, sem þér gerið með
burðarlagi og slitlagi."
Vegna skoðana- og túlkunar-
ágreinings milli mín og forráða-
manna Vegagerðarinnar m.a. um
hvað telja beri „kostnað af til-
raun“, hefur málið dregizt úr
hömlu, o gvegna þess byrjaði
barátta mín fyrir lengri spotta.
Þessvegna er ég mjög þakklátur
Birni Jónssyni, samgöngumála-
ráðfierra, fyrir að koma þeslu á
hreint. Ég tek fram, að það
breytir í engu þeim fasta ásetn-
ingi mínum að gera umræddan
vegarkafla eins ódýrt og mér er
unnt, þar innifalið verkfræði-
þjónusta og önnur skrifstofu-
störf (þ.e. sem kallað er á ensku
non-productive manpower). En
ég vil benda á í þessu sambandi,
að með því að gera aðeins einn
km minnka líkurnar á því, að
mér takist að sanna hversu ódýr
þessi aðferð er, til þess hefði ég
þurft talsvert lengri kafla. Hins
vegar á mér að takast að sýna
fram á, hversu miklu fljótvirkari
blöndun á staðnum er, og að
vegurinn verði betri. Ég hef ver-
ið, og er enn, þeirrar skoðunar,
að gera megi hraðbrautir (eins
og vegurinn til Selfoss kallast)
fyrir um 3—4 millj. k. hvern km.
Fyrir utan fyrirspyrjanda og
samgönguráðherra, tók áðeins
einn þingmaður til máls í fyrr-
nefndum umræðum. Það var Ól-
afur G. Einarsson, en hann er
jafnframt forstjóri Olíumalar h.f.
Það kom greinilega fram í hans
orðum, að hann er mótfallinn
því, að Vegagerðin veiti mér
nokkra fyrirgreiðslu í sambandi
við umræddan tilraunavegar-
kafla, en auk þess fór hann með
rangt mál, er hann sagði að gerð
hefði verið verklýsing á fyrsta
olíumalar tilraunavegarkafla í
Svínahrauni (sem fyrirspyrjandi,
Bjarni Guðnason, hafði rætt um
í formálsorðum fyrirspurnar
sinnar, sbr. Alþingistíðindi, 12.
hefti 1973—74). Það er stað-
reynd, að engin verklýsing var
gerð á þeim tilraunakafla, sem
fyrirspyrjandi ræddi um. Ég tel
að Ólafur eigi að viðurkenna
mistök sín og upplýsa þingheim
um hið rétta í málinu, en verk-
lýsingin sem hann talaði um, á
við hraðbrautarkafla á svipuð-
um stað í Svinahrauni, og verk-
lýsing sú var gerð af Vegagerð-
inni.
Hins vegar get ég upplýst, að
umræður milli mín og Vegagerð-
arinnar um þetta' tilraunamál mitt
eru komnar á lokastig, en ég
mun ekki frekar fara út í þá
sálma. Vegna þess mikla áhuga,
sem almenningur hefur ætíð
sýnt þessu málefni mínu, hef ég '
og félagar mínir í „Blöndun á
staðnum“ rætt um að gera fyrir-
tækið að almenningshlutafélagi,
með Landsbankann sem einskon-
ar Kauphöll. Ég álít að alþýðan
eigi að taka þátt í athafnalífi
þjóðarinnar og þessvegna væri
þetta bezta leiðin til þess að
afla fjármagnsins, til að geta
fest kaup á allri vélasamstæð-
unni, sem nauðsynleg er til að
vegaframkvæmdir verði fíjótvirk-
ari, ódýrari og árangursrikari. Ef
fljótt yrði brugðizt við, væri
meira að segja tími til að full-
vinná og leggja varanlegt slitlag
á Þingvallahringinn fyrir þjóð-
hátíð 1974.
Þeir sem hafa áhuga, geta
haft samband við mig í síma
16578 eða Kvisthaga 14, Rvík.
Ef undirtektir verða nægilegar,
munum við kalla saman almenn-
an stofnfund strax.
Verkalýðsmál
Framhald af 4. síðu.
varð ég þess heiðurs aðnjót-
andi á liðnu ári, að taka
sæti í heiðursfylkingu elli-
lífeyrisþega á íslandi, en sá
hópur manna nýtur meira á-
lits og fyrirgreiðslu en nokk-
ur stétt þjóðfélagsins. Hugs-
aði ég gott til allrar þeirrar
umbunar sem mér myndi
falla í skaut af þessu tilefni,
og kveið engu um afkomu
mína á elliárunum. Nú vildi
svo til, að það fór saman
að ég hlaut rétt til ellilíf-
eyris og varð óvinnufær og
að sjálfsögðu kauplaus. Það
stóð ekki á ellilífeyrisgreiðsl-
unni, ég fékk samanlagt 60
þús. kr. fram að síðustu ára-
mótum og fyrirheit um
hækkun frá 1. janúar. Allt
gekk þetta eftir svo sem
vænta mátti. En fyrir nokkr-
um dögum fékk ég nýárs-
kveðju frá gjaldheimtunni,
þar sem mér var gert að
greiða í skatta í febrúar ná-
lega 70 þús. kr. Var mér
tjáð að hér væri ur. eftir-
stöðvar af skattgreiðslu frá
fyrra ári að ræða og fyrsta
greiðsla yfirstandandi árs. —
Þetta reyndist allt vera lauk-
rétt: Þar sem ég vann ekki
nema hálft síðasta ár, lauk
ég ekki skattgreiðslum mín-
um að fullu. Nú geri ég ráð
fyrir að eftirstöðvar skatts
frá fyrra ári og skattur sá,
sem mér verður gert að
greiða af tekjum ársins 1973
muni nema sem næst öllum
ellilífeyri mínum á yfirstand-
andi ári og væri þá eðlileg-
ast að gjaldheimtan gerði
þegar í stað fjárnám í elli-
lífeyri mínum, en tryggði mér
rð sjálfsögðu aðstoð Félags-
málastofnunar borgarinnar á
útfararkostnaði, ef mér leggst
ekki neitt til — og geispa
golunni án þess að hafa for-
framast nokkuð í þeirri heið-
ursfylkingu, sem ég taldi að
mér hefði verið skipað í.
Ég fór að velta því fyrir
mér hvort gjaldheimtan hefði
nú loksins dottið niður á
einhvern sérstakan afreks-
mann, en það þótti mér held-
ur ólíklegt því þeir eru sko
ekkert blávatn skattheimtu-
mennirnir okkar. Ég bar
þetta undir kunningja minn,
sem er framarlega á biðlista
hjá heiðursfylkingunni — og
hann sagðist bara halda að
Gregory hefði aldrei farið
með Gunnari Schram til New
York og væri nú orðinn sér-
legur ráðunautur gjaldheimt-
unnar að því er snertir skatt-
heimtu hjá ellilífeyrisþegum,
se meru að reyna að svindla
á síðustu skattgreiðslu þessa
lífs. Ellilífeyrisþegi.
«